رهبر آپو با فراخوان خود با عنوان «صلح و جامعه دموکراتیک» که در ۲۷ فوریه مطرح کرد، دیدگاه جدیدی در مورد مسئله کورد در ترکیه ارائه داد و گامی تاریخی برای یک روند راه حل جدید برداشت. این فراخوان با نشان دادن اینکه مسئله کورد شخصیتی بسیار عمیق‌تر و جامع‌تر دارد، موضعی قوی در برابر رویکرد محدود دولت که سال‌هاست مسئله کورد را صرفا به عنوان یک مسئله تروریستی در نظر می‌گیرد، اتخاذ کرد. رهبر آپو در این فراخوان خود تاکید کرد که مسئله کورد صرفا یک مسئله امنیتی نیست، بلکه یک مسئله تاریخی، فرهنگی و اجتماعی نیز هست. در این راستا، او اظهار داشت که مسئله‌ای که حل آن تنها با مداخلات نظامی ممکن نیست، باید از طریق راه‌های دموکراتیک و سیاسی حل شود.

این فراخوان نه تنها در ترکیه و کوردستان، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز بازتاب گسترده‌ای داشت. در اظهارات مختلف، از فراخوان رهبر آپو استقبال شد و تاکید شد که دولت ترکیه برای موفقیت این روند باید گام‌های ملموسی بردارد. با این حال، علی‌رغم این فراخوان، ترکیه هنوز گام ملموسی برنداشته است. این رویکرد دولت، نگرانی‌ها در مورد آینده این روند را افزایش می‌دهد و تلاش‌ها برای یافتن راه حل را مختل می‌کند. این ابهام، صداقت ترکیه در جهت یافتن راه حل را زیر سوال می‌برد.

ما فراخوان تاریخی رهبر آپو و تحولات مرتبط با آن را با پائولو فررو، وزیر سابق همبستگی اجتماعی ایتالیا، مورد بحث قرار دادیم.

*عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد که ۲۶ سال است در جزیره امرالی زندانی است، در ۲۷ فوریه فراخوانی تاریخی برای حل دموکراتیک مسئله کورد ارائه کرد. به عنوان یکی از حامیان کارزار جهانی «آزادی برای اوجالان، راه حل سیاسی برای مسئله کورد»، این فراخوان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظر من، فراخوان اوجالان مثبت است زیرا مسئله‌ای بسیار سنگین را مطرح می‌کند. آیا می‌توان برای مسئله خلق کورد و حق تعیین سرنوشت آنها راه حل سیاسی پیدا کرد یا خیر؟ سوال اصلی این است که به دنبال پاسخ به این سوالات باشیم. سوال دیگر این است که آیا راه نظامی واقعا بهترین روش برای دستیابی به راه‌حل سیاسی این مسئله است یا خیر.

به نظر من اوجالان «نه» می‌گوید، یعنی راه نظامی دیگر بهترین گزینه نیست. این یک واقعیت غیرقابل انکار است که مبارزه مسلحانه برای سال‌های طولانی ضروری بوده است و اگر این مبارزه صورت نمی‌گرفت، امروز نمی‌توانستیم این سوالات را بپرسیم. بنابراین، من فکر می‌کنم این یک پیشنهاد سیاسی است. نه اینکه بگوییم اشتباهاتی در گذشته رخ نداده است، بلکه پذیرفتن این واقعیت است که با توجه به موازنه قدرت فعلی، لازم است به سطح دیگری منتقل شویم. این سطح، روند سیاسی است و وضعیت فعلی ترکیه و روابط آن با کشورهای همسایه، پیشرفت این روند را ممکن می‌سازد.

به همین دلیل، من فکر می‌کنم فراخوان اوجالان مثبت است. بسیار مهم است که در مورد آن بحث کنید و فکر کنید که چگونه می‌توانید آن را اجرا کنید، زیرا این کار آسانی نیست. لازم است به طور مفصل بررسی شود که آیا این مسیر واقعا ممکن است و چگونه می‌توان در مسیری که اوجالان نشان داده است پیش رفت.

*علی‌رغم گذشت زمان از فراخوان رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان، دولت ترکیه تاکنون گام ملموسی برنداشته است. حتی وضعیت انزوای تحمیلی امرالی نیز ادامه دارد. به نظر شما، در این شرایط، فراخوان برای کنار گذاشتن سلاح توسط پ‌ک‌ک چقدر پاسخ خواهد داد؟

من نمی‌توانم در این مورد زیاد صحبت کنم، زیرا فکر می‌کنم این مسئله‌ای است که باید به طور کامل در داخل جنبش کورد، در داخل پ‌ک‌ک مورد بحث قرار گیرد. مرز بین یک رویکرد صحیح و یک رویکرد اشتباه، یک تاکتیک مثبت و یک تاکتیک منفی بسیار ظریف است و واقعا گفتن چیز قطعی در این مورد دشوار است.

من نمی‌توانم از اینجا، از ایتالیا، بگویم «شما باید این کار را انجام دهید». این نقش من نیست و چنین چیزی ممکن هم نیست. بنابراین، من فکر می‌کنم درست است که رفقایی که مستقیما در صحنه هستند و این وضعیت را مستقیما تجربه می‌کنند، چشم‌انداز را تعیین کرده و در این راستا کار کنند. همچنین، لازم است پیگیری کنیم که چه نوع اظهاراتی از طرف دولت ترکیه یا سایر احزاب سیاسی در سیاست ترکیه مطرح می‌شود. زیرا آنها نیز طرفی از این بحث هستند. به نظر من، مهم‌ترین چیز در حال حاضر گوش دادن است. برای مثال، در مذاکرات بین ایالات متحده آمریکا و روسیه دیدیم که ایالات متحده آمریکا چیزی گفت و روسیه پاسخ داد: «بله، ما آماده مذاکره هستیم، اما هم عقیده نیستیم». و این به عنوان یک وضعیت عادی پذیرفته شد.

بنابراین، به نظر من مهم‌ترین جنبه پیشنهاد اوجالان این است که دری را برای گفتگو در این راستا باز کرده است. پ‌ک‌ک نیز اعلام کرده است که آماده مذاکره در این راستا است. اکنون مسئله اصلی این است که ببینیم این روند چگونه آغاز و پیشرفت خواهد کرد. با این حال، اوجالان، علی‌رغم اینکه هنوز در زندان است، به هدایت این روند ادامه می‌دهد.

*شما درست می‌گویید، رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان، همانطور که اشاره کردید، در شرایط سخت امرالی تلاش می‌کند این روند را پیش ببرد. به نظر شما، دولتی که ادعا می‌کند مصمم به حل یک مسئله تاریخی از طریق راه‌های سیاسی است، اما همچنان مخاطب خود را در زندان نگه می‌دارد، چقدر صادق است؟

بله، شما کاملا حق دارید. نگه داشتن اوجالان در زندان، نشانه‌ای از رویکرد دولت به این روند است. اگر دولت ترکیه واقعا می‌خواهد این مسئله را از طریق راه‌های سیاسی حل کند، موظف است به این فراخوان پاسخ دهد و گام‌هایی در این راستا بردارد.

اوجالان ممکن است در آینده اظهارات جدیدی داشته باشد یا جهت‌گیری‌های متفاوتی ارائه دهد. اما به نظر من، مسئله اصلی این است که دولت باید این فراخوان را جدی بگیرد و در موقعیتی باشد که بتواند آن را پیش ببرد. لازم است شرایط مناسب برای اجرای فراخوان اوجالان فراهم شود و در عین حال، تضمین شود که یک فضای امن برای بحث ایجاد شود. به ویژه، تضمین امنیت مردم کورد در ترکیه یک مسئله اولویت‌دار است. این یکی از چالش‌های اصلی این بحث است. من معتقدم که مدیریت پ‌ک‌ک توانایی ارزیابی دقیق و مؤثر این موضوع را دارد.

ما در اروپا باید از این فراخوان اوجالان حمایت کنیم، آن را گامی مثبت بدانیم و هر کاری که در توانمان است برای جلوگیری از رویکردهای سرکوبگرانه دولت ترکیه انجام دهیم. ما می‌توانیم رویکرد دولت ترکیه به این روند را افشا کنیم و دولت‌های اروپایی را مجبور کنیم که سهم مثبتی در این روند داشته باشند. اگرچه وضعیت سیاسی در اروپا در حال حاضر دشوار است، اما اگر احتمال ارائه چنین حمایتی وجود دارد، باید آن را ارزیابی کرد. من معتقدم که امکان انجام یک کار سیاسی برای هدایت فراخوان اوجالان به سمت مثبت وجود دارد.

*آیا این فراخوان عبدالله اوجالان، یک ارزیابی مجدد ایدئولوژیک است یا یک تغییر استراتژیک تحمیل‌شده توسط زمینه سیاسی؟

من فکر نمی‌کنم اوجالان از پارادایمی که از آن دفاع می‌کند دست کشیده باشد. اخیرا در بحثی در دانشگاه کوزنتزا در ایتالیا در این مورد شرکت کردم. به نظر من، تفکر اوجالان مبتنی بر یک چارچوب مفهومی است که فراتر از شرایط سیاسی و تاکتیکی صرف است.

من فکر می‌کنم اوجالان چنین می‌اندیشد - و من با او در این مورد موافقم - که روند آزادی خلق‌ها، به ویژه مبارزه برای آزادی خلق کورد، باید توانایی تغییر دشمن را داشته باشد. نمی‌توان صرفا با استفاده از نیروی نظامی، وضعیتی از خودمدیریتی یا استقلال را تحمیل کرد. اگر نتوانید نگرش دشمن را تغییر دهید و سازشی بین دو احتمال پیدا نکنید، این روند موفق نخواهد شد. زیرا از نظر قدرت مادی، واضح است که دولت ترکیه از نظر نظامی بسیار قوی‌تر از مردم کورد است. علاوه بر این، دیده‌ایم که دولت ترکیه تاکنون از انجام قتل‌عام‌های وحشتناک و ارتکاب جنایات بزرگ دریغ نکرده است.

بنابراین، تفکر اساسی اوجالان این است که نشان دهد و تاکید کند که مردم کورد به دنبال درگیری‌های نظامی نیستند. کوردها تنها در پاسخ به شرایط تحمیل‌شده توسط دولت ترکیه به مبارزه نظامی متوسل شده‌اند. این مرکز استراتژی نیست، بلکه وضعیتی است که شرایط آن را تحمیل کرده است.

امروز اوجالان می‌گوید که می‌توان گام جدیدی برداشت و بحث‌ها باید به سطح متفاوتی منتقل شوند. به نظر من، این ایده مثبتی است. واضح است که باید یک روند سیاسی، نه نظامی، دنبال شود و این روند باید با حمایت بین‌المللی در صحنه جهانی نمایان شود. در غیر این صورت، دولت ترکیه آزاد خواهد بود که هر طور که می‌خواهد عمل کند. بنابراین، حمایت از این روند در اروپا، روشن کردن بیشتر آن و جلب توجه افکار عمومی جهانی بسیار مهم است. به این ترتیب، می‌توان از اقدام دولت ترکیه به هر شکلی که می‌خواهد جلوگیری کرد.

*پس از فراخوان عبدالله اوجالان، بسیاری از کشورها، از جمله آلمان، و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از آن حمایت کردند. مسئولیت اروپا و سازمان ملل متحد برای موفقیت این روند چیست؟

صادقانه بگویم، اتحادیه اروپا بخشی از راه‌حل نیست، بلکه بخشی از مشکل است. این را می‌توان در رویکرد آن به مسئله سوریه نیز مشاهده کرد. اتحادیه اروپا اغلب مواضع خود را تغییر می‌دهد. در روابط خود با ایالات متحده آمریکا نیز، اروپا گاهی اوقات در زمینه بین‌المللی رویکردی حتی مشکل‌سازتر از آمریکایی‌ها اتخاذ می‌کند. این را می‌توان در روابط فعلی آن با روسیه نیز مشاهده کرد. بنابراین، ما به عنوان نیروهای چپ در اروپا، باید این روند را به نفع خود تغییر دهیم و از فراخوان اوجالان حمایت کنیم. در این راستا، باید برای حذف پ‌ک‌ک از فهرست سازمان‌های «تروریستی» مبارزه کنیم.

ما مجبوریم این مبارزه را در همه جبهه‌ها پیش ببریم. در مورد سازمان ملل متحد، واضح است که وضعیت آن کمی مثبت‌تر از اتحادیه اروپا است. بنابراین، می‌توان گام‌های مثبتی در آنجا برداشت و باید در این راستا تلاش کنیم. زیرا گوترش در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند بر دولت ترکیه فشار وارد کند.

به نظر من، اولین قدم باید انجام یک کمپین برای حذف پ‌ک‌ک از فهرست سازمان‌های «تروریستی» باشد. به این ترتیب، روند صلح و گفتگو می‌تواند آغاز شود. زیرا قبل از رسیدن به هر نتیجه نهایی، ابتدا باید زمینه گفتگو را دوباره باز کرد.

*بدون شک، یکی از بزرگترین عوامل بازگشایی مجدد درهای امرالی پس از مدت طولانی، کارزار جهانی «آزادی برای اوجالان، راه حل سیاسی برای مسئله کورد» بوده است. به عنوان یکی از حامیان این کارزار، به نظر شما در این روند چه اقداماتی باید انجام شود؟

من معتقدم که این کارزار قطعا باید ادامه یابد. مطالبه آزادی اوجالان اکنون باید بیشتر مطرح و اجتماعی شود. زیرا شرایطی که اوجالان در آن قرار دارد غیرقابل تحمل، باورنکردنی و غیرانسانی است. به ویژه اکنون که اوجالان چنین پیشنهاد صلحی را ارائه داده است، مبارزه برای آزادی او اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اما در هر صورت، این کارزار باید پیش برده شود. زیرا نگهداری اوجالان به این شکل، در انزوا و در زندان، قابل قبول نیست.

بنابراین، شاید مهم‌ترین نقطه مبارزه مشترک بین جنبش‌های کورد و همبستگی در سایر کشورها در حال حاضر، آزادی اوجالان باشد. زیرا امروز گفتن اینکه می‌توان مذاکرات صلح را بدون آزادی او آغاز کرد بسیار دشوار است. اگر اوجالان آزاد باشد و مستقیما مذاکرات را پیش ببرد، کار بسیار آسان‌تر خواهد بود. شاید این به تنهایی تمام مشکلات را حل نکند، اما مطمئنا ۹۰ درصد از مشکلات را حل خواهد کرد.

بنابراین، برای شروع یک روند مذاکره واقعی، باید کارزاری قوی‌تر از آنچه تاکنون بوده برای آزادی اوجالان انجام شود.

*پ‌ک‌ک در اظهارات خود تاکید کرد که حضور رهبر جنبش در کنگره‌ای که برای بحث در مورد کنار گذاشتن سلاح برگزار می‌شود، اساسی است. در چنین روند تاریخی، برقراری ارتباط مستقیم عبدالله اوجالان با جنبش او چه اهمیتی دارد؟

روند کنار گذاشتن سلاح روندی بسیار پیچیده و دشوار است، نمونه‌های جهانی این را به ما نشان داده است. و ما نمی‌توانیم این روند را بدون فرصت اظهار نظر برای نماینده‌ترین چهره جنبش، رهبر تاریخی و سیاسی آن، انجام دهیم. این بسیار واضح است. به نظر من، این روند طولانی خواهد بود. بنابراین، باید از امروز شروع به کار کرد. زیرا باید برخی از گام‌های اولیه که شانس شروع این روند را دارند، برداشته شود. بدترین حالت این است که پیشنهاد اوجالان برای آغاز روند به وضعیتی برسد که همه چیز متوقف شود، که وضعیتی بسیار منفی خواهد بود. بنابراین، دولت ترکیه باید اولین گام‌هایی را بردارد که راه را برای این روند باز می‌کند و احتمال آن را فراهم می‌کند.

اوجالان پیشنهادی به دولت ارائه کرد، باید دید برای اینکه این پیشنهاد یک میلی‌متر، یک سانتی‌متر پیشرفت کند، چه کاری باید انجام شود. این روند باید پیشرفت کند، متوقف نشود، در این وضعیت باقی نماند. در این نقطه، بار دیگر بر اهمیت آزادی آپو تاکید می‌کنم. زیرا واقعا معتقدم که آزادی اوجالان، فرصتی برای ایجاد تغییری تاریخی، هم برای جنبش و مردم کورد و هم برای حل یک مسئله بین‌المللی بزرگ در خاورمیانه مانند مسئله کورد است.