در خاورمیانه وضعیت ژئوپلیتیکی جدیدی در حال وقوع است. تنش بین ترکیه و اسرائیل نه تنها روابط این دو کشور، بلکه بر موازنه قوا در منطقه، به ویژه در سوریه تاثیر می‌گذارد. بدران چیا کورد، مشاور اداره خودمدیریتی شمال و شرق سوریه، به سؤالات ما در مورد برنامه‌های نظامی ترکیه در سوریه، مداخلات اسرائیل، تاثیرات آن بر منطقه و جایگاه اداره خودمدیریتی شمال و شرق سوریه و کوردها در این معادله پاسخ داد.

*اخیرا تنش دیپلماتیک شدیدی بین اسرائیل و ترکیه وجود داشته است. شما به عنوان شمال و شرق سوریه چگونه این تنش را ارزیابی می‌کنید؟

سوریه در خاورمیانه از موقعیت ژئوپلیتیکی مهمی برخوردار است، به همین دلیل نیروهای منطقه‌ای و جهانی به طرق مختلف تلاش می‌کنند تا در اینجا مستقر شوند، از منافع خود در منطقه محافظت کنند و از آن به عنوان نقطه مهمی برای تاثیرگذاری بر کل منطقه استفاده کنند. سوریه قبلا بین چندین نیروی منطقه‌ای و بین‌المللی تقسیم شده بود و این نیروها برای اجرای پروژه‌های خود و تلاش برای ایجاد تغییر در منطقه بر جغرافیای سوریه کار می‌کردند. اما با فروپاشی رژیم بعث، تصویر به طور کامل تغییر کرد و موازنه قوای قبلی که سال‌ها ادامه داشت، از بین رفت. در این میان، نیروهای منطقه‌ای نقش مهمی ایفا کردند. امروز با تغییرات کلی در عرصه میدانی و سیاسی، دیگر نیروهایی که نفوذ زیادی در عرصه سوریه دارند، تلاش می‌کنند تا موازنه جدیدی را در منطقه، بر جغرافیا و سیاست منطقه تحمیل کنند.

ترکیه نیز یکی از این نیروهاست که تلاش می‌کند حضور و نفوذ سیاسی، نظامی و اقتصادی خود را بر سوریه تحمیل کند. همچنین تلاش می‌کند تا حاکمیت خود را بر دولت موقت سوریه برقرار کند. این تحرکات بیش از حد ترکیه مستقیما بر دیدگاه‌ها و منافع دیگر کشورهای منطقه تاثیر می‌گذارد که اسرائیل نیز یکی از آن‌هاست. اسرائیل می‌بیند که ترکیه بیش از حد در منطقه گسترش یافته است و این را از نظر نظامی تهدیدی برای امنیت خود می‌داند. در گذشته نیز دیده شد که چگونه ضربات زیادی از حماس و حزب‌الله خورد.

اسرائیل می‌خواهد سوریه به یک دولت ضعیف و بی‌قدرت تبدیل شود. تنها به خلع سلاح آن راضی نیست، یعنی نمی‌خواهد هیچ طرف یا گروه نظامی در سوریه، به ویژه ترکیه، قدرتمند شوند. زیرا ترکیه حامی اصلی دولت موقت سوریه است و از اسلام سیاسی و سلفی حمایت کرده و به آنها کمک می‌کند. اسرائیل می‌بیند که اسلام سیاسی با تمام اشکال خود، تهدید بزرگی برای امنیت اسرائیل ایجاد می‌کند. به همین دلیل، اجازه حضور نیروی سازمان‌یافته و قدرتمند اسلام سیاسی در سوریه را نمی‌دهد. همچنین کشورهای عربی نیز از گسترش و افزایش نفوذ گروه‌های اسلامی و همچنین ترکیه در سوریه ناراضی هستند.

*گفته می‌شود که ترکیه علاوه بر پایگاه‌های نظامی موجود خود در سوریه، پایگاه‌های نظامی جدیدی نیز احداث خواهد کرد. در این زمینه چه اطلاعاتی در دست دارید؟

اطلاعات موثقی وجود دارد که ترکیه می‌خواهد پایگاه‌های نظامی جدیدی در سوریه احداث کند و این پایگاه‌ها قرار است در عمق سوریه ساخته شوند تا بتوانند بر تمام جغرافیای سوریه تسلط پیدا کنند. این امر نیز با هدف کنترل راه‌ها و پروژه‌های اقتصادی مهمی انجام می‌شود که سوریه باید به عنوان یک دولت اصلی در آن نقش داشته باشد. ترکیه بسیاری از متخصصان و تجهیزات نظامی را به مناطق مختلف سوریه مانند حمص و تدمر اعزام کرده است. این برای آماده‌سازی احداث پایگاه‌های نظامی با سلاح‌های پیشرفته و از انواع مختلف است. بدون شک، این امر به حمایت نظامی ترکیه از آن گروه‌های با تفکرات اسلام‌گرا که امروزه بیشتر جغرافیای سوریه را کنترل می‌کنند، تبدیل خواهد شد و این امر با توجه به رویدادهای کنونی در منطقه، از لحاظ بین‌المللی پذیرفته نخواهد شد.

*اسرائیل حملات هوایی را علیه برخی مناطقی که ادعا می‌شود ترکیه پایگاه‌های نظامی جدیدی در آن احداث خواهد کرد، انجام داده است. زمان و وقت این حملات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ پیامی که به ترکیه داده می‌شود چیست؟

هدف از حملات نظامی اسرائیل به سوریه در چند روز گذشته، محدود کردن نفوذ ترکیه در سوریه است. ترکیه به طرق مختلف در جهت افزایش نفوذ خود در سوریه تلاش می‌کند، که در راس آن حضور نظامی و امنیتی از طریق توافقنامه‌های امنیتی و نظامی با دولت الشرع و ورود به نیروهای نظامی سوریه از طریق مشاوران نظامی متخصص که بر شکل‌گیری ارتش نظارت خواهند کرد، قرار دارد.

ترکیه به طور قوی هم از نظر نظامی و هم از نظر امنیتی وارد دمشق شده و با هدف تحمیل حضور و امنیت خود در سوریه به طور گسترده‌ای مستقر شده است. بدون شک، این گامی قوی در جهت تلاش برای حضور اقتصادی قوی از طریق شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های ترکیه و شروع بهره‌برداری از امکانات سوریه و بازسازی است.

حضور ترکیه و افزایش نفوذ آن، تهدید بزرگی برای کل منطقه و از جمله اسرائیل ایجاد می‌کند که اجازه نخواهد داد کشورهای دیگر در مرزهای آن مستقر شوند و امکانات غنی سوریه را به دست آورند. اسرائیل نقش اساسی در سرنگونی رژیم اسد پس از شکست نیروهای حزب‌الله در لبنان و محدود کردن نفوذ ایران ایفا کرد. به همین دلیل، اجازه نخواهد داد که به جای نفوذ ایران، ترکیه نفوذ خود را بیشتر توسعه دهد که خطرات آن در خاورمیانه و برای امنیت اسرائیل کمتر از ایران نیست.

*اسرائیل در گذشته و تا کنون اظهاراتی مبنی بر حمایت از کوردها داشته است. در مورد سیاست اسرائیل در قبال کوردها چه فکر می‌کنید؟

ما به عنوان اداره خودمدیریتی و نیروهای کوردی، از هر نیروی منطقه‌ای و بین‌المللی که برای ثبات سوریه و منطقه تلاش کند و برای تسریع دستیابی به راه‌حل سیاسی در سوریه و جلوگیری از تجزیه و افزایش تنش‌ها کار کند، با خرسندی استقبال می‌کنیم.

*تنش بین ترکیه و اسرائیل چه تاثیری بر شمال و شرق سوریه خواهد گذاشت؟ به ویژه از نظر موازنه منطقه‌ای، وضعیت خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تنش‌هایی که در سوریه رخ می‌دهند، مستقیما بر تمام مردم و مناطق سوریه تاثیر می‌گذارند و ما نیز از آن مستثنی نیستیم. با وجود محافظت ما از مناطق خود به طرق مختلف مستقیم یا غیرمستقیم، ناآرامی‌های داخلی سوریه بر امنیت و ثبات ما نیز تاثیر خواهد گذاشت. ما خواهان این هستیم که نیروهای مختلف بین‌المللی در سوریه عامل ثبات باشند و سوریه را به عرصه‌ای برای تسویه تنش‌ها و محاسباتی که منافع منطقه را بر پایه خون مردم سوریه به دست می‌آورند، تبدیل نکنند.

نیروهای مختلف منطقه‌ای باید به حاکمیت سوریه احترام بگذارند و از جغرافیای سوریه خارج شوند و در امور داخلی آن دخالت نکنند. مردم سوریه می‌توانند نقاط مشترکی در میان خود بیابند و از طریق گفتگو به نتایج مثبت دست یابند و تمام اختلافات خود را از طریق گفتگو حل کنند. به همین دلیل، کشورهای همسایه سوریه، به ویژه ترکیه، نباید در امور داخلی سوریه دخالت کنند، زیرا این دخالت منفی وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند و ما را از راه‌حل دورتر و آن را طولانی‌تر می‌کند. بنابراین، آغاز راه‌حل در سوریه باید با خروج نظامی ترکیه و محدود کردن دخالت در امور سیاسی و داخلی سوریه آغاز شود.

*به عنوان اداره شمال و شرق سوریه، موضع و دیدگاه دیپلماتیک شما در مورد تنش اسرائیل و ترکیه چیست؟

ما در شمال و شرق سوریه نیروی ملی مهمی برای یافتن راه‌حل ملی برای سوریه هستیم. در گذشته و امروز نیز دیدگاه‌های بسیاری برای یافتن راه‌حل سیاسی جامع و پایدار در سوریه ارائه داده‌ایم، اما نیروهایی که قبلا دمشق را کنترل می‌کردند و کسانی که اکنون آن را در کنترل دارند، با ما همکاری نمی‌کنند و دیدگاه‌های ما برای راه‌حل را جدی نگرفتند. امروز نیروهای سیاسی و نظامی که نیروهای سوریه دموکراتیک در منطقه شمال و شرق سوریه نماینده آن هستند، می‌توانند حلقه اساسی در توسعه ثبات و امنیت در کل سوریه باشند. به همین دلیل، ما از نیروهای سوریه و مردم سوریه به طور کلی می‌خواهیم که برای ضرورت برگزاری گفتگوی ملی جامع سوریه تلاش کنند، که مبنایی برای راه‌حل پایدار در کشور خواهد بود و جز این روش، هیچ چیز دیگری موفق نخواهد شد.

*رقابت بین اسرائیل و ترکیه چگونه بر روابط آن‌ها با دیگر بازیگران منطقه مانند ایران، روسیه، ایالات متحده آمریکا و کشورهای عربی تاثیر می‌گذارد؟

هر تنش و هر اختلافی در منطقه، به ویژه بین ترکیه و اسرائیل، همه را به تلاش برای بهره‌برداری از آن و کسب جایگاهی در سوریه برای حفظ منافع خود در منطقه سوق می‌دهد. بدون شک، هزینه همه اینها به حساب مردم سوریه و امنیت و حفاظت از جان آن‌ها خواهد بود. همه اینها درهای بازگشت ناآرامی را باز می‌کند و منجر به موج‌های جدید مهاجرت و طولانی شدن زمان دستیابی به راه‌حل سیاسی جامع در کشور می‌شود.

امروز نفوذ روسیه نسبت به گذشته کمتر شده است، اما ممکن است برای بازگرداندن نفوذ خود در سوریه تلاش کند و این کار را از طریق تقویت روابط خود با اسرائیل، کاهش اختلافات خود با آمریکا و همچنین با رویکرد مثبت و هوشیارانه خود در قبال دمشق می‌تواند انجام دهد. ایران بیش از هر کشور دیگری از تغییرات در سوریه متاثر شده و نفوذ آن در سوریه بسیار کاهش یافته است. ایران خارج از چارچوب مسئله سوریه در بسیاری از مسائل دیگر درگیر است و تلاش خواهد کرد تا از هر وضعیت یا ضعفی برای بازگشت به سوریه استفاده کند. زیرا جغرافیای سوریه برای آن از اهمیت استراتژیک برخوردار است. در عین حال، اروپا با بیشتر کشورهای خود مخالف هرگونه حضور ایران در سوریه است، اما همین احتیاط در مورد افزایش نفوذ ترکیه نیز وجود دارد و به همین دلیل تلاش خواهند کرد تا منافع خود را از طریق درگاه آمریکایی و اسرائیلی حفظ کنند.

*پیش‌بینی‌های شما در مورد رقابت و روابط بین ترکیه و اسرائیل چیست؟ این رقابت در آینده چگونه به نتیجه خواهد رسید؟

وضعیت در سوریه تغییر کرده و رژیم در دمشق تغییر یافته و این تاثیر زیادی بر کل منطقه و جهان گذاشته است. سوریه به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی مهم خود در خاورمیانه، به طور گسترده‌ای بر منطقه و جهان تاثیر می‌گذارد.

اگر وضعیت بی‌ثباتی و هرج و مرج در سوریه افزایش یابد، بر تمام کشورهای همسایه و منطقه نیز تاثیر خواهد گذاشت و موازنه قوای موجود شکل جدیدی به خود خواهد گرفت. در اینجا برای حفظ ثبات و امنیت منطقه، باید راه‌حل‌های پایدار و دائمی در سوریه یافت شود.

وضعیت متشنج بین اسرائیل و ترکیه تاثیر زیادی بر سوریه خواهد گذاشت. سیاست ترکیه در سوریه به سمت تشدید اختلافات پیش می‌رود، پس از دشمنی آن با کوردها و اداره خودمدیریتی و تکرار حملات امروزی به مناطق ما و با هدف گسترش در سراسر جغرافیای سوریه، دروازه تنش جدیدی با اسرائیل باز کرده است. اگر ترکیه هژمونی خود را تحمیل کند و به حمایت خود از اسلام سیاسی از نظر نظامی و سیاسی ادامه دهد، این تنش ممکن است به جغرافیای گسترده‌تری سرایت کند. به همین دلیل، برای حل این مشکل و تنش، ترکیه باید به طور کامل و بدون قید و شرط از جغرافیای سوریه خارج شود و در امور داخلی آن دخالت نکند.

در پایان، واقعیتی کنونی وجود دارد که خاورمیانه به سوی تغییر پیش می‌رود و جهان به دنبال روش‌ها و نیروهایی است که بتوانند ثبات پایدار و بلندمدت را در منطقه برقرار کنند. این امر با هدف آغاز دوره‌ای از اجرای پروژه‌های اقتصادی بزرگ با حمایت قدرت‌های بزرگ انجام می‌شود. این امر در سایه رقابت ترکیه برای حاکمیت در خاورمیانه و منطقه مهم سوریه و عراق و گسترش به سوی لبنان رخ نخواهد داد. با توجه به تغییرات احتمالی در موازنه قوای جهانی پس از تحمیل آتش‌بس احتمالی در اوکراین، خواسته‌های ترکیه تهدیدی برای منافع بیشتر کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی ایجاد خواهد کرد و به این ترتیب اجازه دخالت آن در شرق سوریه را نخواهد داد.