جمعی از دانشگاهیان، اساتید و پژوهشگران، با پیشقدمی دانشگاهیان کورد به تدوین و تنظیم یک منشور حقوقی برای «انقلاب ژن، ژیان، ئازادی» پرداخته و آن را در روز ٢٨ بهمن منتشر نمودند. یکی از بندهای این منشور بر پذیرش کثیرالمله بودن کشور ایران تاکید میکند.
این منشور شامل یک مقدمه و ٢٣ بند به شرح زیر است:
منشور فراگیر حقوقی دانشگاهیان برای انقلاب ژن-ژیان-ئازادی
انقلاب ژن-ژیان-ئازادی نوید آغازی دوباره است؛ آغازی برای عبور از تبعیض و گذار بە برابری، آغازی برای نکوهش مرگ و ستایش زندگی، آغازی برای نفی تمامیتخواهی و تجلیل آزادی و دموکراسی. به عنوان جمعی از اساتید و پژوهشگران، در این برههی تاریخی، همبستگی نیروهای انقلابی حول موازین مدرن سیاسی و حقوقی را ضرورتی اجتناب ناپذیر میبینیم. بیانیهی پیش رو تلاشی است برای همگرایی بیشتر و تحقق همزیستی مسالمتآمیز در چارچوب سیاسی ایران پس از عبور از رژیم جمهوری اسلامی. همهی برابریخواهان، آزادیخواهان و دموکراسیخواهان را فرا میخوانیم تا بر اساس اصول مندرج در این بیانیه، دست در دست هم، برای ساختن دنیایی نو تلاش کنیم:
1-تعهد به برابری انسانها فارغ از جنسیت، زبان، دین، مذهب، عقیده، رنگ پوست، اتنیک، ملت، معلولیت، جایگاه و ثروت در مقابل قانون.
٢-محافظت از کرامت انسانی در مقابل تحقیر، شیءانگاری، تنزل و انسانیت زدایی.
٣- تعهد به مفاد لایحه بینالمللی حقوق بشر و اسناد بینالمللی اصلی حقوق بشری سازمان ملل.
۴- تعهد به مفاد کنوانسیون جهانی رفع تبعیض علیه زنان.
۵- تلاش برای لغو تمامی قوانین تبعیضآمیز علیه زنان (همچون قوانین قضاوت، ارث، سقط جنین، طلاق و سفر) و تدوین سیاستهای مبتنی بر تبعیض جبرانی (مانند تخصیص درصد خاصی از موقعیتها برای زنان) برای تسهیل پیشرفت و مشارکت فعال در ردههای بالای مدیریتی سیاسی، اقتصادی و فرهنگی.
۶- تعهد به منع تبعیض و حفاظت از حقوق جامعهی LGBTQIA+.
٧- تعهد به حق حیات (منع اعدام) و حق مصون ماندن از شکنجه و سایر رفتارها و مجازاتهای بیرحمانه و غیرانسانی.
٨- تعهد به ١٧ آرمان توسعهی پایدار سازمان ملل از جمله آموزش با کیفیت، عادلانه و همهپذیر (سند آموزش یونسکو ٢٠٣٠)، برابری، حقوق بشر، عدالت، سلامت، رفاه، توسعهی اقتصادی، توسعهی انرژی پاک، اقدام دربارهی گرمایش زمین، مدیریت پایای محیط زیست، دسترسی به آب سالم و همکاری جهانی برای توسعهی پایا.
٩- تعهد به حفاظت از زیستبومهای طبیعی و حق حاکمیت مردم بر منابع طبیعی.
١٠- تعهد به تکثرگرایی فرهنگی: پذیرش و احترام به تنوع فرهنگی و مخالفت با سیاستهای انکار و آسمیلهکردن (اتنوساید و لینگویساید).
١١- تعهد بە مفاد اعلامیهی سازمان ملل در مورد حقوق مردم بومی.
١٢- پذیرش کثیرالمله بودن کشور ایران.
١٣- تعهد به توسعهی زبانهای اول از جمله حق آموزش به زبان اول و پذیرش ساختارهای چند زبانه.
١۴- نفی ملیگرایی انحصارطلب و تاکید بر جامعهی مدنی و حقوق شهروندی.
١۵- تعهد به تکثرگرایی سیاسی: پذیرش جریانهای سیاسی متنوع و ایجاد مکانیزمهای تضمینی برای رقابت آزادانهی آنها.
١۶- تاکید بر سیاستگذاری مبتنی بر شواهد و مخالفت با سیاستگذاری مبتنی بر ایدئولوژی، دین، اسطورە و شهود.
١٧- تاکید بر عدم دخالت دولت در باور مردم و جدایی نهاد دین از دولت (سکولاریسم).
١٨- تعهد به تکثرگرایی اعتقادی: مخالفت با تعیین دین رسمی و تعهد به آزادیهای دینی، مذهبی و عقیدتی.
١٩- مخالفت با هرگونه امتیاز غیردموکراتیک همچون مقامهای سیاسی مادام العمر.
٢٠- تعهد به حاکمیت مردم بر تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود.
٢١- تعهد به استقلال قوا (مقننه، مجریه، قضائیه) و گذار بە یک جمهوری غیرمتمرکز فدرالیستی که لازمهی نهادینه کردن دموکراسی در یک کشور پرجمعیت با شاخص تنوع فرهنگی بالا است.
٢٢- مخالفت با نگاههای مرکزگرایانه، امنیتی و ایدئولوژیک بە عنوان موانع اصلی در راه توسعەی متوازن سیاسی، اقتصادی و آموزشی کشور و تاکید بر اتخاذ تمهیدات لازم برای جبران خسارتهای ناشی از آن در مناطقی همچون بلوچستان، کردستان، لرستان، آذربایجان و اهواز.
٢٣- تاکید بر عدالت و تشکیل دادگاههای مستقل با نظارت سازمانهای بین المللی برای رسیدگی به جنایات حکومت مرکزی.