در پی اعلام حکومت ایران مبنی بر پایان مهلت بازگشت مهاجران افغانستانی در روز یکشنبه ۱۵ تیرماه، روند خروج پناهجویان از مرزهای ایران شدت بیسابقهای یافته است. بر اساس گزارش رسانههای تحت کنترل طالبان، تنها در این روز، بیش از پنج هزار خانواده افغانستانی از طریق دو مرز میلک و اسلامقلعه به افغانستان بازگردانده شدند.
احمدالله متقی، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان، اعلام کرد که طی ۱۲ روز گذشته بیش از ۳۰۰ هزار نفر از مرز اسلامقلعه وارد افغانستان شدهاند. او همچنین افزود که تنها در روز جمعه ۱۳ تیرماه، ۳۷ هزار و ۹۳۶ مهاجر وارد خاک افغانستان شدند که ۲۶ هزار نفر از آنان بهطور اجباری اخراج شده بودند.
در کنار این آمار، مسئولان ایرانی از جمله معاونان استانداری خراسان رضوی و فرمانداری تایباد نیز گزارشهایی از روند خروج مهاجران افغانستانی ارائه دادهاند. امیرالله شمقدری، معاون امنیتی استاندار، گفت از ابتدای سال جاری تا کنون ۴۹۰ هزار پناهجو از طریق مرز دوغارون از کشور خارج شدهاند. اوج اخراجها مربوط به روز جمعه بوده که در آن ۲۶ هزار نفر تنها از این مرز عبور کردند.
این روند با شکایتهای گسترده مهاجران افغانستانی نسبت به رفتار پلیس ایران، از جمله پاره کردن پاسپورتهای معتبر، همراه شده است. در مقابل، مسئولان محلی ایران این انتقادات را «تبلیغات رسانههای مخالف» دانسته و رد کردهاند.
در میان این فضای بحرانی، مردم استانهای سیستان و بلوچستان و کرمان با تهیه بستههای غذایی و آب، به یاری مهاجران شتافتهاند و تصاویری از حمایت مردمی در شبکههای مجازی منتشر شده است.