در سال ۲۰۲۱ اسارت رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان وارد بیست و دومین سال شد. همچنین مقاومت رهبر خلق کورد -که از ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ در جریان توطئه‌ای بین‌المللی ربوده شده و به اسارت در آمده بود- در مقابل شکنجه‌ها و تحمیل انزوا هم ۲۲ سال را پشت سر گذاشت. در زندان فوق امنیتی گروه F امرالی حاکمیت آ.ک.پ/م.ه.پ سال ۲۰۲۱ انزوا و حصر و مرگ را به مرور زمان تشدید کردند. مسئله زندگی، سلامتی و آزادی رهبر خلق کورد هم هیچگاه از دستور کوردستان و خلق‌های دیگر خارج نشد.

بعد از افزایش موضعگیری افکار عمومی کوردستان و جهان، محمد اوجالان برادر رهبر خلق کورد که ۳۲۴ روز بود هیچگونه اطلاعی از وضعیت و سلامتی رهبر خلق کورد نداشتند، در ۲۵ مارس ۲۰۲۱ با وی تماس تلفنی کوتاهی برقرار کرد. عبدالله اوجالان که آخرین بار در ۲۷ آپریل ۲۰۲۰ از طریق تلفن با برادرش گفتگو کرده بود گفته بود: چنین دیداری بسیار اشتباه و مهلک است. در صورتیکه تماس یا ملاقاتی صورت گیرد، باید وکلا هم حضور داشته باشند.

محمد اوجالان گفت کسی که خود را به عنوان مدیر زندان امرالی معرفی کرد، در ۲۴ مارس ساعت ۱۸:۰۰ با من تماس گرفت. وی در ادامه اظهار داشت: لازم است که ۲۵ مارس ساعت ۱۳:۴۵ در دادگستری کل جمهوری در رحا حضور داشته باشی تا با برادرت تماس تلفنی برقرار کرده و با او حرف بزنی. او در ادامه خاطرنشان ساخت که اول آن روز در دادگستری رحا حضور پیدا کرده و مسئولین در آنجا هم تلفنی گفتگو می‌کردند، بعد از ۱۰ دقیقه من را به اتاقی در یک زیر زمین انتقال دادند.

وضعیت سیاسی و حقوقی است

محمد اوجالان خاطرنشان ساخت که به او گفته‌اند در این اتاق همکاری دارند و می‌تواند با همکاری وی در این اتاق با برادرش گفتگو داشته باشد. محمد اوجالان در این باره اعلام کرد که زمانیکه تلفن زنگ زد، او گوشی را برداشته و و رهبر خلق کورد مستقیما به او گفته است که تو چگونه به اینجا آمده‌ای؟ چه کسی تو را آورده است؟ چگونه این مسئله روی داده است؟ تو با چه کسی حرف می‌زنی؟

محمد اوجالان در ادامه افزود: برادرم در رابطه با این وضعیت گفت: هم تو و هم دولت در اشتباهید. علت آن هم این است: یک سال کامل است که به هیچ نحوی هیچگونه دیداری صورت نگرفته است. این مسئله نه در حقوق دولت و نه در سایر حقوق هیچ جایگاهی ندارند. حضور تو اشتباه بوده است و بسیار خطرناک است. برای دولت هم بسیار خطرناک است. این اقدامی درست نبوده است. اگر دیداری صورت بگیرد باید در چارچوب حقوق باشد. نباید که بعد از گذشت یک سال، خودسرانه از طریق تلفن تماس برقرار شود. رهبری بار دیگر گفت: این اقدامی که شما می‌کنید، بسیار اشتباه است. دولت هم به نحوی اشتباه عمل می‌کند و شما هم. این اقدامات حقوقی نیستند و درست هم نیستند. در عین حال این مسئله خطرناک هم به شمار می‌رود. آیا می‌دانید که چکار می‌کنید؟ من می‌خواهم که وکلای من به اینجا آمده و در همینجا با من ملاقات کنند. این مسئله‌ای حقوقی است. ۲۲ سال است که در اینجا حضور دارم. این مسئله در آینده چگونه باید باشد؟ این مسئله تنها به صورت حقوقی می‌تواند حل شود. چرا به اینجا نمی‌آیند؟ در صورتیکه دیداری صورت بگیرد، باید با این دیدار با وکلا باشد. زیرا این وضعیت هم سیاسی و هم حقوقی است.

محمد اوجالان اعلام کرد که او به رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان اطلاع داده است که یکی از دلایلی که برای برقراری تماس تلفنی به اینجا امده است، اعتصابات غذایی است که در زندانها علیه تحمیل انزوا بر وی صورت گرفته است و در ادامه افزود: رهبری به من گفت: من نمی‌خواهم که هیچ کس در زندانها برای من، در جریان اعتصاب غذا بمیرد. من قبلا هم این موضوع را گفته‌ام. هم اکنون هم تکرار می‌کنم. لازم نیست. این مسئله بسیار سنگین است. باید این مسئله را درک کنید. نزدیک به ۴-۵ دقیقه ما با هم گفتگو کردیم. صدا ضعیف شده بود. تصور می‌کنم که رهبر بود. رهبر می‌گفت که این دیدار بسیار اشتباه است. این دیدار نیست و سپس تلفن قطع شد.

دو مجازات دیگر همراه با انزوای تشدید شده

دولت ترک به خواست خلق کورد و دوستان خلق کورد و مبارزات آنان پاسخی مثبت نداده و رژیم انزوا و شکنجه‌ای که دولت ترک در امرالی برقرار کرده است، در سال ۲۰۲۱ دو بار مجازات دیگر را هم بر رهبر خلق کورد تحمیل کرده است. وکلای دفتر حقوقی سده در این روزها با مراجعات مکرر و اظهارات خود تلاش می‌کردند که بتوانند از امرالی دیدار کنند که اطلاع پیدا کردند ۲۹ ژانویه ۲۰۲۱ مجازات دیگری را بر رهبر خلق کورد تحمیل کرده‌اند.

افکار عمومی کورد ۲۹ نوامبر از دومین مجازات دیسپلینی اطلاع پیدا کردند. وکلای دفتر حقوقی سده، خواهان دیدار فوری با رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، که انزوایی سنگین بر وی تحمیل شده است و دیگر زندانیان این جزیره، عمر خیری کونار، هامیلی ییلدریم و ویسی آکتاش شده بودند. دفتر حقوقی سده ضمن اشاره به این نکته که ۸ ماه است که از وضعیت سلامتی، شرایط زندانیان و وضعیت حقوقی و تدابیر لازمه انجام گرفته در رابطه با کوید موکل خود، آقای اوجالان و سه زندانی دیگر هیچگونه اطلاعی در دست ندارند، خواهان دیدار با امرالی شده است. اما دادگاه جزایی بورسا، دیدار با موکلین را رد کرده و در این باره ممنوعیت ۶ ماه ۱۲ اکتبر سا ۲۰۲۱ را به دلیل اعمال مجازات دیسیپلینی را دلیل این ممانعت ذکر کرده است. در قوه قضائیه دولت ترک تصمیم رد دیدار و ممانعت سه ماهه از دیدار خانواده را هم به تصمیم ریاست هیات دیسیپلینی مدیریت جزایی مجازات امرالی در تریخ ۱۸ اگوست ۲۰۲۱ نسبت داده است. اما در خصوص تحقیقات دیسیپلین و مجازاتی که صادر شده است هیچگونه اطلاع رسانی نکرده‌اند.

ممنوعیت «پیاده‌روی»

ریزان ساریجا از وکلای دفتر حقوقی سده در رابطه با پشت پرده مجازت تحمیل شده بر رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان هم اظهار داشت: می‌خواهند مجازات تحمیل شده بر اوجالان را مخفی کنند. نمی‌خواهند که علت این مجازات آشکار شود. مجازات زیادی را بر آقای اوجالان تحمیل می‌کنند که از جمله حق ورزش و پیاده‌روی را هم شامل می‌شود. زیرا آقای اوجالان در حیاط قدم می‌زند و پیاده‌روی می‌کند، اما دچار مجازات می‌شود. آقای اوجالان گفته است که به دلیل آنکه در حیاط زندان قدم زده است، وی را مجازات کرده‌اند. در همین رابطه نسبت به آن اعتراض کرده است. این نشان می‌دهد که مجازات تحمیل شده بر وی خودسرانه بوده است.

در ماه اکتبر مشخص شده بود که پیش از این هم به بهانه پیاده‌روی با مجازات روبرو شده است. به این بهانه که فعالیت‌های ورزشی را به صورت گروهی انجام داده است، مدیریت انضباطی زندان در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۸ مجازات سه ماهه ممنوعیت از دیدار را بر وی تحمیل کرده است، اما افکار عمومی کوردستان بعد از سه سال، در ۲۹ اکتبر سال ۲۰۲۱ از این مجازات اطلاع یافته است.

دادگاه قانون اساسی هم با شکنجه و تحمیل انزوا همکاری می‌کند

وکلای دفتر حقوقی شده چون اعلام کردند که ارتباطی بین تصمیمات دادگاه جزایی و دادگاه مجازات سنگین وجود داشته و در این باره لازم است نمونه‌های این پرونده را به آنها تحویل بدهد، زیرا لازم است مجازات دیسیپلینی غیر قانونی وجود داشته و باید حذف شوند، در دسامبر ۲۰۲۰ به دادگاه جزایی بورسا و دادگاه مجازات سنگین ترکیه مراجعه کرده بودند. این درخواست نخست در دادگاه جزایی و سپس با حکم دادگاه مجازات سنگین رد شد. وکلا برای انکه موکلین خود، ویسی آکتاش و هامیلی ییلدریم بتوانند با خانواده خود دیدار داشته باشند، در اکتبر به دادگاه جزایی مراجعه کرده بودند. اما درخواست وکلا رد شد. وکلا به این دلیل که رد این درخواست غیر حقوقی است، برای کسب اجازه ملاقات این سه زندانی به خانواده، به دادگاه قانون اساسی مراجعه کردند.

دادگاه عالی قانون اساسی در ۱۳ مارس ۲۰۲۱ حکم خود را صادر کرد و آن را به عنوان مسئله‌ای غیر قابل پیگرد تشخیص داده و اعلام کرد که در این باره هیچگونه نقض حقوقی وجود ندارد. دادگاه از این طریق عدم دیدار وکلا و خانواده را که مدتی طولانی است در امرالی صورت نمی‌گیرد، همیچنین عدم پاسخ و اطلاع وضعیت موکلین به وکلا را بر اساس حقوق و قوانین اعلام کرد. در تصمیم صادر شده مذکور، عرفان فیدان هم ایفای نقش کرد که از سال ۲۰۲۰ به عضویت دادگاه عالی درآمده بود و علیرغم آنکه در این رابطه از سابقه و پیشینه‌ای هم برخوردار نبود، اردوغان او را به عضویت این دادگاه منصوب کرده بود.

۱۶۵ درخواست از سوی وکلا، ۵۳ درخواست از سوی خانواده

در مقابله با این رویه ویژه دولت ترک بر جسم، سلامتی و حقوق قانونی مشخص شده، وکلای دفتر حقوقی سده و خانواده‌ها اقدامات خود را ادامه دادند. وکلا در سال ۲۰۲۱- ۱۶۵ بار و خانواده‌ها هم ۵۴ بار برای دیدار از امرالی درخواست داده‌اند، اما دستگاه قضایی ترکیه به این درخواست‌ها پاسخی نداده است.

رهبر خلق کورد آخرین بار در ۷ اگوست ۲۰۱۹ با وکلایش دیدار کرده بود، و علیرغم داشتن حق برخورداری از تماس تلفنی، بعد از ۲۱ سال، تنها یک بار در ۲۷ آپریل ۲۰۲۰ توانسته بود که از این حق استفاده کند.

روزهای قبل از آغاز سال جدید، حزب دمکراتیک خلق‌ها در مقابله با تحمیل انزوا کلید کارزار جدیدی را زده بود. حزب دمکراتیک خلق‌ها قطعنامه مجلس حزب را در ۱۰ ژانویه منتشر کرد. حزب دمکراتیک خلق‌ها در این فراخوان اعلام کرد:

به عنوان وظیفه سریعی که از سوی ما مشخص شده است، لازم است به درخواست‌های اعتصاب کنندگان زندان‌ها در اعتراض به تحمیل انزوای مطلق و غیر انسانی بر رهبر خلق کورد، آقای اوجالان و لغو این انزوای غیر انسانی که به شیوه‌ای پیوسته و قابل بازگشت است، پاسخ داده شود، لازم است که در این باره صدای اعتراض با شدت و قدرت طنین‌انداز شود. لازم است که ما اعلام کنیم که مبارزه در اعتراض به تحمیل انزوا و مبارزه برای دست‌یابی به حل دمکراتیک و امیدهای صلح، در بطن یکدیگر قرار دارند و لازم است که این مسئله در دستور کار تمام نیروهای دمکراسی قرار داشته باشد.

همچنین وکلای حزب دمکراتیک خلق‌ها، کمال بولبول، حسن کاچماز، عبدالله کوچ، جلادت گایدالی، شوین جوشکون، فلکناز اوجا، کمال پکوز، عمر فاروق گرگری اوغلو، ارول کاترچی اوغلو و گلستان کوچ یگیت، در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۱ به منظور لغو انزوای تحمیل شده بر رهبر خلق کورد، در مجلس نشست خبری برگزار کردند. وکلا خواهان حساسیت‌های لازم برای سلامت اعتصاب‌کنندگانی شدند که برای لغو انزوا دست به اعتصاب زده بودند. آخرین ماه سال هم، خانواده‌های زندانیان دیگر امرالی، عمر خیری کونار، هامیلی ییلدریم و ویسی آکتاش را دعوت کردند. در نشست ۱ دسامبر، عمر اوجالان نماینده حزب دمکراتیک خلق‌ها، امینه کونار، خواهر عمر خیری کونار، صبیحه آکتاش خواهر ویسی آکتاش و اوزگور فایق و سربای کوکلو از وکلای دفتر حقوقی سده حضور داشتند.

گسترش اعتراضات در کوردستان و ترکیه

در ماه مه ۷۶۸ وکیل و حقوقدان کارزاری را برای جمع‌آوری امضا آغاز کردند. کسانی که این کارزار را آغاز کردند، اعلام کردند که عملی کردن درخواست دیدار وکلا برای ملاقات با رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان یک الزام حقوقی است. در این کارزار که انجمن حقوقدانان برای آزادی اوجالان OHD آن را برای انتشار به روزنامه ینی یاشام ارسال کرده بود، درخواست شده بود که لازم است اوجالان فورا باید وکلای خود را ببیند. صلاح‌الدین دمیرتاش، ریاست مشترک اسبق حزب دمکراتیک خلق‌ها، ارن کسکین ریاست مشترک سازمان حقوق بشر و ارجان کانار از جمله امضا کنندگان این کارزار بودند.

همچنین اتحادیه وکلای منطقه جزیر در روژاوای کوردستان هم درخواست کردند که در مقابل تحمیل انزوا بر رهبر خلق کورد، دست به اقداماتی زده و این اتحادیه هم برخی از وکلای خود را به عنوان وکلای آقای اوجالان مشخص می‌نماید. در باکور کوردستان هم برخی از نهادها و سازمان‌های اجتماعی در مقابله با تحمیل انزوا بر امرالی موضعگیری کردند. ۳۴۴ سازمان جامعه مدنی تحت عنوان پلاتفرم دمکراسی منطقه بیانیه مشترکی را صادر کردند و در آن خواستار لغو انزوای تحمیل شده بر رهبر خلق کورد شدند. پلاتفرم دمکراسی منطقه که متشکل از ۲۱ شهر و ۳۴۴ سازمان جامعه مدنی بود، به دلیل اعلام موضع حقوق بشری خود در ۲۱ فوریه در پارک کوشو یولو گردهم آمدند. نیروهای امنیت ترک پارک را محاصره کردند. به بهانه شیوع کوید از قرائت بیانیه این گردهمایی ممانعت به عمل آمد. اعضای پلاتفرم خواهان ورود به پارک شدند، نیروهای امنیتی ضمن محاصره شرکت کنندگان، جمعیت را به سه گروه تقسیم کردند و بعد از اینکه گفتگو با نبروهای امنیتی به نتیجه‌ای نرسید، گردهمایی در انجمن خبرنگاران جنوب-شرق GGC ادامه پیدا کرده و بیانیه قرائت شد.

سازمانهای دمکراتیک توده‌ای در آنکارا در همان روز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند که باید انزوای تحمیل شده بر رهبر خلق کورد لغو شود. نمایندگان سازمان‌های جامعه مدنی که در محل سازمان در آنکارا بیانیه را قرائت کردند، انزوای موجود بر امرالی را به عنوان جنایت علیه بشریت تعریف کرده و اظهار داشتند که باید انزوا فورا خاتمه پیدا کند. انجمن دمکراتیک علویان DAD، دوریم پارتی، حزب سوسیالیست فرودستان، کنگره دمکراتیک خلق‌ها، حزب دمکراتیک خلق‌ها، فدراسیون مجالس سوسیالیست SMF، حزب سوسیالیست نوین SYKP بیانیه‌هایی را در این رابطه صادر کردند.

محاصره آمارا در ۴ آپریل

پیش از ۴ آپریل که مصادف با سالروز تولد رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان است، نیروهای امنیتی دولت ترک بار دیگر روستای آمارا را محاصره کردند. دو روز قبل از سالروز تولد اوجالان، پلیس و نیروهای نظامی ترک روستای آمارا در منطقه خلفتی از توابع رحا به محاصره درآوردند. همراه با ممنوعیت و محدودیت‌های صورت گرفته، آحاد خلق هم برای گرامیداشت سالروز تولد رهبر خلق کورد به این منطقه حرکت کرده بودند. ۴ آپریل هیاتی از کنگره جامعه دمکراتیک، جنبش زنان آزاد، حزب مناطق دمکراتیک و حزب دمکراتیک خلق‌ها خواهان عزیمت به آمارا شده بودند. نیروهای امنیتی و نظامی ترک اجازه حضور این هیات در آمارا را ندادند.

نه فقط سالروز تولد رهبر خلق کورد، بلکه تاثیرات آن هم باعث ترس دولت ترک می‌شود. رهبر خلق کورد سال ۱۹۷۹ بعد از آنکه باکور کوردستان را به قصد عزیمت به روژآوا ترک می‌کند، مدتی را در روستای الپلور کوبانی می‌گذارد. در ۱۶ آپریل دولت ترک حمله‌ای هوایی را به این روستا و خانه‌ای که رهبر خلق کورد در آن حضور داشته بود انجام می‌دهد. دولت ترک با هوایپماهای بدون سرنشین به این خانه حمله می‌کند.

فردا: تشدید انزوا در سال ۲۰۲۱، گسترش مقاومت در سرتاسر جهان (٢)