۴۲ ماه است که هیچ گونه امکان برقراری ارتباط با رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که بیش از ۲۵ سال است تحت شرایط شدید شکنجه در زندان جزیره امرالی به سر میبرد، وجود ندارد. حق ملاقات با وکیل و خانواده، که هم توسط قوانین داخلی دولت ترکیه و هم قوانین بینالمللی تضمین شده است، به طور کلی غصب شده است. شرایط عدم ارتباط مطلق و انزوای شدید اکنون به یک سیستم کاملاً باز شکنجه و نابودی تبدیل شده است.
در حالی که دولت ترکیه بر انزوای امرالی اصرار دارد که کارشناسان این حوزه آن را « اعمال غیرقانونی بیسابقه در جهان» تعریف میکنند، واکنشها به این اعمال غیرقانونی همچنان در چارچوب کارزار «آزادی اوجالان، راهحل سیاسی مسئله کورد» که در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۳ در سطح جهانی آغاز شد، افزایش مییابد.
اخیراً ۶۱ شخصیت فرانسوی از جمله سیاستمداران، هنرمندان، آکادمیسینها و مدافعان حقوق بشر نامهای به کمیته اروپایی پیشگیری از شکنجه (سیپیتی) ارسال کرده و خواستار اقدام علیه انزوای در امرالی شدهاند. سناتور فرانسوی «آن سویریس» یکی از امضاکنندگان این نامه به ارزیابی شرایط رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان و مسئولیت اروپا در این زمینه پرداخت.
انزوای امرالی باید فوراً پایان یابد
سناتور فرانسوی آن سویریس که تاکید کرد باید به شرایط انزوای تحمیلی بر رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان پایان داده شود، هدف از نامهای را که به عنوان شخصیتهای فرانسوی به سیپیتی ارسال کردند، توضیح داد: «نامهای را امضا کردیم که طی آن از سیپیتی خواستیم که با آقای اوجالان در زندان ملاقات کند، وضعیت سلامتی و شرایط بازداشت او را کنترل کند و شرایطی برقرار کند که به حقوق اساسیاش احترام گذاشته شود. هدف همچنین اعمال فشار به منظور دسترسی عادی و دموکراتیک آقای اوجالان به وکلای خود بود.»
انزوا تبدیل به شکنجه هم برای اوجالان و هم برای خانوادهاش شده است
سناتور فرانسوی سویریس با بیان اینکه انزوای امرالی در این مرحله به شکنجه تبدیل شده است، گفت: «این انزوا قطعاً نوعی شکنجه و وضعیتی است که در دموکراسی نمیگنجد. انزوا به اندازهای که برای آقای اوجالان یک شکنجه است برای خانوادهاش نیز همان طور است. انزوا در امرالی فشار غیرقابل تحملی را بر شهروندان نیز وارد میکند، زیرا هر شهروندی را میتوان با چنین بازداشت ناعادلانه و غیرقابل قبولی تهدید کرد. این شرایط چیزی است که باید با آن مبارزه کرد. ما باید با این انزوا مبارزه کنیم، زیرا این شانس را داریم که در اروپا به شیوهای متفاوت ابراز وجود کنیم.»
باید در سطح بینالمللی نظارت و مبارزه کرد
سناتور سویریس گفت: «شرایط عبدالله اوجالان واقعاً سیگنال مهمی برای ما از نظر دموکراسی است.» و افزود: «من میبینم که ترکیه میخواهد به عضویت اتحادیه اروپا درآید. روزی که ترکیه دموکراتیک شود، میتوانیم به این موضوع فکر کنیم.
بازداشتگاهها مکانهایی هستند که توسط قانون و دموکراسی محافظت میشوند و حقوق اساسی در آنها رعایت میشود. زمانیکه از وضعیت آقای اوجالان اطلاعی دریافت نمیکنیم، متوجه میشویم که حقوق او رعایت نمیشود. نمیدانیم حالش خوب است یا بد، حتی نمیدانیم زنده است یا نه. چون کسی نمیتواند راجب به وضعیت وی اطلاعی دریافت کند، حتی خانوادهاش ...
این کاملاً ناپسند و غیرقابل قبول است. بنابراین کاملاً حیاتی است که بفهمیم چه خبر است. علاوه بر این، من سه زندانی دیگر را میشناسم که در شرایط مشابهی زندانی بودند. نباید اجازه داد این اتفاق بیفتد، این انزوا چیزی است که ما باید در سطح بینالمللی بر آن نظارت کرده و با آن مبارزه کنیم. ما باید بر ترکیه فشار بیاوریم تا به آن پایان داده و از تکرار آن جلوگیری کنیم.»
اروپا به شجاعت سیاسی نیاز دارد
سناتور سویریس با اشاره به جنگی که دولت ترکیه علیه مردم کورد به راه انداخته است، گفت که اروپا برای متوقف کردن ترکیه به شجاعت سیاسی نیاز دارد. سویریس ادامه داد: «من فکر میکنم ما برای تغییر وضعیت آقای اوجالان و توقف جنگ علیه مردم کورد بسیار سنگین و آهسته برخورد میکنیم. نگرانیها و منافع ژئوپلیتیکی وجود دارد که نهادهای اروپایی را به سکوت سوق میدهد. با این حال، در سالهای اخیر ما چندین وزیر داشتهایم که از حقوق کوردها به ویژه در باکور کوردستان حمایت میکنند. برخی از وزرا در این موضوع از ما حمایت کردند. بنابراین، در حالی که ما از سایر وزرای اروپایی و همچنین وزرای فرانسوی حمایت رسمی دریافت میکنیم، نمیتوانیم در برابر آنچه در حال رخ دادن است سکوت کنیم. به همین ترتیب، ما نمیتوانیم کوردهایی را که توسط دولت ترکیه تهدید میشوند، با علم به اینکه حقوق آنها در ترکیه رعایت نمیشود، اخراج کنیم. این چیزی است که ما در اروپا با آن روبرو هستیم. شما نمیتوانید همزمان هم حمایت کنید و هم سکوت کنید. من فکر میکنم ما به شجاعت سیاسی نیاز داریم. ما به شجاعت سیاسی فرانسه و اروپا نیاز داریم. این وظیفه اروپا و فرانسه است.»
میتوان ترکیه را تحریم کرد
سناتور فرانسوی آن سویریس با اشاره به اینکه کمک به دولت ترکیه باید مشروط شود، گفت: «واضح است که آقای اردوغان روابط خوبی با فرانسه و اروپا دارد، بنابراین هیچ کس نمیخواهد به اقدام نظامی، فشار یا تحریم اقتصادی متوسل شود. با این حال، تحریمهای اقتصادی را میتوان اعمال کرد. تحریمهای اقتصادی را میتوان بدون توسل به اقدام نظامی اعمال کرد، اما در حال حاضر هیچکس جرات انجام آن را ندارد. منظور من این است که ما ابزار لازم برای انجام این کار را داریم. آقای اردوغان به اروپا نیاز دارد، او به حمایت ما نیاز دارد و ما میتوانیم این حمایت را مشروط کنیم. اروپا از ابزار اعمال فشار برخوردار است. پس ما باید این کار را انجام دهیم.»
ما باید از شر رژیم اردوغان خلاص شویم
سناتور سویریس با تاکید بر لزوم خلاص شدن از شر رژیم موجود در ترکیه گفت که از آنجایی که انتخابات در ترکیه برگزار شده است، اردوغان مدعی است که رژیم موجود دموکراتیک است. با این حال، انتخابات در ترکیه همچنان مشکلساز است. در انتخابات گذشته، آقای اردوغان تلاش کرد تا قیمهایی را برای جایگزینی شهرداران کورد منتخب دموکراتیک منصوب کند که مشکلی واقعی برای دموکراسی ایجاد میکند. بنابراین، رژیمی وجود دارد که به نظر دموکراتیک است، اما در واقع نشانههای قوی از خودکامگی را در خود دارد. ما باید از شر این رژیم خلاص شویم، هم به دلیل ساختار نهادی آن و هم به دلیل اینکه حقوق اتنیکها را رعایت نمیکند. این موضوع بسیار روشن است.»
گفتگو و مذاکره سیاسی ضروری است
سناتور فرانسوی آن سویریس با بیان اینکه مسئله کورد تنها از طریق گفتگو و مذاکره قابل حل است، گفت: «آقای اوجالان معتقد است که میتواند رهبر گفتگو با ترکیه برای حل مسئله کورد باشد. من معتقدم گفتگو باید صورت بگیرد. این غیرقابل قبول است که حقوق جمعیت کورد در ترکیه همچنان انکار میشود. هیچ گفتگویی برای حل مسئله وجود ندارد و این غیرقابل قبول است. در یک مقطع دیگر باید قوانین بینالمللی و موضوع حق تعیین سرنوشت مردم در همه کشورها به رسمیت شناخته شود. متاسفانه در ترکیه اینطور نیست.
مهم این است که به سطح گفتگو دست یابیم. چه تحت عنوان پکک یا غیر آن، مهمترین چیز این است که پای میز مذاکره بنشینیم. شاید هم اروپا بتواند نقش تسهیلکنندهای را در این گفتگو ایفا کند، نه اینکه همچنان منفعل بماند. اروپا همچنین میتواند ترتیبی دهد که کمیته پیشگیری از شکنجه با آقای اوجالان ملاقات کند، اقدامات خاصی را توصیه کند و تأیید کند که حقوق اساسی او و سایر زندانیان در سلول انفرادی رعایت میشود.
این وضعیت ممکن است سرآغاز گفتگوی جدیدی با آقای اوجالان و سایر مبارزان و شهروندان کورد باشد.
اروپا از حقوق اساسی محافظت میکند و حتی میتواند به عنوان یک شخص ثالث عمل کند، مانند مورد آقای عبدالله اوجالان. پارلمان اروپا ممکن است تصمیماتی برای اعزام هیئتهایی برای دیدار با آقای اردوغان بگیرد و اگر تغییری صورت نگیرد، ممکن است تحریمهایی را در نظر بگیرد.»