روزنامه‌نگار بهوت بلوچ با اشاره به پیوندهای تاریخی مردم بلوچ با کوردها، از همه مردم تحت ستم جهان خواست که صدای مردم بلوچ باشند، مردمی که از سال ۱۹۴۸ با مقاومت در برابر پاکستان برای حفظ هویت ملی خود مبارزه می‌کنند.
بلوچ‌ها که از بسیاری جهات با مردم کوردستان شباهت دارند، از سال ۱۹۴۸ در برابر پاکستان مقاومت کرده و برای حفظ هویت ملی خود در برابر تأثیرات قدرت‌های استعماری تلاش می‌کنند.
بهوت بلوچ، روزنامه‌نگار بلوچ، به عنوان متخصص سازمان‌های مسلح بلوچ و جنبش بلوچ به طور کلی، به پرسش‌های ما در مورد تاریخ مردم بلوچستان، پیوندهای تاریخی بین مردم بلوچ و کورد، زنان مبارز بلوچ و مبارزه مردم پاسخ داد.
*ابتدا کمی در مورد تاریخ بلوچ بگویید.
تا همین اواخر بر این باور بودیم که تاریخ مردم بلوچ در دوره رند، یعنی قرن چهاردهم آغاز می‌شود. سپس در دوره استعمار، انگلیسی‌ها تئوری‌های ساختگی متعددی را مطرح کردند و در زمان‌های مختلف ما را ترکمن، تاجیک، کلدانی، عرب، ایرانی یا راجپوت نامیدند. متاسفانه ما پیرو کورکورانه این روایت‌های استعماری شدیم. استعمارگران انگلیسی قصد داشتند و موفق شدند کشور را برای طولانی کردن قدرت خود در آشفتگی تاریخی نگه دارند.
تاریخ هرودوت نشان می‌دهد که بسیاری از بیست قبیله‌ای که هرودوت در این متن نام برده است، هنوز در میان بلوچ‌ها و حتی کوردها وجود دارند و در همان سرزمین‌ها زندگی می‌کنند. اکتشافات باستان‌شناسی در بلوچستان، به عنوان مثال، محل سکونت نوسنگی رنگی آکوامارین که در سال ۱۹۷۷ در مهرگره بلوچستان کشف شد، به وضوح نشان می‌دهد که بلوچستان هزاران سال قبل از تحقیقات قبیله‌ای هرودوت به طور مداوم مسکونی بوده است.
داستان‌های موجود در شاهنامه، حماسه ملی افسانه‌ای پارسی که توسط شاعر ابوالقاسم فردوسی نوشته شده است، جنگ علیه ضحاک، پادشاه آشوری را به رهبری کاوه آهنگر روایت می‌کند. این داستان که در فولکلور کوردی از اهمیت بالایی برخوردار است، همچنین سابقه جذابی از اتحاد مردم کورد و بلوچ است. زیرا لشکرکشی نظامی کاوه آهنگر در سال ۸۵۴ قبل از میلاد، به تاسیس امپراتوری ماد منجر شد، که به گفته هرودوت، پایه و اساس قبیله ماد را تشکیل می‌دهد. قبیله ماد هنوز در بلوچستان وجود دارد و به زبان بلوچی صحبت می‌کند.
*بر اساس برخی تحقیقات، گفته می‌شود که بلوچ‌ها در دوره ساسانیان در دهه ۲۸۰ میلادی از کوردستان تبعید شده و به مناطقی که اکنون در آن زندگی می‌کنند آورده شده‌اند. آیا این تحقیقات را درست می‌دانید؟ همچنین آیا طایفه بیلیج که در کوردستان وجود دارد، همان طایفه مردم بلوچ است؟
همانطور که یافته‌های باستان‌شناسی و ادبیات تاریخی به وضوح نشان می‌دهد، قبایل بلوچ از دوران باستان در بلوچستان زندگی می‌کردند. مردم بلوچ قبل از دوره ساسانیان در بلوچستان ساکن شدند. می‌خواهم اشاره کنم که در دوره‌ای که هم مادها و هم سلسله‌های اشکانی و کوشانی حکومت می‌کردند، مردم کورد و بلوچ از کوردستان تا سواحل رود سند گسترش یافتند.
در این زمینه، رضا بلوچ، باستان شناس بلوچ، در کتاب خود با نام «مهمات بلوچستان» می‌نویسد که «کویته» در واقع «شال» نام داشته و این نام از شالین کورد، رهبر کورد در دوره امپراتوری ماد گرفته شده است. او همچنین می‌گوید که بولان منطقه‌ای مشهور در بلوچستان است که به نام بولان، رهبر کورد نامگذاری شده است. امروزه طایفه بولان‌زهی کوردها هنوز در ساری بولان زندگی می‌کنند. به همین ترتیب، مردم و قبایل باستانی کویته نام مردم و قبایل کوردستان امروزی را دارند.
*بر اساس تحقیقات ما، حماسه ملی بلوچ‌ها «ناوی کورد گَل» است. همچنین برخی قبایل مانند «مامسانی» هم در کوردستان و هم در بلوچستان زندگی می‌کنند. کسانی که در کوردستان هستند خود را کورد و کسانی که در بلوچستان هستند خود را بلوچ می‌نامند. از نظر ساختار زبانی نیز رابطه نزدیکی بین بلوچی و کوردی وجود دارد. با این اوصاف، رابطه بین مردم بلوچ و کورد چیست؟
به همین ترتیب، طایفه بارزانی در بین کوردهای عراق بارانزای و در بین بلوچ‌ها بارانزا نامیده می‌شود. دولاماری در کوردستان و ماری در بلوچستان است. قبایل ماموسَی و مَمَش در عراق با قبایل مامسانی و ممشای در منطقه بلوچ یکی هستند. طوایف میسان و موسانی کوردستان با موسی‌های ما یکسان هستند. رِکانی از کوردها و رکی از بلوچ‌ها هستند. زراری در میان کوردها و زرداری در میان بلوچ‌های شنگال شناخته می‌شود. به همین ترتیب، شهوانی در میان بلوچ‌ها و شهوانی در میان کوردها نامیده می‌شود. لاشانی در کوردستان ایران و لاشاری در بلوچستان است. کیانی در میان کوردها و کیازای یا کیانی در میان بلوچ‌ها است و مسیان در میان کوردها با مستوی در میان بلوچ‌ها خویشاوند است. کوردها و بلوچ‌ها با هم زندگی می‌کردند و سرزمین‌هایشان از کوردستان تا رود سند امتداد داشت. جالب اینجاست که ابن خلدون در قرن چهاردهم این دو خلق را با هم «کوردها یا بلوچ‌ها» توصیف می‌کند.
*مردم بلوچ پس از جنگ جهانی اول (۱۹۲۲) مانند کوردها حدود یک سال مستقل زندگی کردند، اما مورد ظلم قرار گرفتند. کشورشان تحت اشغال سه دولت حاکم (افغانستان، پاکستان و ایران) قرار گرفت. دلیل این امر چه بود؟
بلوچ‌های کمبرانی با گسترش حاکمیت خود تا سال ۱۷۶۱، تمام مناطق بلوچی زبان را پوشش دادند و این اولین و تنها باری بود که ملت بلوچ تمامیت ارضی خود را تجربه کرد.
اما در سال ۱۸۳۹، استراتژی «تفرقه بینداز و حکومت کن» انگلیسی‌ها، وحدت ملت بلوچ را تضعیف کرد. بخشی از ملت بلوچ درگیر مقاومتی سازمان‌نیافته بود. در سال ۱۸۷۱، خط گلداسمید که از سه نقطه در افغانستان، ایران و هند انگلیس (بریتانیای سابق) می‌گذشت، بلوچستان را بدون مشورت با دولت بلوچستان، بین ایران و کنترل انگلیس تقسیم کرد. با تایید هم انگلیس و هم دولت تازه تاسیس پاکستان، بلوچستان در ۱۱ اوت ۱۹۴۷ استقلال خود را اعلام کرد، اما به دلیل گسترش شوروی، انگلیس پاکستان را تشویق کرد تا در سال ۱۹۴۸ بلوچستان را به زور ضمیمه کند (و ایالت بلوچستان پاکستان را ایجاد کند). بر اساس قانون هند در سال ۱۹۳۵، این معاهدات باید با خروج انگلیس به طور خودکار پایان می‌یافت. اما انگلیسی‌ها با نادیده گرفتن قوانین خود، راه را برای اشغال غیرقانونی بلوچستان توسط پاکستان هموار کردند.
*مبارزه مردم بلوچ علیه سه دولت حاکم در چه سطحی است، با چه روش‌ها و رویکردهایی انجام می‌شود و آیا ساختار سازمانی دارد؟
قیام بلوچ در سال ۱۹۴۸ به رهبری آغا عبدالکریم‌خان علیه دولت پاکستان انجام شد. قیام‌هایی که از سال ۱۹۵۸، ۱۹۶۲ و دهه ۱۹۷۰ تا به امروز ادامه دارد، عمدتا متوجه پاکستان بوده است. به همین دلیل، مبارزه مداوم بلوچ در پاکستان ناشی از آگاهی مردم بلوچ از استثمار شدن و فراهم شدن زمینه برای مبارزه است. گفته می‌شود که در بلوچستان غربی (در ایران) و افغانستان نیز قیامی وجود ندارد.
سازمان‌های مسلح اصلی آن عبارتند از: ارتش آزادی‌بخش بلوچ (BLA)، جبهه آزادی‌بخش بلوچ (BLF)، ارتش جمهوری‌خواه بلوچ (BRA)، بلوچ راج آجوئی سنگار (BRAS). در جبهه غیرنظامی، جنبش ملی بلوچ (BNM) بازیگر اصلی است، اما حزب جمهوری‌خواه بلوچ (BRP) و جنبش بلوچستان آزاد (FBM) نیز مبارزه‌ای مشترک را پیش می‌برند.
*همانطور که از رسانه‌ها می‌بینیم، دکتر مهرنگ بلوچ، زن بلوچ، رهبری مبارزه را بر عهده دارد. ماهال بلوچ با نام مستعار زیلان کورد، یک عملیات فدایی مؤثر انجام داد. در این زمینه، نقش زنان در مبارزه برای آزادی بلوچستان چیست؟
دکتر مهرنگ بلوچ اخیرا نامزد دریافت جایزه صلح نوبل شده است. دکتر بانوک کریمه بلوچ، اولین رهبر زن جامعه بلوچ در سال ۲۰۰۰ بود و ریاست سازمان دانشجویی بلوچ (BSO)، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین سازمان دانشجویی را بر عهده داشت. ماهال بلوچ با نام مستعار زیلان کورد نیز از زنان پیشرو است که از زیلان، زن کورد که در ۳۰ ژوئن ۱۹۹۶ در مرکز درسیم علیه سربازان ترک عملیات فدایی انجام داد، الهام گرفته است. انقلابیون و مبارزان آزادی‌خواه اغلب از شخصیت‌های تاریخی که آرمان‌های مشابهی با آنها دارند، الهام می‌گیرند. همانطور که قبلا اشاره کردم، بلوچ‌ها و کوردها، چه از تاریخ مهرگره و چه از تاریخ زاگرس، ویژگی‌های مشترکی دارند. این دو خلق هزاران سال با هم زندگی و مبارزه کرده و منافع مشترکی داشته‌اند. دلیل انتخاب نام زیلان کورد توسط ماهال بلوچ به عنوان هویت نیز همین ارتباط طبیعی و تاریخی است.
استقامت، مهارت‌های حمایتی و توانایی او در متحد کردن مردم، او را به محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین چهره جامعه بلوچ امروزی تبدیل کرده است. پس از رهبری او، تعدادی از زنان بلوچ مانند سامی دین جان و دکتر صبیحه بلوچ نیز نقش‌های رهبری را بر عهده گرفته‌اند.
*اقدامات دولت‌های پاکستان، افغانستان و ایران علیه مردم بلوچ (اعدام‌ها، شکنجه‌ها، دستگیری‌ها و غیره) چیست؟ آیا می‌توانید قتل‌عام‌هایی را که با آن مواجه شده‌اید برای ما شرح دهید؟
بیش از ۷۰ هزار نفر توسط دولت پاکستان ناپدید شده‌اند، بیش از ۲۰ هزار جسد تکه‌تکه شده بلوچ در پاکستان و بلوچستان تحت کنترل پاکستان پیدا شده است. روستاها توسط ارتش پاکستان ویران و کل جوامع نابود شده‌اند. علاوه بر این، جوخه‌های مرگ پاکستان، اقدامات تروریستی مؤثری را علیه غیرنظامیان در ایالت بلوچستان انجام داده‌اند؛ غارت، کشتار و آدم‌ربایی. این امر منجر به آواره شدن هزاران بلوچ و زندگی آنها در حال حاضر در افغانستان و ایران شده است.
ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که هیئت تحقیقی را برای بررسی وضعیت واقعی بلوچستان اعزام کند. در عین حال، از تمام مردم مظلوم جهان، به ویژه مردم کورد می‌خواهیم که در هر کجا که هستند صدای خود را برای ما بلند کنند. زیرا درد مظلومان را فقط مظلومان می‌توانند درک کنند. به ویژه از کوردهای ساکن در خارج از میهن می‌خواهیم که روابط نزدیک خود را با مردم بلوچ حفظ کنند. زیرا همبستگی جهانی ما می‌تواند به جلب توجه جهانیان به مشکل ما کمک کند.
