یادداشت

بیانات هیمن موکریانی در رابطه با بارزانی و امروزه

با روش خوانش معکوس، دیدن آنچه این روزها بارزانی‌ها می‌گویند، واقعیت‌ها را روشن می‌کند. یکی از بهترین نمونه‌های آن را می‌توان با سطوری که هیمن موکریانی در کتاب زندگینامه خود نوشته است، مشاهده کرد.

ساختن آینده‌ای معقول از روی یک تاریخ بد یکی از تنها راه‌های کسانی است که با قدرت‌های حاکم در همه جنگ‌ها تا به امروز همکاری و همدستی می‌کنند. همدستی؛ در حالی که همه درهای خیانت را باز می‌کنند، هر چند مدت طولانی گذشته باشد ولی نمی‌توان از عشق به حقیقت در روشنایی روز جلوگیری کرد. حزب دموکرات کوردستان (پ‌دک) که فعلاً در صدد ایجاد درکی مخالف در برابر جریان تاریخ است، با تمام قوا سعی در ایجاد «تاریخ کوردستان» جدید دارد.

با روش خوانش معکوس، دیدن آنچه این روزها بارزانی‌ها می‌گویند، واقعیت‌ها را روشن می‌کند. یکی از بهترین نمونه‌های آن را می‌توان با سطوری که هیمن موکریانی در کتاب زندگینامه خود نوشته است، مشاهده کرد.

برای درک تمام جزئیات یک پدیده؛ جمله «باید به اولين گام‌ها يا اولين راهپیمایی‌ها برگشت» از جمله جملاتی است كه وضعيت اين روزهای كوردستان را تبيين می‌كند. اقدامات فعلی بارزانی‌ها بر اساس آن روزها است. همانطور که قاضی محمد و یارانش در سال ۱۹۴۶ را تنها گذاشتند، آنچه امروز اتفاقی می‌افتد؛ به عنوان ادامه آن رخ می‌دهد.

محصولات مبتنی بر اطلاعات نادرست، از جمله حماسه‌ای که با فرار ملا مصطفی بارزانی از جمهوری کوردی مهاباد آغاز شد، تا «اطلاعاتی» که مسعود بارزانی در محدوده کتاب «یادداشتی به تاریخ» ارائه کرده است و قهرمانی‌هایی که از آنجا تا به امروز ایجاد شده است، در نتیجه این ابتکارات در حال توسعه هستند. در این زمینه، آنها به طور فزاینده‌ای از تلاش‌های خود برای تبدیل کردن خیانت به مقاومت و فرار از خدمت به جنگی بی‌امان استقبال می‌کنند.

تاکتیک‌ها، راه‌ها و روش‌های مورد استفاده از بزرگترین سلاح‌های وزارت جنگ ویژه است که عموم مردم با آن آشنا هستند. در حالی که نام اجرای این سیاست‌ها در ترکیه به عنوان آک‌پ تعریف می‌شود، دامنه آنها گسترش می‌یابد و بر اساس اشغال منطقه در خاورمیانه اجرا می‌شود.

در حالی که در کیسه‌ای که جمهوری ترکیه برای تاریخ جدیدی که از طریق نئو عثمانی‌گرایی در جغرافیای عربی ایجاد کرده است، باز است، رقابت بزرگی برای حاکمیت بین عربستان سعودی و ترکیه در این موضوع نیز در حال افزایش است. ولیعهد سعودی محمد بن سلمان که علیه استعمار ترکیه قیام کرد؛ بر اساس سیاست «مدرن» در این زمینه، میلیون‌ها دلار از طریق سریال‌های تلویزیونی برای شکستن انحصار ترکیه هزینه می‌کند. به این ترتیب سعودی‌ها علیه این تصور که جغرافیای عربستان سرزمین ترکیه است، اعلام جنگ کرده‌اند.

با این حال، روش‌های مشابهی که توسط پ‌دک اجرا می‌شود به‌عنوان بدترین شکل تقلب در نظر گرفته می‌شود.

بدون پرداختن به آش‌بَطال (تسلیمیت)، واقعه سعید‌ها، اشغال شهر هولیر توسط نیروهای بعث، قتل‌عام انقلابیون باشور به رهبری علی عسکری و شیخ حسین بابه‌شیخ ایزدی، انحلال مبارزات روژهلات کوردستان ‌در شخصیت‌های دکتر قاسملو، سلیمان معینی و ملا آواره، جنگ علیه جنبش آزادی کوردستان، تحریم مخمور که سال‌هاست ادامه دارد، ترک شنگال و ترک کرکوک به بهانه رفراندوم؛ با خواندن آنچه که شاعر موکریانی نوشته، سند دیگری آشکار می‌شود.

هیمن موکریانی که در سال ۱۹۲۱ در روستای لاچین مهاباد به دنیا آمد، در حزب رستاخیز کورد (Komeley Jiyanewey Kurd) شروع به کار کرد که در سال ۱۹۴۶ نام خود را به پ‌دک تغییر داد. موکریانی که در جمهوری کوردی مهاباد که در همان سال تأسیس شد به فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی می‌پرداخت، منشی حاجی بابا شیخ، نخست وزیر جمهوری نیز بود.

موکریانی که پس از انحلال جمهوری به باشور کوردستان آمد، آثار ادبی زیادی در اینجا نوشت و ۲۸ سال بعد به وقایع آن دوره پرداخت. موکریانی که به دلایل امنیتی در کتابش از موارد ذکر شده در وقایع یاد نمی‌کند، در کتاب زندگینامه کوتاه خود «برگه‌ی یاران» که در سال ۱۹۷۴ نوشته است، اطلاعات قابل توجهی را آورده است. موکریانی؛ او نحوه ورود ارتش ایران، هنگام دریافت خبر، تصمیم به مقاومت و تغییر وضعیت تا صبحگاه را با این جمله خلاصه می‌کند:

«قاضی تا پاسی از شب در دفتر حزب برای امور حزب و جمهوری کار می‌کرد. وقتی در دسترس نبود برای مواقع اضطراری یک نفر را به جای خود می‌گذاشت. انتقال گزارش‌ها یا تصمیمات در صورت وجود به مراجع ذیربط گزارش شد. آن شب نوبت من بود که در اتاق مطالعه حزب به جای قاضی بمانم. داشتم برای روزنامه کوردستان مقاله می‌نوشتم. بعد یک افسر نظامی و یکی از رفقایم هم به آنجا آمدند. روی میز اتاق کار رادیو بود، رادیو تهران پخش می‌کرد. وقتی آن رفیقم دستش را به سوی رادیو دراز کرد، حواسم پرت شد و دیگر ننوشتم...»

«چندی بعد تلگراف ورود ارتش شاه به تبریز را به عنوان جشن از رادیو پخش کردند. جلوی تلگراف شوکه بودیم. بلافاصله با پیشوا (قاضی محمد) تماس گرفتم و به او اطلاع دادم. پیشوا از من خواست که با مدیران دیگر تماس بگیرم و به همه آنها گفت که به خانه او بیایند.»

«آن شب همه از جمله من به خانه او رفتیم. برادر پیشوا صدر قاضی نماینده جمهوری در تهران بود، اما آن روز در مهاباد بود. بیشتر از همه نگران بود. او به محض شنیدن این خبر به تهران رفت، اما ارتش شاه در بین راه او را دستگیر کرد. پس از سقوط تبریز، کوردستان از هر طرف محاصره شد. آن شب همه مدیران حزب دموکرات کوردستان-ایران در خانه قاضی محمد بودند و همه از روحیه خوبی برخوردار بودند. در همان شب شورای جنگ به رهبری حاجی بابا شیخ تشکیل شد. گزارش اول؛ تصمیم به مقاومت گرفته شد و مهر و موم شد. اما قبل از خشک شدن آن مهر گفتند یکی از اعضای آن شورا فرار کرده است. تا صبح اوضاع عوض شده بود. تصمیم مقاومت محقق نشد و پیشمرگه‌ها از جبهه‌هایی که قرار بود بجنگند عقب‌نشینی کردند.»

در تاریخ جمهوری کوردی مهاباد؛ معلوم است که با وجود اینکه او رئیس ستاد کل ارتش بود، تنها فردی که با سربازانش فرار کرد ملا مصطفی بارزانی و اطرافیانش بود.

علاوه بر این، در آن زمان، تجربه اداره خودمختار آذربایجان با مرکزیت تبریز، همراه با مهاباد، در داخل مرزهای ایران نیز وجود داشت.