رجب طیب اردوغان, نخستوزیر ترکیه هفته گذشته به روسیه سفر کرده و گفته بود:«من به پوتین گفتم: من را بعنوان عضو بلوک شانگهای قبول کنید, تا از عضویت در اتحادیه اروپا دست برداریم.». مقاصد اردوغان برای عضویت در بلوک شانگهای, راه را بر انجام برخی مباحث گشود. رسانههای روسیهای اعلام کردند که ترکیه میخواهد برای خدمت به ناتو, همچو «اسب تروا» به درون سازمانی نفوذ کند که بر تمامی آسیا تأثیرگذار است.
سازمان همکاریهای شانگهای در سال 1996 با عضویت کشورهای چین, روسیه, قزاقستان, قرقیزستان و تاجیکستان تأسیس شد و در سال 2001 ازبکستان هم به عضویت آن درآمد. این سازمان بیش از پیش و طی سالهای اخیر نیرومندتر میگردد. این امر هم موجب نگرانی کشورهای غربی شده . این سازمان به مثابه دنباله پیمان «ورشو» که در هنگام جنگ سرد ایجاد شده بود, تأسیس شده است. میان کشورهای عضو این سازمان , مدام همکاریهای دوجانبه اقتصادی و امنیتی صورت میگیرد.
ترکیه که راه عضویت در «اتحادیه اروپا» به رویش مسدود گردیده, درصدد است به عضویت این سازمان درآید. رجب طیب اردوغان, نخستوزیر ترکیه برای نخستین بار در سال 2005 در سفری به مسکو مقاصد کشورش را اعلام داشته بود. اردوغان در سفر خود در ماه ژوئیه به روسیه, با ولادمیر پوتین , رئیسجمهور روسیه دیداری به عمل آورده بود و هماکنون این موضوع را مجددا مطرح میسازد.
اردوغان در یک برنامه تلویزیونی گفت:«پوتین به من گفت: با اتحایه اروپا چه کار دارید؟ من هم گفتم: ما را به عنوان عضو سازمان شانگهای قبول کنید تا از عضویت در اتحادیه اروپا دست برداریم» . این سخنان اردوغان راه را بر برخی تفسیرات متفاوت گشود. به نظر برخی ناظران سیاسی, اردوغان خواسته پیامی به اتحادیه اروپا بدهد. اما مطبوعات روسیه این مقاصد اردوغان را چنان تفسیرکردهاند که گویا خواسته همچو «اسب تروا» به درون سازمان شانگهای نفوذ کند.
ترکیه در نظر روسیه جای اعتماد نیست
نووست, یکی از روزنامههای مشهور روسیهای در گزارشی مینویسد که این تلاشهای ترکیه برای عضویت در سازمان شانگهای یک تلاش بسیار ضعیف است. خبرگزاری «ریا نوویست» هم اذعان داشته که ترکیه یک عضو مهم ناتو میباشد و در ادامه تفسیرات خود مینویسد:
«روسیه دارای نقشی کلیدی در سازمان همکاریهای شانگهای است و دارای سناریویی جداگانه در خصوص آنکارا هست. ترکیه میخواهد در این سازمان نفوذکند و نقش اسب تروا را بازی کند. شاید این امر هم نشان میدهد که ناتو تضعیف شده است. ترکها میخواهند نه تنها با آمریکا, بلکه با کشورهای شرق که دارای قدرتی حسابشده هستند, روابطی برقرار کند.»
روزنامه مذکور خاطرنشان ساخت که ترکیه در دهه 90 خواست در ایجاد ارتباط با کشورهای شرق آسیا نقشی کلیدی بازی کند, اما برای این امر از مراجعی موثق برخوردار نبود. در ادامه آمده:«اگر ترکیه به درون این سازمان نفوذ کند, احتمال آن وجود دارد کشورهایی که میان روسیه و چین قرار گرفته اند را به خود وابسته سازد».
این روزنامه همچنین میگوید که بخاطر حمایت اویغورها, چین عضویت ترکیه را نمیپذیرد و این امر اثبات میکند که ترکیه از مسئله ترکهای اویغور در آسیا به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده میکند.