تحقیق در مورد تاریخ لرستان بر نمط اندیشه تاریخ‌نگاری آپویی که همانا «بیان وقایع» و نیز «تحلیل رویدادها» است، به‌ندرت انجام شده است. مرکز پژوهش‌های پژاک در کتابی جامع به ارزیابی و تحقیق در این مورد دست زده و حاصل آنرا در کتابی منتشر کرده است.
کتاب «طوفانی آرام بر ستیغ زاگرس (تاریخ لرستان)» به تحقیق «رامین گارا و با پشتیبانی مرکز پژوهش‌های استراتژیک پژاک» در زمستان سال ۲۰۲۲ میلادی توسط مرکز نشر زاگرس وابسته به «حزب حیات آزاد کوردستان(پژاک)» منتشر شد. این کتاب شامل ۱۵ بخش است:
پیدایش انسان و ادوار سنگ و نوسنگی در لرستان؛ تمدن عیلام و دولت‌گرایی سومری همچو تاریخ کهن خلق لر؛ قوم کاسی همچو پروتوتیپ و نیای لرها؛ عیلام تا ظهور ماد؛ برآمدن تمدن الیمائی و اوضاع خلق لر تا ورود اسلام؛ تاریخ کوردهای پارس و کرمان همچو حلقه‌ای پیرامون خلق لر؛ لر کوچک و لر بزرگ، دوره زندیه، والیان لرستان؛ آئین یارسان همچو باور مشترک زاگرسی؛ جنبش بختیاری و مشروطه؛ قتل‌عام خلق لر توسط پهلوی و مصائب نسل‌کشی دوران جمهوری ولایی. تمامی موضوعات و مضامین مذکور در نگارش این کتاب از این حیث متمایز و متفاوت است که با دید و نگرشی مجزا با کانونیت «زاگرسی» نوشته شده است. چه‌بسا تبیین هویت لرستان در «مهد زاگرس» در ادوار تاریخ، در کتب و منابع تاریخی به سبب فشارهای پان‌ایرانیسم و تاریخ تحریف‌شده، یا ذکر نگشته و یا تنها در حد یک عنوان گذرا بوده. کتاب «تاریخ لرستان» اما کل فرهنگ، اعتلای فرهنگی، رشد تاریخی لرها و تبدیل‌شدنشان به خلق و نیز هویت تاریخی آن خلق را تنها و تنها در بطن ژرفای هستی‌مدارانه زاگرسی بامعنا می‌داند و غیراز آن، پرداختن بدون زاگرس‌محوری را حاشاکردن از تاریخ و فرهنگ لرستان عنوان کرده است.
قلم‌فرسایی و نگارش تاریخ لرستان بر نمط اندیشه تاریخ‌نگاری آپویی که همانا «بیان وقایع» و نیز «تحلیل رویدادها» است، به‌ندرت انجام شده است. شاید ده‌ها و صدها کتاب در باب تاریخ لرستان نوشته شده‌اند و برخی هم در یک نمط تحریف‌آمیز، هویت تاریخی لر را منکر بوده و موجودیت آن خلق را به تاریخ و هویت ملت فارس گره زده‌اند. کتاب تاریخ لرستان اما با رویکردی مطابق اصول و روش‌شناسی «مکتب آنال» و آپویی به تاریخ خلق لر پرداخته و به موازات آن، غیر از برجسته‌سازی هویت زاگرسی خلق لر و تعلق آن به آن سرزمین شکوهمند، یکی‌بودن این خلق با زاگرس نشینان اصیل یعنی ملت کورد را برجسته ساخته که این موضوعات همانا تاکنون دست‌خوش تعرضات تحریف‌آمیز تاریخ ایرانشهری گشته است.
در مقدمه کتاب آمده است:
«هويت لر دارای تنها يک تکيه‌گاه است که او را پرورانده، از بلايا و مصائب محفوظ داشته و براي امروز از هرگونه نابودی رهانده و آن تکيه‌گاه عظيم، چيزی نيست جز عظمت و شکوه همه اعصار، يعنی «زاگرس». اگر لرستان کويری بود، آيا آن خلق غيور دوام می‌آورد؟! زاگرس را در نگارش حاضر بعنوان تکيه‌گاه دو مفهوم «هويت لر» و «تاريخ لر» قرار داده‌ايم. اين تنها برخورد صحيح انديشمندانه عملی است. زاگرس يعنی ضديت با ملی‌گرايی، فاشيسم، سرمايه‌داری، نسل‌کشی، شوونيسم و دولت‌ـ ملت؛ زاگرس يعنی برادری و برابری ملل برپايه خودمديريتی و اراده سياسی و اقتصادی فارغ از هرگونه سلطه و احيای خلق‌های تحت‌ستم آن بر بنيان تاريخی که مورد هجوم بی‌محابای دشمن قرار گرفته است.»
همچنین با توجه به منابع اصیل پژوهشی مورد استفاده و استناد به سندهای موثق تاریخی، با بازنمایی برحق هویت اصیل لر در ادوار مختلف چند هزار سال گذشته، دوره نوسنگی را بنیان تاریخ شفاف لر قرار داده و با گذر از لایه‌های پرعظمت تمدن عیلام و شکوه لر بختیاری و خرم‌آبادی، بالاگریوه، مینجایی و بروجردی در مسیر گردبادهای کوبنده که آه از نهاد آن برنیامد، خلق لر را در یک دوره طوفانی تطور و تکامل قرار داده و امروز نه یک خرده فرهنگ بلکه یک خلق است که «تاریخ آن یک معما نیست، شفاف است».
«تاریخ لرستان» با ۴۱۸ صفحه که با کوشش مرکز نشر زاگرس منتشر گشته، در وبسایت رسمی «حزب حیات آزاد کوردستان(پژاک)» در دسترس همگان می‌باشد.
برای دانلود فایل لطفا [اینجا] کلیک کنید.
