فرزنده مونزور، سخنگوی ابتکار آزادی برای عبدالله اوجالان - سوریه، در مورد گفتمان اخیر دولت ترکیه برای راه‌حل، دیدار خانوادگی با رهبر آپو و پیامی که رهبر آپو در آخرین دیدار خود داده است، با خبرگزاری فرات (ANF) گفتگو کرد.

دولت ترکیه اخیراً بیانیه‌هایی را در مطبوعات خود بیان کرده است. آنها در این اظهارات اعلام کردند که طرفدار حل مسئله کورد هستند و حتی اظهارات دولت باغچلی کاملاً قابل توجه بود. چگونه باید با این تغییر نگرش‌های دولت آک‌پ-م‌ه‌پ نسبت به مسئله کورد برخورد کنیم؟ با این اقدامات چه سیاستی را می‌خواهند دنبال کنند؟

اخیراً دولت ترکیه اظهاراتی را در مورد حل مسئله کورد بیان کرد. به ویژه تلاش‌هایی صورت گرفت که در انظار عمومی چنان نشان دهند که گویا با رهبر آپو گفتگو شده است. البته کاملاً قابل توجه بود که برای اولین بار دولت ترکیه به این صراحت رهبر آپو را مخاطب مسئله نشان داد و به ویژه اینکه حتی باغچلی رئیس م‌ه‌پ نیز به این موضوع اعتراف کرد. این رویکرد را به دو صورت تفسیر می کنیم. اولین مورد، پذیرفتن اینکه انزوا وجود دارد و در واقع مخاطب مستقیم رهبری است. نکته دیگر این است که از مفاهیمی که برای رهبری استفاده می‌کنند دست بکشند. علاوه بر این، باغچلی از خواهری-برادری هزار ساله صحبت می‌کند. اما در اینجا مدیریت و تعریف درستی از مسئله وجود ندارد. قبل از هر چیز باید مسئله کورد را به درستی تعریف کنند. از سویی دیگر، رهبر آپو، هم یک واقعیت ادغام شده با کوردستان و هم یک بعد جهانی شده دارد. از این منظر، رویکرد آنها در واقع باید به عنوان یک جنگ ویژه توصیف شود. ترفندها و بازی‌هایی در اینجا وجود دارد. هنوز هم می‌گویند مسئله کورد وجود ندارد. آنها می‌گویند این یک بازی امپریالیستی است. آنها از رهبر آپو می‌خواهند که جنبش آزادی را به خلع سلاح فرابخواند. امکان توسعه راه‌حل با این رویکرد وجود ندارد. نمونه‌های زیادی از این در دنیا وجود دارد. مثال آفریقای جنوبی وجود دارد، نمونه ویتنام وجود دارد. اگر قرار است دولت ترکیه به روابط تاریخی خود با کوردها بپردازد، باید این واقعیت را نیز بپذیرد. امروز دولت ترکیه تاریخ و پیشرفت خود در خاورمیانه و جهان را مدیون کوردها است. اینگونه باید برخورد کرد.

حالا همه تعجب می‌کنند که چرا باغچلی در چنین دوره‌ای این اظهارات را مطرح کرده است. به طور مشخص چرا در چنین دوره‌ای به این گفتگو نیاز داشتند؟ رویکرد دولت باغچلی به مردم کورد، جنبش آزادی کورد و مسئله کورد را همه سالهاست که می‌شناسند. وقتی از کوردها و جنبش آزادی کورد نام برده می‌شود، این ذهنیتی است که فاشیستی‌ترین نگرش را نشان می‌دهد، خصمانه‌ترین رویکرد را دارد و هر کاری می‌کند تا نسل‌کشی کوردها رخ دهد. چه شد که باغچلی که به معنای واقعی کلمه برای کوردها دم از آتش می‌زد، حالا اینطور حرف می‌زند؟ از آمدن رهبر آپو به مجلس و سخنرانی‌اش می‌گوید، از گفتگو و راه‌حل می‌گوید. در واقع، این بسیار واضح است. مقاومت عظیم تاریخی رهبر آپو همان چیزی است که آنها را وادار ساخت تا امروز به این جایگاه برسند و حرف بزنند. دوماً، نتیجه مبارزات مستمر مردم کورد در چهار بخش کوردستان و خارج از کشور و البته مقاومت بی‌امان گریلاهای آزادی کوردستان است. علاوه بر این، دولت ترکیه در داخل به تدریج در حال ضعیف شدن است. بحران اقتصادی، سیاسی و اجتماعی روز به روز عمیق‌تر می‌شود. موضوع دیگر، تحولات خاورمیانه است. تغییرات تدریجی در خاورمیانه وجود دارد. خاورمیانه در حال بازطراحی است. به همین دلیل، نمی‌تواند در توازن‌های جدید در حال تغییر با معضلات داخل دولت ترکیه، بحران و هرج و مرج که در درون خود تجربه می‌کند و دشمنی‌اش با مردم کورد، جایی برای خود بیابد. در واقع در این تغییر خطرات بزرگی در انتظار اوست. اظهاراتی که آنها می‌کنند در واقع تا حدودی ناشی از آگاهی آنها از این واقعیت است. البته آنها می‌دانند که رهبر آپو تنها مخاطب این مسئله است. با این حال، آنها باید مسئله را به درستی تعریف کنند و نام این مسئله را به معنایی صحیح تلفظ کنند. اگر آنها واقعاً خواهان راه‌حلی بلندمدت هستند، باید به خاطر همه نقض حقوق بشر، کشتارها و انکارهایی که تاکنون علیه مردم کورد انجام داده‌اند، از خلق کورد عذرخواهی کنند.

راه سیاست دموکراتیک باید برای جنبش کورد هموار شود. چنین رویکردی به نفع همه خواهد بود. از این نظر، راه‌حل‌هایی که رهبر آپو، هم برای مسئله کورد، هم برای مسائل داخلی ترکیه و هم برای مسئله خاورمیانه ایجاد خواهد کرد، تحولات بسیار جدی را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این، تأثیرات بسیار مثبتی بر شکل‌گیری مجدد خاورمیانه خواهد داشت. اکنون مشخص شده است که نظامی که ۱۰۰ سال است ادامه دارد، برای خاورمیانه، برای مردم، برای باورداشت‌ها، برای فرهنگ‌ها و برای همه اجزای آن، سیستم صحیحی نیست.

رهبر آپو پس از ۴۳ ماه با خانواده خود دیدار کرد. با این حال، دولت ترکیه تلاش می‌کند این وضعیت را که در واقع موجه است، به عنوان نشانه‌ای از حسن نیت منعکس کند. با این حال، واضح است که در کوردستان، اروپا و حتی در سراسر جهان مبارزه بزرگی برای شکستن انزوا در جریان است. اما انزوا همچنان ادامه دارد، در مورد آن چه می‌توان گفت؟

۴۴ ماه انزوای مطلق علیه رهبر آپو ادامه داده شد. در واقع نظام امرالی یک سیستم انزوا و شکنجه است. این باید به خوبی درک شود. در حالی که انزوا وارد چهل و چهارمین ماه خود می‌شود، دیداری با رهبر آپو انجام شد و دولت ترکیه سعی دارد این را به عنوان نشانه حسن نیت معرفی کند. اما این در حال حاضر طبیعی‌ترین حق است. طبق قوانین بین‌المللی حقوق بشر و حتی قوانین دولت ترکیه، این حق مشروع هر زندانی است. هر زندانی حق دارد در مقاطع خاصی با خانواده و وکلای خود ملاقات کند. این حق رهبر آپو در واقع غصب شده است. اگر از حسن نیت صحبت می‌کنیم، اول از همه باید به انزوای تحمیل شده پایان دهند. رهبر آپو باید هر هفته با خانواده، وکلا و رفقای خود دیدار کند. اگر قرار است در مورد حسن نیت صحبت شود، ابتدا باید رهبر آپو از شکنجه‌گاه امرالی خارج شود.

رهبر آپو باید به خانه‌ای منتقل شود، جلساتی را در آنجا راحت برگزار کند و حتی افکار خود را با مردم در میان بگذارد. تنها از این طریق می‌توان گفت که امید به راه‌حل وجود دارد. اما در این شرایط کنونی غصب حقوق و نقض حقوق بشر بر اساس قوانین بین‌المللی وجود دارد. مردم کورد برای تحقق این امر به سختی تلاش می‌کنند. در چارچوب کارزار راه‌اندازی شده برای آزادی جسمانی رهبر آپو، اقدامات دوستان کورد در سراسر جهان به راهپیمایی توده‌ای مردم تبدیل شد. مردم شمال و شرق سوریه نیز هر روز در میدان بودند. در سایر نقاط کوردستان مردم به انجام کنش مشغول بودند. تلاش بزرگ وکلا، آکادمیسین‌ها، دانشمندان، نویسندگان و مردم از همه اقشار در سراسر جهان واقعاً فشار زیادی را ایجاد کرده است. به حدی که حتی شخصی مثل باغچلی را وادار کرد که بگوید و بپذیرد که رهبر آپو مخاطب است. اما این نگرش خشونت‌آمیز دولت ترکیه نسبت به مردم کورد و علیه خلق‌ها دیگر دیده شده است.

در مورد بحث‌های اخیر در مورد حق امید چه می‌توانید بگویید؟

این باید به خوبی شناخته و دیده شود. رهبر آپو از روزی که ربوده شد از همه حقوق محروم بوده است. با او بر اساس قوانین بین‌المللی حقوق بشر یا حقوق زندانیان فعلی رفتار نمی‌شد. تمام حقوقش غصب شد. علاوه بر این، حق امید، مشروع‌ترین حق، در سراسر جهان غصب می‌شود. اینکه امروز دوباره حق امید در دستور کار قرار گرفته است، در واقع نتیجه مبارزه و مقاومتی است که در تمام این مدت صورت گرفته است. کوردها این را به خوبی می‌دانند. هر چه بیشتر از رهبر آپو صیانت کند، از آزادی و کرامت خودش بیشتر صیانت می‌کند. زیرا می‌داند که آزادی و عزت خودش در گرو آزادی رهبر آپو است. ۱۰ سال پیش، حقوق بین‌الملل بشر از دولت ترکیه خواست تا حق امید را احیا کند. و پس از آن کمیته وزیران مهلت داد تا ظرف یک سال این حق لازم‌الاجرا شود. با این حال، این دوره یک ساله نیز قابل بحث است. به عبارت دیگر به دولت ترکیه یک سال فرصت داده می‌شود تا حقوق را غصب کند. این یک وضعیت حقوقی هم نیست. اما امیدواریم با تشدید مبارزه و تداوم مقاومت، حق آزادی رهبر آپو تضمین شود.

رهبر آپو در پیام خود گفتند که انزوای تحمیلی ادامه دارد. او می‌گوید: «در صورت فراهم شدن شرایط، من قدرت تئوریک و عملی را دارم که این روند را از زمینه درگیری و خشونت به زمینه حقوقی و سیاسی منتقل کنم. این پیام رهبر آپو را چگونه بخوانیم؟

پیام رهبر آپو مبنی بر ادامه انزوای تحمیلی، به نوعی پاسخی است به برخی از تبلیغاتی که دولت ترکیه در این دوره انجام داده است. به عبارت دیگر رهبر آپو در شرایط انزوا نمی‌تواند نقشی در راه‌حل و گفتگو داشته باشد. زیرا برای این کار، رهبر آپو نیاز به دیدار با رهبران احزاب سیاسی، روشنفکران و حتی محافل سیاسی دولت ترکیه دارد. در مورد چنین پرونده بزرگی سیاست کشتار و انکار وجود دارد که صد سال است که از لوزان شروع شده و تا امروز ادامه دارد. از این نظر با چنین رویکرد معمولی نمی‌توان مسئله را حل کرد. باید شرایط برای گفتگو فراهم شود. رهبر آپو می‌گوید: «اگر شرایط فراهم شود، من قدرت نظری و عملی را دارم که این روند را از زمینه درگیری و خشونت به زمینه حقوقی و سیاسی بکشانم.» این کلمات بسیار پر معنی است. رهبر آپو تاکنون صدها صفحه دفاعیه برای حل مسئله کورد نوشته است. باز هم او نقشه راه دیگری به جز دفاعنامه‌هایش دارد. رهبر آپو در واقع راه‌حلی برای این مسئله هم از نظر تئوری و هم از لحاظ عملی ارائه کرده است. از این حیث، رهبر آپو این قدرت را دارد که این مدل راه‌حلی را که مطرح کرده عملی کند و همه مردم کورد، مردم منطقه و جنبش آزادی را شامل شود. جدای از آن با چند توضیح و بیانیه نمی‌توان این مسئله را حل کرد. پرونده‌ای که یک قرن است ادامه دارد. این قرن پر از قتل‌عام، قیام و مقاومت بوده است. فقط یک مبارزه در ۵۰ سال گذشته و یک مبارزه مسلحانه ۴۰ ساله ادامه دارد. از این نظر راه‌حل این مسئله نیز عمیق خواهد بود. اگر دولت ترکیه واقعاً خواهان یک راه‌حل دائمی و طولانی مدت است، باید با توجه به عمق این مسئله گام بردارد. دولت ترکیه واقعاً نیاز به برداشتن گام‌های جسورانه به سوی راه‌حل دارد. مقامات ترکیه باید بتوانند این شجاعت را در خود بیابند. در غیر این صورت می‌گوییم بازی و فریب است. همانطور که اردوغان در ایام انتخابات با اهداف تبلیغاتی از جمله اینکه مسئله کورد مسئله من است، کوردها را فریب داد، اظهارات امروز باغچلی هم نه کسی را قانع و نه راضی می‌کند.

دولت ترکیه در شامگاه روز دیدار با رهبر آپو حملات مستمری را آغاز کرد که از مناطق حفاظتی مدیا شروع و تا مناطق شنگال، شمال و شرق سوریه امتداد یافت. به ویژه در شمال و شرق سوریه به مناطق غیرنظامی، زیرساخت‌های منطقه، موسسات خدماتی و عرصه‌های اقتصادی مردم حمله کرد. چگونه دولت ترکیه را که پس از آن اظهارات دست به چنین حمله‌ای زد، ارزیابی می‌کنید؟

هنوز فکر می‌کنند کوردها کوردهای قدیمی هستند که با چند کلمه می‌توانند آنها را فریب دهند. کمتر از ۲۴ ساعت بعد از هر طرف شروع به حمله کردند. این عدم صداقت است. آنها نمی‌توانند با حمله به دستاوردهای کوردها و بمباران مناطقی که جمعیت غیرنظامی در آن زندگی می‌کنند، موسسات خدماتی و زیرساخت‌های مردم به جایی برسند. همه اینها به هر حال راه‌حلی ندارند. برعکس، تضادها را بیش از پیش عمیق می‌کند. اگر دولت ترکیه فکر می‌کند که با این حملات می‌تواند اراده مردم کورد را بشکند و در نتیجه آنها را به راه‌حلی که دولت ترکیه می‌خواهد وادار کند، این یک اشتباه بزرگ است. فقط خودشان را اینجوری گول میزنند. اگر فرزندان این مردم که ۵۰ سال برای آزادی و کرامت خود می‌جنگند و هر هزینه‌ای را پرداخته‌اند، با روحیه فداکاری بزرگ خود را فدا می‌کنند، هرگز در برابر چنین حملاتی تسلیم نمی‌شوند. آنچه دولت ترکیه در اینجا انجام می‌دهد جنایت جنگی است. اگر دولت ترکیه خواهان راه‌حل است، همانطور که در ابتدا گفتم، باید خودانتقادی هزار ساله را بدهد و از مردم کورد عذرخواهی کند. مردم کورد و رهبر آپو هم اکنون تمام اراده خود را برای دستیابی به راه‌حل نشان داده‌اند. اکنون اقداماتی وجود دارد که دولت ترکیه باید انجام دهد. در صورتی که اقدامات لازم از سوی دولت ترکیه انجام شود، مردم کورد و رهبر آپو نقش لازم را برای راه‌حل ایفا خواهند کرد.

سرانجام کارزار راه‌اندازی شده برای آزادی جسمانی رهبر آپو وارد دومین سال خود شد. با توجه به این آخرین تحولات، چه می‌توانید در مورد تأثیر کارزار بر فرایند و روند کارزار بگویید؟

کارزار آزادی رهبری یک سال را پشت سر گذاشت و وارد دومین سال خود شد. البته در عرض یک سال کارهای بسیار مهمی انجام شده است. مردم کورد نقش بسزایی در این تلاش‌ها داشتند. می‌توانم بگویم که به‌ویژه مردم شمال و شرق سوریه در این کارزار نقش بسزایی داشتند. من معتقدم که ایده‌ها و فلسفه رهبر آپو با برخی از مطالعات انجام شده در محدوده این کارزار بیشتر شناخته شده است. به عنوان مثال تشکیل گروه‌های کتابخوانی، تشکیل گروه‌های آموزشی، نشست‌های بزرگ، کارگاه‌ها و همایش‌ها، راهپیمایی‌های بزرگ و .... همین مطالعات در بسیاری از کشورهای مختلف انجام شد. همچنین کنش و اقدامات بسیار مهمی در سراسر جهان انجام شد. تحولات سیاسی و دیپلماتیک مهمی رخ داد. در این زمینه می‌توانم بگویم که این کارزار تاثیر زیادی داشت. اما انزوای تحمیلی همچنان ادامه دارد. هدف از این کارزار نیز تامین آزادی جسمانی رهبر آپو است و این هنوز محقق نشده است. به همین دلیل، من مطمئن هستم که هر عرصه و ابتکاری در حال ارزیابی سال است و روی کارهایی که در آینده می‌توان انجام داد، کار می‌کند.

هدف از این کارزار روشن است: تضمین آزادی جسمانی رهبر آپو و حل سیاسی مسئله کورد. در این زمینه، در سال دوم کارها و مطالعات بزرگتر و گسترده‌تری خواهیم داشت. در سطح حقوقی و سیاسی باید کارهایی انجام شود و اقداماتی در سمت خاورمیانه انجام شود. هدف ما این است که به نهادهای مربوطه مانند شورای اروپا و دادگاه حقوق بشر دسترسی پیدا کنیم و مطالعات گسترده‌تر و جامع‌تری انجام دهیم که تأثیرگذار باشد. بنابراین، البته در ادامه کارهایی که سال گذشته انجام شد، کارهایی وجود دارد که باید انجام شود، اما این کارها باید در دو مرحله انجام شود. این بار لازم است افراد از همه اقشار و از همه حرفه‌ها در آن حضور داشته باشند. طیف وسیعی از مطالعات و کارها را باید مبنا قرار داد، از حقوقدان گرفته تا فعالان، هنرمندان، روشنفکران و حتی ورزشکاران. چون پرونده رهبر آپو یک پرونده معمولی نیست. فراتر از یک پرونده سیاسی یا حقوقی، به همه و هر قشر جامعه مربوط می‌شود. این به همه چیز از کوردستان گرفته تا خاورمیانه و حتی کل جهان مربوط می‌شود. زیرا رهبر آپو ایده و فلسفه خود را برای تمام بشریت توسعه داد. او یک مدل راه‌حل ایجاد کرد که می‌تواند به تمام بشریت خدمت کند. و در این دیدار آخر، رهبر آپو اعلام می‌کند که آماده راه‌حل است. در حالی که جهان امروز چنین بحران بزرگی را تجربه می‌کند، نگه داشتن رهبر آپو، که قدرت و انرژی لازم برای حل همه مسائل بشریت را دارد، در چهار دیواری یک جنایت بزرگ است. به همین دلیل است که باید مبارزه را با هم بزرگتر کنیم.