دولت ترکیه به دلیل ارتکاب جنایات جنگی علیه شمال و شرق سوریه، در دادگاه خلقهای روژاوا که در شهر بروکسل پایتخت بلژیک برگزار میشود، محاکمه شد. پس از جلسات دو روزه، دادگاه اعلام کرد که فعلا حکم صادر نمیکند بلکه بیانیهای مقدماتی صادر خواهند کرد.
پس از تنفس یک ساعته، رئیس دادگاه تصمیمات مقدماتی را اعلام کرد.
تصمیم مقدماتی دادگاه به شرح زیر اعلام شد:
«این بیانیه مقدماتی هیئت قضات جلسه ۵۴ دادگاه دائمی خلقهای روژاوا (Permanent Peoples Tribunal) است که در تاریخ ۵-۶ فوریه ۲۰۲۵، دولت ترکیه را به خاطر جنایاتی که از سال ۲۰۱۸ تاکنون در شمال و شرق سوریه مرتکب شده است، محاکمه کرد.
دادگاه به درخواست نه سازمان روژاوا برگزار شد. متهمان مطلع گشته و هیچ پاسخی ارائه نداده و در جلسات دادگاه حضور نیافتند.
ابتدا میخواهیم شجاعت مردم روژاوا را تحسین کرده و به ویژه مراتب قدردانی خود را از کسانی که سرگذشت خود را با ما به اشتراک گذاشتند، اعلام کنیم. از دادستانها، شاهدان و سازمانهای شرکتکننده که مدارک مفصلی را به دادگاه تقدیم کردند، تشکر میکنیم.
۱-شاهدان
شاهدانی که ما اظهارات آنان را استماع کردیم، جنایات سیستماتیک و مداوم علیه مردم را افشا کردند. جرم آنان چیست؟ کورد بودن به معنای ایجاد جامعهای بر مبنای برابری، عدالت و همبستگی. هدف این اقدامات، نابود کردن هویت، موجودیت و فرهنگ کوردی است.
در عفرین که سال ۲۰۱۸ از سوی دولت ترکیه اشغال شد، خلق کورد وادار به ترک خانههایشان شدند. نسبت خلق کورد از ۹۰ درصد به ۲۵ درصد کاهش یافت، منازل آنان مصادر شده و اعراب سنی و ترکمن که بسیاری از آنان به دلیل حملات رژیم بعث گریخته بودند، به جای کوردها در این شهر اسکان داده شدند. املاک و داراییهای آنان به شیوهای سیستماتیک غارت شده، تابلوهای مغازهها و اسامی خیابانها ترکی شده، نظام پستی و پول نیز به لیر ترکیه تغییر یافته و زبان آموزشی نیز از کوردی به ترکی تبدیل شد. زمینهای کشاورزی و محل کار مصادره شد، صنایع زیتون به کنترل ترکیه درآمده و زیتون به عنوان محصول ترکیه بستهبندی شده و به فروش رسید.
تعداد زیادی از آوارگانی که از خدمات بهداشتی و امرار معاش محروم بودند، ناگزیر در اردوگاههای پرجمعیت شَهبا اسکان داده شدند. پس از موج دیگری از حملات نظامی، گروهی دیگر از مهاجران وارد منطقه طبقا شدند. به گفته شاهدان، ۱۲۰ هزار نفر به وادار به مهاجرت شدند که ۴۰ درصد آنان کودک، ۴۰ دردصد زنان و مابقی نیز سالخورده و فقیر هستند. اعلام شد که شمار کسانی که آواره شدهاند، ۳۰۰ هزار نفر است.
برخی افراد راهی تلرفعت شدند، اما در دسامبر ۲۰۱۹ در نتیجه بمباران ارتش ترکیه علیه کودکانی که در نزدیکی یک مدرسه در یک مکان کاملا غیرنظامی مشغول بازی بودند، ۱۰ نفر از جمله ۸ کودک، جان خود را از دست دادند. یکی از شاهدان اعلام کرد که پسر پنج ساله وی به قتل رسیده و فرزند هفت سالهاش نیز مجروح شد. چنین حملاتی در جریان اشغال عفرین چندین بار تکرار شدهاند.
شاهدان در اظهارات خود اعلام کردند که فعالان سیاسی و تیمهای امدارسانی به شیوهای خودسرانه اعدام شدند، افراد به صورت قهری ناپدید شده و از ساعت ۹:۰۰ صبح تا ۱۷:۰۰ افراد مورد شکنجه قرار گرفتهاند به نحوی که فریاد آنان شنیده میشد. یکی از شاهدان میگوید: ‘من تا آخر زندگی خود رنجی را که در دوران بازداشت متحمل شدم از یاد نخواهم برد.’ اعلام شد که زنان و کودکان با اتکا به زور ربوده شده، مورد تجاوز قرار گرفته و مدارس و ایستگاههای قطار به زندانهای مخفی تبدیل شده و دادگاهها نیز تحت کنترل شبه نظامیان، تشکیل نمیشوند.
۲-الگوی مطرح شده:
حملات دولت ترکیه در سرزمین سوریه بدون اجازه شوزای امنیت سازمان ملل متحد، بر اساس قوانین بینالمللی جرم است.
شاهدان نشان دادند که بمباران، حملات پهپادی، توحشی که علیه غیرنظامیان انجام شده است،آواره کردن مردم، مهاجرت اجباری و تغییر بافت جمعیتی، تخریب عامدانه زیرساختهای آب و انرژی، تخریب محیط زیست، نابود کردن میراث فرهنگی و نهادهای آموزشی، شکنجه، بازداشت مخفیانه و تجاوز، جنایات ناقض قوانین بینالمللی هستند. این جنایات در چارچوب جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی قرار داشته و نشان دهنده نسلکشی است.
۳-دفاع ترکیه و نمایندگی روژاوا:
ترکیه ادعا میکند که عملیاتهایش با هدف ‘دفاع از خود در برابر تروریسم’ انجام میشود. اما این ادعا بیاساس است.
خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه که در سال ۲۰۱۴ ایجاد شده است، مدلی است بر مبنای دموکراسی مستقیم، عدالت، همبستگی اتنیکی، برابری جنسیتی و مبادی صلح. ترکیه در صدد نابودی خودمدیریتی است. همچنین اعلام شد که اکثر گروههای مسلح تحت حمایت ترکیه، وابسته به داعش هستند.
۴ـوضعیت فعلی سوریه:
اگرچه اکثر مدارک مرتبط به بازه زمانی ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۴ هستند، اما تحولات اخیر باعث شد که ارزیابیهایی در خصوص وضعیت فعلی و آینده انجام گیرد. برای آینده خلق کورد مهم است که حکومت جدید سوریه، خودمدیریتی را به رسمیت شناخته و به موجودیت، فرهنگ و خودمدیریتی خلق کورد احترام بگذارد.
۵-مسئولیتهای جامعه بینالملل:
جامعه بینالملل نیز از درد و رنج خلق کورد و این جنایات، خبر دارد اما هیچ گام چشمگیری برنداشته است. به دلیل آنکه خودمدیریتی از سوی هیچ دولتی به رسمیت شناخته نشده است راههای حقوقی داخلی و بینالمللی نیز به روی آنان مسدود شده است. جامعه بینالملل باید خودمدیریتی را به عنوان یک حکومت دموکراتیک پذیرفته و ترکیه نیز باید حملات مستقیم و غیرمستقیم خود را متوقف سازد. در غیر اینصورت، مشخص است که نمیتوان مانع از نسلکشی در روژاوا شد.