در دانشگاه ژنو سوئیس، درباره «فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک» ۲۷ فوریه رهبر آپو بحث و گفتگو انجام شد. مرکز حقوق بشر ژنو، شبکه همبستگی قیام، مرکز جامعه دموکراتیک کورد در شهر ژنو و سندیکای دانشجویان ژنو (CLAE) در خوابگاه Uni-Mail دانشگاه ژنو، کنفرانسی تحت عنوان «فراخوان و ابتکارعمل عبدالله اوجالان؛ پروژههای چارهیابی مسالمتآمیز و دموکراتیک در کوردستان و جهان»، برگزار کردند.
اولیور پتر، وکیل سوئيسی، مدیریت کنفرانس را بر عهده داشت و نیلوفر کوچ، عضو کنگره ملی کوردستان (کنک)، و میلون کوتهاری، استاد مؤسسه تحصیلات تکمیلی بینالمللی و توسعه ژنو و گزارشگر سازمان ملل متحد، به عنوان سخنران در این کنفرانس حضور داشتند.
اولیور پتر: بدون عدالت، صلح نیز میسر نیست
در ابتدای کنفرانس وکیل اولیور پتر سخنرانی کرد و ضمن اشاره به روندی که از سوی رهبر آپو آغاز شده است، بر اهمیت جایگاه ژنو در عرصه بینالمللی و ضرورت تبدیل شدن آن به یکی از حامیان مهم روند تاکید نمود. پتر با اشاره به وظایف و مسئولیتهای سازمان ملل متحد در زمینه تحقق صلح در جهان، گفت: «بر اساس معاهدات بینالمللی امضا شده توسط همه کشورهای عضو سازمان ملل، حمایت از روندهای صلح و تحقق صلح مسئولیت آنان است.»
پتر اعلام کرد که رهبر آپو و جنبش آزادی کورد در مقطع تصمیمگیری تاریخی در راستای چارهیابی مسئله کورد هستند و افزود: «ما در آستانه یک روند تاریخی هستیم. امروز در ترکیه و کوردستان هزاران نفر در انتظار عدالت هستند. این روند صرفا به معنای خلع سلاح نیست، بلکه باید عواملی که جنگ را با خود میآورند از میان برداشته شوند. همه ما به خوبی میدانیم که بدون عدالت، صلح نیز میسر نیست.»
نیلوفر کوچ: دولت حتی با جنگ شدید نیز از پس کوردها بر نیامد
سپس سیاستمدار کورد نیلوفر کوچ سخنرانی کرد و ضمن اشاره به بعد تاریخی مسئله کورد و روندی که رهبر آپو آغاز کرده است، تاکید کرد که دولت ترکیه تحت عنوان «طرح نابودی»، در ده سال اخیر با تمام قدرت خود در مقابل کوردها جنگید. نیلوفر کوچ افزود: «با وجود حملات شدید نیز نتوانستند کوردها را نابود کنند. هدف اصلی آنان این است که هم مناطق خودمدیریتی در سوریه و هم پکک را به طور کامل نابود کنند. اما موفق به انجام چنین کاری نشدند. کوردها هزینههای زیادی پرداختند اما در راستای آزادی مقاومت کردند.»
نیلوفر کوچ اعلام کرد که دولت ترکیه تحت تاثیر حوادث جهان و خاورمیانه با رهبر آپو مذاکره کرد و افزود: «این درخواست از سوی دولت باغچلی، ملیگراترین شخص حاضر در دولت صورت گرفت. همچنین رهبر آپو را به سخنرانی در مجلس دعوت کرد. رهبر آپو به این گام پاسخی مثبت داد. خلق کورد مردمانی سیاسی هستند. دولت با تمام نیروی خود نتوانست اراده خلق کورد را در هم شکند. رهبر آپو این وضعیت را مدنظر قرار داده و برای آغاز روندی جدید یک فراخوان تاریخی منتشر کرد.»
«پکک رسالت خود را با موفقیت به پایان رساند»
نیلوفر کوچ در بخش دیگر از سخنانش اعلام کرد: «رهبر آپو میگوید که پکک مسئولیت خود را با موفقیت به انجام رسانده است. کوردها پیش از پکک از افشای هویت خود بیم داشتند. به یمن دستاوردهای مهمی که پکک کسب کرد، کوردها دستاوردهای مهمی به دست آوردند. دیگر هیچکس نمیتواند آنان را مورد انکار قرار دهد و نادیده بگیرد. رهبر آپو دورانی جدید را فرا روی جنبش آزادی کورد گشود. وی میخواهد پارادایم و اندیشههایش در همه جا اجرایی شوند.»
«باید برای آزادی رهبر آپو مبارزه کنیم»
نیلوفر کوچ با اشاره به تصمیمات کنگره دوازدهم حزب کارگران کوردستان (پکک)، بر ضرورت ایجاد زمینههای سیاسی و حقوقی چشمگیر برای اجرای این تصمیمات تاکید کرد و گفت: «وی پس از انتشار فراخوان تاریخی، به تعداد زیادی از طرفها نامه فرستاد و نظر آنان را پرسید. امروز نیز میخواهد این روند را اجتماعی کند. اکنون میخواهد با طیف روشنفکر دیدار کند، با آنان گفتگو کرده و نظرات آنان را بپرسد. در این زمینه کمپینی تحت عنوان 'میخواهم با عبدالله اوجالان دیدار کنم' آغاز شد. همه باید از این کمپین حمایت کرده و آزادی رهبر آپو را مطالبه نمایند.»
کوتهاری: مسائل زیادی وجود دارد که باید از عبدالله اوجالان یاد بگیریم
میلون کوتهاری در زمینه اهمیت افکار رهبر آپو سمیناری ارائه کرد و گفت: «مسائل زیادی وجود دارد که باید از عبدالله اوجالان و جنبش کورد یاد بگیریم.»
پروفسور کوتهاری افزود: «جنبش آزادی کورد به اندازه شجاعت خود یک جنبش ایدئولوژیک نیز میباشد. آقای عبدالله اوجالان با اندیشههای خود جنبشی ایجاد کرد که در جهان بینظیر است. پایه اساسی که عبدالله اوجالان و جنبش کورد را از سایرین متمایز میسازد، این است که افکار وی اجرایی میشوند، یعنی در عمل جواب میدهند. این وضعیت سهل و آسانی نیست.»
کوتهاری تاکید کرد که رهبر آپو افکار خود را بر مبنای حقیقت خود و مفهوم کنفدرالیسم دموکراتیک متمرکز کرده است و گفت: «عبدالله اوجالان از خصوصیتی برخوردار است که هم در رابطه با خلق کورد و جنبش خود، و هم در رابطه با منطقه و عرصه بینالمللی، واقعیات را مد نظر قرار میدهد. بر اساس این واقعیتها فکر و سیاست میآفریند.»
پروفسور کوتهاری در ادامه اظهارات خود، جمله رهبر آپو مبنی بر اینکه «مبارزه ادامه دارد» را حائز اهمیت دانست و گفت که رهبر آپو با تزهای خود در زمینه کنفدرالیسم دموکراتیک، همزیستی را مبنای خود قرار میدهد.
«نه تنها طرفدار آزادی زنان است، بلکه علم آن را نیز میآفریند»
کوتهاری در ادامه سخنانش گفت: «عبدالله اوجالان اعلام میکند که آزادی زنان و برابری صرفا نشانهای از برابری و آزادی اجتماعی نیست بلکه باید بر مبنای آن یک نظریه، برنامه، سازماندهی و سازوکار فعالیت نیز ایجاد شود. در این راستا کارهای وی در زمینه ژنئولوژی (علم زنان)، بسیار مهم است. در این چارچوب یکی دیگر از افکار معنادار و الهامبخش وی این است که حقوق فردی و اجتماعی بخشی از مبارزات آزادی هستند. بر اساس این رویکرد، معیارهای حقوق و آزادی وقتی برای چارهیابی مسئله دموکراتیزاسیون به کار گرفته شوند، متمایزسازی ساختگی حقوق فردی و اجتماعی منجر به ایجاد مشکلات خواهد شد. چنین تمایزی با طبیعت جامعه در تضاد است. حقوق و آزادی بدون فرد معنایی ندارند. محروم کردن فرد از حقوق و آزادی به منزله محروم کردن وی از آزادی و حقوق اجتماعی است. عکس آن نیز صدق میکند. به طور خلاصه، حقوق و آزادی را نمیتوان جدا از یکدیگر تلقی کرد؛ صرفا در حالتی که هم شخص و هم جامعه را به صورت توأمان در بر بگیرد، میتواند یک حقیقت معنادار مشترک را ایجاد کند. یکی از نیرومندترین ابعاد جنبش کورد این مسئله است که ساختار جمعی را مبنای خود قرار میدهد و در عینحال، حقوق فردی را نیز نادیده نمیگیرد.»
«عبدالله اوجالان مسئله اکولوژی را به مثابه قیام طبیعت تلقی میکند»
پروفسور کوتهاری در رابطه با اهمیتی که رهبر آپو برای اکولوژی قائل است، گفت: «یکی از مسائل اساسی دوران کنونی، مسئله اکولوژی است. این موضوع اکنون در سازمان ملل متحد مورد بحث قرار میگیرد و در سراسر جهان به پیشاهنگی زنان نوعی بسیج عمومی ایجاد شده است. آثار عبدالله اوجالان در این زمینه، این مسئله را به عنوان یک زندگی اکولوژیک تلقی میکند. آنچه که روی میدهد را 'خیزش طبیعت' مینامد.
عبدالله اوجالان میگوید که آنچه که در مورد زنان صدق کند، درباره محیط زیست نیز مصداق دارد. به موازات توسعه اکولوژی، مسئولیت نیز گسترش مییابد. با گسترش مسئولیت، جنبش نیز گسترش مییابد. این عرصه، گستردهترین عرصه جنبشهای جامعه مدنی است. همچنین یکی از عرصههای مبارزه است که سوسیالیستها و آنارشیستها را گردهم میآورد. یکی از جنبشهایی است که بیشترین مخالفت با سیستم در آن احساس میشود، زیرا مستقیما بر تمام جامعه تاثیر میگذارد. مشارکت در مبارزه زیستمحیطی اکنون فراتر از ملتها در سطح میان طبقهای قرار دارد. بسیار مهم است که تلاشهای انسانی، مقاومت و توان انطباق آن با طبیعت، مورد ارزیابی قرار گیرد.»
«دیدگاههای عبدالله اوجالان و گاندی دارای شباهت هستند»
پروفسور کوتهاری اعلام کرد که بین رهبر آپو و رهبر معنوی و سیاسی جنبش استقلال هند مهاتما گاندی، از نظر فکری و بسیاری از جنبهها شباهتهایی وجود دارد و افزود: «ما نیز با استعمار مشابهی مواجه هستیم. مسئلهای که در هندوستان توجهها را جلب میکند این است: فکر و اعمالی که از بریتانیا استقلال یافتند، هنوز در میان جنبشهای اجتماعی وجود دارند. این وضعیت ممکن است با فراخوان عبدالله اوجالان در زمینه ایجاد فرصت های جدید درسهای مهمی ارائه کند. اگر امروز امنیت و صلح جهانی در وضعیتی حساس و شکننده قرار گرفته است، باید زندگی و کارهای مهاتما گاندی را از نو مدنظر قرار دهیم. باید بپرسیم که تعریفهای اساسی که وی ارائه کرده است، آیا هنوز معتبرند یا خیر.
به نظر من این تعاریف هنوز هم معتبر هستند. پنج معیار اساسی در بنیان کار گاندی وجود دارند و این معیارها میتوانند به منبع بهرهگیری جنبشهای آزادی در جهان مبدل شوند.
نخستین معیار، خشونتپرهیزی است. زیرا جنبش وارد مقطع مبارزه خشونتپرهیز شده است، این مسئله به ویژه برای مبارزات آزادی کوردها حائز اهمیت فراوانی است. معیار دوم نیز مفهومی است که تحت عنوان ساتیارگاها شناخته میشود که به معنای 'نیروی حقیقت' میباشد و اصلی معنوی و اخلاقی است که زمینه را برای مقاومت خشونتپرهیز هموار میکند. مفهوم سوم ساروُدایا است؛ یعنی 'آرامش همگانی'. چهارمین مفهوم نیز سواراژ است یعنی 'خودمدیریتی' که به معنای 'خودگردانی' نیز میباشد. این مسئله هم با آزادی فردی و هم با آزادی اجتماعی ارتباط نزدیکی دارد. نهایتا، اصل صداقت (trusteeship) نیز یکی از این اصول است، این اصل به معنای مسئولیتپذیری در قبال ثروتهای زمینی و تقسیم عادلانه منابع میباشد. برای گاندی، ساتیارگاها یا نیروی مقاومت مسالمتآمیز در واقع، بسیار مهم بود. این فکر به تعداد زیادی از جنبشهای جهان الهام بخشید.
وقتی به مفاهیم ارائه شده از سوی گاندی مینگریم، میتوان دید که این مسئله از بسیاری جهات به اندیشههای عبدالله اوجالان شباهت دارد. با واکاوی ساختارهای خودمدیر ایجاد شده در نقاط مختلف جهان، درمییابیم که مردمان بومی نیز با مشکلاتی نظیر مشکلات خلق کورد مواجه هستند. درباره این تفاوتها مسائل زیادی برای آموختن وجود دارد. زیرا خلقهای زیادی به اشکال مختلف در مقابل استعمار مبارزه میکنند.
«کوردها باید سازوکارهای سازمان ملل متحد را بهتر به کار بگیرند»
کوتهاری اعلام کرد که جنبش آزادی کورد و جنبشهای اجتماعی هندوستان باید روابط خود را تقویت کنند و افزود: «برای من بسیار مهم بود که با تعدادی از فعالان کورد در هندوستان آشنا شدم، آنان با نهادها و جنبشهای اجتماعی ارتباط گرفتند. هر دو طرف میتوانند از این روابط منافع زیادی به دست آورند. جامعه مدنی و جنبشهای هندوستان میتوانند نکات زیادی از تجربه خودمدیریتی کوردها کسب کنند. میخواهم سخنان خود را اینگونه به پایان برسانم: بسیار حائز اهمیت است که مبارزات کوردها با سازمان ملل متحد و به ویژه برنامه حقوق بشر سازمان ملل متحد، بیشتر ارتباط گرفته و مذاکره کنند.
باید با گزارشهای ویژه و ساختارهای مندرج در منشور سازمان ملل متحد، مذاکره کنند. به ویژه کمیتههای اقتصادی، اجتماعی و حقوق فرهنگی بسیار مهم هستند؛ زیرا در منشور مادهای مبنی بر دفاع مشروع (self-determination) وجود دارد که در زمینه خودمدیریتی حائز اهمیت است.
به نظر من سازوکارهای تحقیقات جهانی دورهای (UPR)، فرصتهای زیادی ارائه میکند. این سازوکارها سیستمی ایجاد میکنند که تمام دولتهای عضو سازمان ملل متحد از سوی دیگر اعضا مورد تحقیق قرار گیرند. برای اینکه این روند به شکل مثبت پیش برود و پیشنهادات چشمگیری در رابطه با مسئله کورد در دستور کار قرار گیرند، باید تلاش کنیم. خوشحال شدم که در این زمینه با شما همکار شدم.»
«عبدالله اوجالان یک رهبر انترناسیونال است، باید توجه خود را به وی معطوف کنیم»
کوتهاری در پایان ارائه خود گفت: «در پایان میخواهم بگویم: امروز در جهان فقدان جدی یک رهبر جهانی وجود دارد. اما وقتی نوشتهها و آثار عبدالله اوجالان را مطالعه کرده و از نزدیک درباره جنبش کورد تحقیق کردم، دریافتم که عبدالله اوجالان از جنبه رهبری جهانی، یک الگو است. عبدالله اوجالان یک رهبر انترناسیونال است، باید توجه خود را به وی معطوف کنیم.»
کنفرانس با جلسه پرسش و پاسخ پایان یافت.