گونای در گفتگویی با مجله میدل ایست در ژانویه سال ۱۹۸۳ اینگونه از خود سخن می‌گوید من یک کورد واقعی‌ام. مادرم کورد و پدرم یک کورد زازا بود. تا پانزده سالگی در خانه ما به زبان کوردی حرف می‌زدیم. بعد من از خانواده جدا شدم. خانواده‌ای که بسیار به شناخت من از خودم آسیب رساند. در تمام این مدت در گوشم می‌خواندند که کوردستان و زبان کوردی دیگر وجود ندارد. من اما حرف زدن‌ها و آوازخواندن‌های کوردی را می‌شنیدم. می‌دیدم که کوردها در موقعیت بسیار دشواری هستند. اصلیت پدرم از سیورک است. من تا شانزده سالگی آنجا را ندیده بودم. همانجا توانستم به رنج‌های یک خانواده‌ی بی‌ریشه پی ببرم. پدر و مادرم مدام می‌گفتند که «شماها از ریشه‌هایتان بریده‏اید»… و در ۳۴ سالگی توانستم سرزمین مادرم، مووچ را ببینم. او اهل قبیله‌ی جیبران است که اساس داستان فیلم رمه سرگذشت این قبیله‌ی چادرنشین است.

امروز مصادف با سی‌و‌هفتمین سال درگذشت کارگردان شهیر کورد ییلماز گونای در ۴۷ سالگی است.

   فیلمساز و کارگردان شهیر کورد، ییلماز پوتون با نام هنری ییلماز گونای سال ۱۹۳۷ از یک خانواده تنگدست کورد و زازا زبان در یکی از روستاهای اطراف آدانا متولد شد. در دانشکده حقوق دانشگاه آنکارا به تحصیل پرداخت، در سال ۱۹۶۸ «داستان کوردی» و «عاشقانه سعید‌خان» را به تصویر کشید، در سال ۱۹۷۰ فیلم «امید» را ساخت، فیلم‌های نئو رئالیستی او که انسان کورد را در مواجهه با نظام سرمایه‌داری و خشن حکومت‌های ترکیه به تصویر می‌کشد، باعث می‌شود تا به اتهام تبلیغ برای کمونیسم و استقلال‌طلبی به ۱۲ سال زندان محکوم شود. فیلم‌های «هیڤی» و «راه» به عنوان موفقترین فیلم‌های وی بازتاب دهنده نگه عمیق و نافذ وی دگرگونیهای جامعه‌شناختی کورد در متن جامعه در حال تطور کورد است. در سال  ۱۹۸۲ همراه با کوستاو گاوراس  به خاطر ساخت فیلم ری-راه، نخل طلایی جشنواره‏ی فیلم کن را تصاحب کرد و سرانجام این فیلمساز کورد در سال ۱۹۸۴ در سن ۴۷ سالگی بر اثر سرطان در گذشت.

نگاهی به آثار هنری ییلماز گونای

   با گذشت سی و هفت سال از مرگ گونای، بازخوانی آثار و تاثیرگذاری آثار هنری وی بر سینمای کورد و شناخت مبارزات خلق کورد از دریچه دوربین ییلماز بیش از پیش مهیا شده است. گونای به عنوان یک انسان کورد و مبارز همواره بر این نکته تاکید داشت که هنر وی ابزاری برای مبارزه در راستای تحقق اهداف خلق کورد می‌باشد. گونای نخستین بار موضوع کوردستان را در فیلم 'راه-ری' مطرح می‌نماید. گونای در رابطه با این فیلم می‌گوید من به عنوان وظیفه‌ای دمکراتیک و ملی باید خلق کورد را به دنیا می‌شناساندم و این مهم از طریق فیلم 'ری' امکان‌پذیر شد. گونای در این فیلم با نگاهی انتقادی تفکرات ارتجاعی جامعه کورد و فضای مردسالارانه موجود در بطن جامعه کورد را با شدیدترین انتقادات به تصویر می‌کشد و او به عنوان هنرمندی واقعی این انتقاد را نه صرفا به حاکمیت، بلکه به روابط نابرابر و سنتی در جامعه کوردستان منتسب می‌کرد. این امر نیز بازتاب دهنده درک عمیق وی از کوردستان و موقعیت متناقض انسان کورد بود.

   گونای همچون تمام مبارزان راستین دیگر با شناختی دقیق از موقعیت ملت کورد بر این باور بود که کورد بودن یک موقعیت بسیار دشوار نه فقط در ترکیه، حتی در عراق و ایران نیز است. یلماز در آخرین مصاحبه خود با کریس کوچرا در رابطه با  فیلم رمه (Sürü) می‌گوید: این فیلم در حقیقت سرگذشت خلق کورد است که حتی اجازه نداشتم در ساخت فیلم از زبان کوردی نیز استفاده کنم. اگر از این زبان برای ساخت این فیلم استفاده می‌کردم بدون تردید تمامی کسانی که در ساخت آن مشارکت داشتند بازداشت و روانه زندان می‌شدند. شدت سرکوب و فاشیسم موجود در ترکیه به حدی بود که ییلماز همواره می‌گفت که باید با صداقت اعتراف کنم که هیچ کدام از آثارم نه در شکل و نه محتوا به‌طور کامل بیان کننده آنچیزی نیستند که  همواره خواسته‌ام. تمام این آثار راه‌حل‌هایی هستند برای رسیدن به صلح.

   گونای آرزو داشت تا سرانجام بتواند فیلمی در رابطه با تولد دوباره انسان کورد بسازد. می‌گفت این تلاش، در راستای به تصویر کشیدن تولد مجدد انسان کورد خواهد بود. دشواری کورد بودن و تلاش برای به تصویر کشیدن رنج‌های این انسان، بن مایه تمامی آثار هنری مطرح این سینماکار شهیر کورد است. با اعلام خبر درگذشت ییلماز گونای، یک روزنامه‌نگار ترک نوشت فیلم تمام شد؛ اما گونای تمام نشده است، دوربین گونای همچنان رنج‌های انسان کورد را به تصویر می‌کشد.