بر اساس این گزارش، روزانه حدود ۱۰۰۰ نفتکش معادل حداقل ۲۰۰ هزار بشکه نفت از هولیر و مناطق تحت کنترل حزب دمکرات کوردستان به ایران و ترکیه ارسال می‌شود.

رویترز فاش کرد که پس از قطع حمل نفت توسط دولت مرکزی عراق در مسیر کرکوک-جیهان در سال گذشته، حمل و نقل نفت از مسیرهای سیاه و ثبت نشده افزایش یافته است.

حداقل ۲۰۰ میلیون دلار در ماه

رویترز در این رابطه با مهندسان نفت عراقی و کورد، بازرگانان، مقامات دولتی، سیاستمداران، دیپلمات‌ها، منابع فعال در صنعت نفت شامل بیش از ۲۰ نفر دیدار کرد و جزئیات این تجارت را روشن کرد.

این افراد همچنین از ارسال روزانه حداقل ۲۰۰ هزار بشکه نفت ارزان به ترکیه و ایران با بیش از هزار تانکر خبر دادند. آنها همچنین گفتند که حزب دمکرات کوردستان حداقل ۲۰۰ میلیون دلار در ماه از این تجارت غیرقانونی درآمد دارد.

چه مقدار نفت قاچاق می‌شود؟

عاصم جیهاد وزیر نفت عراق گفت که تجارت نفت در اقلیم کوردستان مورد تایید دولت عراق نیست و شرکت بازرگانی دولتی نفت عراق (سومو) تنها آژانس رسمی است که مجوز فروش نفت خام را می‌دهد. جیهاد اعلام کرد که دولت آمار دقیقی از میزان سرقت نفت و فروش آن به ایران و ترکیه ندارد.

جیم کران از موسسه باکر دانشگاه رایس گفت: «تحمل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در برابر قاچاق نفت بسیار پایین است و مشخص است که آنها اقدامات تنبیهی را علیه اعضایی که مرتکب این تخلف می‌شوند انجام می‌دهند. من شک دارم که مجازاتی علیه بغداد اعمال شود زیرا منطقه کوردستان خارج از کنترل مرکزی است.»

ممکن است هولیر و آمریکا در مقابل هم قرار گیرند

به گفته یک مقام آمریکایی اگر حزب دمکرات کوردستان با این تجارت تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران را زیر پا بگذارد، حزب دمکرات کوردستان و آمریکا را در مقابل هم قرار خواهد داد.

تا سال گذشته بخش زیادی از نفت خام اقلیم کوردستان از کرکوک و از طریق خط لوله عراق-ترکیه به بندر جیهان ترکیه منتقل می‌شد. روزانه حدود ۴۵۰ هزار بشکه نفت صادر می‌شد؛ ولی از مارس ۲۰۲۳ پس از رای دادگاه بین المللی داوری به نفع دولت فدرال عراق، استفاده از این خط لوله متوقف شد.

منابع این بخش، مقامات نفتی و دیپلمات‌هایی که با رویترز گفتگو کرده‌اند نیز اعلام کردند که در مدت کوتاهی نفت‌کش‌ها انتقال نفت از اقلیم کوردستان به ایران و ترکیه را آغاز کرده‌اند. دان خبر داد که پس از رای دادگاه برای توقف استفاده از خط لوله، تجارت غیرقانونی افزایش یافته است. با وجود فروش نفت، مقامات محلی اعلام کردند که هیچ پولی به خزانه اقلیم کوردستان نمی‌رود و یا ثبت نمی‌شود.

نفت قاچاق می‌شود اما درآمدی وجود ندارد

علی حمه صالح، نماینده پارلمان که تا زمان برکناری در سال ۲۰۲۳ ریاست کمیسیون نفت پارلمان اقلیم کوردستان را بر عهده داشت، گفت: «حتی اثری از درآمدهای نفتی وجود ندارد. تجارت نفت بیش از ۳۰۰ هزار بشکه است و این رقم از بسیاری تخمین‌های دیگر بیشتر است.»

مقامات وزارت دارایی اقلیم کوردستان وابسته به حزب دمکرات کوردستان به درخواست‌ها برای اظهار نظر و شفاف‌سازی پاسخ ندادند. از سوی دیگر هیچ سخنگویی برای وزارت منابع طبیعی اقلیم کوردستان وجود ندارد.

یک مقام آمریکایی اعلام کرد که آمریکا در حال بررسی است که آیا حزب دموکرات کوردستان بر خلاف تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران عمل می‌کند یا خیر. یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران در حال اجراست و ما در حال برگزاری جلسات منظم با شرکای خود برای اجرای آن هستیم. اما ما جزئیات این دیدارها را به اشتراک نمی‌گذاریم.»

معلوم نیست چقدر درآمد کسب می‌شود

یک مقام ارشد وزارت منابع طبیعی اقلیم کوردستان گفت: «روزانه ۳۷۵ هزار بشکه نفت در این منطقه استخراج می‌شود که ۲۰۰ هزار بشکه آن به ایران و ترکیه ارسال می‌شود و مابقی در داخل پالایش می‌شود.» یک مقام مسئول که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود هم گفت: «هیچکس نمی‌داند درآمد این ۲۰۰ هزار بشکه که به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود چه می‌شود.»

نفت خام ارزان فروخته می.شود

منابع بخش نفت و منابع سیاسی اعلام کردند که شرکت‌های نفتی اقلیم کوردستان هر بشکه نفت خام را با قیمت ارزان بین ۳۰ تا ۴۰ دلار به کشورهای منطقه می‌فروشند که ماهیانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار است. بیشتر تولید نفت اقلیم کوردستان توسط ۸ شرکت نفتی بین المللی کنترل می‌شود. این شرکت‌ها  DNO ASA, Genel Energy, Gulf Keystone Petroleum, ShaMaran Petroleum, HKN Energy, WesternZagros, MOL Kalegran  و شرکت هانت اویل هستند.

منابع این بخش اعلام کردند که خریداران مورد تایید، نفت خام را از شرکت‌ها گرفته و بدون اطلاع تولیدکنندگان به خارج از کشور می‌فروشند.

به گفته منابع، بیشتر نفت از گذرگاه مرزی حاجی عمران که یکی از گذرگاه‌های مرزی رسمی عراق است با نفتکش‌ها ارسال می‌شود و یا از طریق پنجوین به ایران منتقل می‌شود. منابع صنعتی، سیاسی و دیپلماتیک اعلام کردند نفت از مسیری که در گذشته برای صادرات نفت کوردستان استفاده می‌شد، به بندر امام خمینی و بندرعباس فرستاده و بار کشتی می‌شود و یا از طریق زمینی به افغانستان و پاکستان فرستاده می‌شود.

ایران به دلیل تحریم‌های فعلی نمی‌تواند فرآورده های نفتی خود را بفروشد و رویترز فاش نکرد که ایران از این نفت چه چیزی به دست می‌آورد و چه مقدار از آن عاید مردم می‌شود.

تجارت نفت یا قاچاق

به گزارش رویترز، این تجارت غیرقانونی نفت است و منافع زیادی به افراد سیاسی می‌دهد. یک منبع فعال در تجارت نفت در اقلیم کوردستان گفت: «بین افرادی که از بازار سیاه درآمد کسب می‌کنند و کسانی که این فروش را تایید می‌کنند، هزارتویی مخفی وجود دارد. همه این افراد سهم خود را می‌گیرند.»

به گفته یک دیپلمات ارشد در بغداد، منافع سیاسی و اقتصادی در این تجارت سیاه بسیار تأثیرگذار است به گونه‌ای که دیگر بحث افتتاح خط لوله جدید صادرات نفت مطرح نیست.

مقامات پ‌د‌ک به سوالات رویترز در مورد تجارت سیاه پاسخی ندادند.