عبدالله اوجالان رهبر خلق کورد ۲۲ سال است که در زندان فوق امنیتی گروه F در جزیره امرالی زندانی است. در ۱۵ فوریه امسال ۲۲ سال از زمان دستگیری رهبری خلق کورد در سال ۱۹۹۹ میگذرد. بعد از ۹ اکتبر که زندان جزیره امرالی به طور ویژهای احداث شد، اوجالان به این زندان اعزام شد. اکنون مدت ۲۲ سال است که اوجالان در انزوا به سر میبرد. آزاد بارش، جامعهشناس در رابطه با سیاستهایی که علیه اوجالان و پارادایم مدرنیته دمکراتیک اوجالان در پیش گرفتهاند به پرسشهای خبرگزاری مزوپوتامیا پاسخ داد.
در این گفتگو بارش اظهار داشت که به دلیل تحولات سیاسی در خاورمیانه نیروهای منطقهای و بینالمللی اوجالان را هدف قرار داده و در این باره اظهار داشت که در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ اوجالان که اوجالان به ترکیه مسترد شد، این فرایند وارد مرحلهای دیگر شد. باید در این باره با توطئههای پشت پرده نگریست. پیش از این چندین بار علیه اوجالان دست به سوء قصد زده بود. اما به موفقیتی دست پیدا نکرده بودند. به همین دلیل نیروهای بینالمللی وارد عمل شده و در سال ۱۹۹۸ اوجالان از سوریه اخراج و در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ به ترکیه مسترد میشود. زیرا اوجالان و سازمان تحت فرماندهی وی مبارزه رهاییبخش را نمایندگی میکردند و از طرف دیگر در عمل مبارزه چپ و طبقاتی را نیز ادامه میدادند. این اقدام دولت پیمانهای یک سده را به موضوع بحث و بررسی تبدیل کرد. در مخالفت با مشکلات برجای مانده تاریخی، به آلترناتیفی برای راه حل تبدیل شد. در مقابله با سیستم سرمایهداری بود که به سازمان اجتماعی بدیل و آزادیخواه تبدیل شد. اما متاسفانه بسیاری از افزاد فرایند توطئه را به خوبی درک نکردهاند. اگر اوجالان به خوبی درک میشد، امروز نیز انزوا به سطح کنونی نمیرسید.
مقابله با اوجالان، مقابله با افکار وی است
بارش در گفتگوی خود با خبرگزاری مزوپوتامیا اظهار داشت که اوجالان از رویدادهای دهی و شمزینان تا آزادی رقه با خلق کورد همراه و همگام بوده است و در جریان این فرایند رهبری سیاسی خلقهای منطقه را نیز در دست گرفته است. وی در ادامه افزود: امروزه اوجالان رهبر سیاسی خلق منطقه است. با افکار و پیشنهادات خود مبنی بر دستیابی به راه حل و فعالیتهایی که در این باره توسعه داده است، به نیرو تبدیل شده است. ما بپذیریم یا نپذیریم اوجالان در خاورمیانه به رهبری بدیل و اندیشهورز تبدیل شده است.
در خاورمیانه به جایگاه رهبری رسیده است که در میان افکار، مذاهب، خلقها، زنان و جوانان و تمامی بخشهای جامعه، افکار جامعه بدیل و جمعگرایانه را توسعه میبخشد. نگرش فکری و هستیشناسانه-سیاسی اوجالان فقط برای خلق کورد نیست. بلکه افکار وی متوجه تمامی خلقهای خاورمیانه است. زمانیکه ما به تولیدات فکری اوجالان در طول دوره ۲۰ ساله امرالی و تاثیرات افکار وی در خاورمیانه مینگریم، میتوان ابعاد این مبارزه را به خوبی درک کرد. امروز مخالفت با اوجالان همزمان به معنای ضدیت با افکار و پروژههای وی است. مشاهده میشود که در هزاران صفحه افکار و اندیشههای خود را نگاشته است، تحلیل کرده است. فرایند راه حل صلح، در نتیجه تلاشها، مبارزه و افکار اوجالان بوده است. به همین دلیل او در مقابله با سیستم مدرنیته سرمایهداری، به طراحی سیستم مدرنیته دمکراتیک برای دستیابی به حیاتی آزاد شده است.
اوجالان مخالف از میان رفتن جامعهای ایده آلی است
بارش در بخش دیگری از گفتگوی خود با خبرگزاری مزوپوتامیا اظهار داشت که اوجالان در افکار و اندیشهورزیهای خود مفاهیم جمهوری دمکراتیک، میهن مشترک، کنفدرالیسم دمکراتیک، خودمدیریتی دمکراتیک، ملت دمکراتیک و مدرنیته دمکراتیک را بسط و گسترش داده و امروز مدرنیته دمکراتیک را در مقابل سیستم مدرنیته سرمایهداری مورد استفاده قرار میدهد. اوجالان با مفهوم مدرنیته دمکراتیک در مقابل از میان رفتن جامعه ایدهالی و نمونه موضع میگیرد. مدل مدرنیته دمکراتیک با مفاهیم جامعه دمکراتیک، اکو- ایندوستریالیسم (طبیعت-صنعت گرایی) و کنفدرالیسم دمکراتیک معنا مییابد.
اوجالان در زندان دست به تاملات فکری میزند. مشاهده میکنیم که فشارهای فراوانی را در زندان تحمل میکند. مشاهده میشود که در این شرایط امیدها و اعتقادات خود را حفظ کرده است. ما میبینیم که در این شرایط دشوار امر غیر ممکن را ممکن کرده است. اوجالان برای تاریخ بشری و هم برای آزادی این جغرافیا رهبری بینظیری را بر عهده گرفته است. نه تنها به هوشیاری و آگاهی فرودستان اقدام کرده است، بلکه همزمان فرودستان را به جنبش واداشته و سازماندهی کرده است. ارزشهای مرکزی شرق و غرب را بار دیگر بار تعریف میکند.
۱۵ فوریه را هر روز نوسازی میکنند
آزاد بارش در بخش دیگری از گفتگوی خود با خبرگزاری مزوپوتامیا اظهار داشت که در جریان ۲۲ سال گذشته، رویداد ۱۵ فوریه را هر روز نوسازی کرده و به شیوهای جدید ادامه میدهند. وی در این باره افزود: ۱۵ فوریه در امرالی هر روز تجدید سازمان میشود. این اقدام نیز فقط به انزوا و حصر اوجالان محدود نیست. این اقدام بر تمامی بخشهای جامعه تاثیرگذار بوده است. ترکیه با در حصر قرار دادن و انزوای اوجالان نه فقط حقوق جهانی، بلکه همزمان قانون اساسی خود را نیز نقض کرده است. همراه با حقوقی که اوجالان برای دیدار با خانواده و وکلای خود از آن بهرهمند است، حقوق وی نقض میشوند. این اقدامات نشان میدهند که ترکیه کشوری غیردمکراتیک است. و آ.ک.پ/م.ه.پ نه بر اساس معیارهای حقوقی، بلکه بر اساس برنامه سیاسی با اوجالان برخورد میکنند. این اقدامات نشان میدهند که از طریق جنگ است که میتوانند تداوم خود را حفظ کنند. به عنوان بخشی از سیاستهای جنگ ویژه حصر و انزوای اوجالان را به پیش میبرند. از طرف دیگر نوع برخورد و اعمال انزوا بر وی، نوع برخورد حاکمیت را با خلق کورد نیز به نمایش میگذارد. زمانیکه ما به روند تاریخی تحمیل انزوا بر اوجالان نگاه میکنیم، بدون هیچ تردیدی افسانه پرومته در ذهن ما تداعی میشود.
بارش در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نوع برخورد اوجالان بر مسئله صلح و تاکید ویژه وی بر آن اظهار داشت: اوجالان در تمامی طول حیات خود، تمامی تلاشهای خود را بر اساس دستیابی به راهحل بر اساس راههای صلحطلبانه و دمکراتیک متمرکز کرده است. این روند را در طول حیات سیاسی وی میتوان مشاهده کرد. در ضدیت با جنگ و خاطرهزدایی، بر آشتی و مواجهه تاکید میکند. اصرار وی برای دستیابی به صلح، شانسی بسیار بزرگ برای این سرزمین به شمار میرود.
از طرف دیگر مشاهده میشود زندان امرالی بیش از هر چیز به ازمایشگاهی برای جنگ ویژه و روانی تبدیل شده است. امرالی به مرکز برخورد بین جنگ و صلح تبدیل شده است. به دلیل مبارزات اوجالان است که امروز تمامی خلقهای منطقه، مذاهب و اعتقادات مختلف، کارگران و زنان توانستهاند با سازماندهی به دستاوردهای بزرگی دست یابند. پارادایم اوجالان امروز برای خلق منطقه به مسیری برای دستیابی به خط سوم تبدیل شده است. زیرا این خط فکری در مقابل سرنوشتی که برای خلقها رقم زدهاند، با برخورداری از مسئولیتی تاریخی و بزرگ، بر تحقق پارادایم جدید تاکید میکند. زمانیکه به پارادایم سیاسی-اجتماعی شمال-شرق سوریه نگاه میکنیم، میبینیم که میتوان به آسانی ادعاهای سیاسی رژیم بعث و القاعده را درک کنیم. میبینیم که خلقهای این منطقه، دور این پارادایم جمع شدهاند. خلق منطقه با گردهم آمدن حول این پارادایم یکدیگر را به رسمیت شناختهاند. به دلیل مبارزات سیاسی اوجالان، اعتقادات، طبقات، زنان و جوانان به دستاوردهای بزرگی دست یافتهاند.
لازم است همه مبارزه با انزوا را به عنوان مسئولیتی برای خود تعریف کنند
آزاد بارش در بخش پایانی گفتگوی خود با خبرگزاری مزوپوتامیا اظهار داشت: لازم است همه برای پایان دادن به انزوای اوجالان مبارزه کنند. لازم است خلقمان در مقابله با انزوا، برای دستیابی به صلحی شکوهمند مبارزه کنند. لازم است همه مبارزه با انزوا را به عنوان مسئولیتی برای خود تعریف کنند، زیرا تداوم انزوا بر امرالی و تداوم سیستم امرالی میتواند به تمامی ترکیه تسری پیدا کند. امرالی به مرکزی برای اقتدارگرایی تبدیل شده است. تجارب ۲۲ ساله در امرالی نشان دهنده این عملکرد است.
زمانیکه گفتگوها با اوجالان پیشرفت کردند، جنگ و برخورد به کمترین سطح خود رسید. اما زمانیکه گفتگوها پایان یافتند، جنگ و خونریزیها به بالاترین سطح رسیدند. همین مسئله اهمیت دیالوگها را نشان میدهد. اوجالان بازیگری کلیدی و بسیار مهم است که برای خلقهای ترکیه شانس بزرگی محسوب میشود. باید حصر ۲۲ ساله سریعا خاتمه یافته و میز گفتگو و مذاکره مجددا بر پا شود. این روند میتواند برای همه مفید باشد. به همین دلیل لازم است با برخورداری از حافظهای تاریخی بار دیگر به مسئله اوجالان نگریسته و در این باره قدم برداشت. همانگونه که ماندلا با افکار روشن خود به «تاتا» (پدر) قاره آفریقا مبدل شده و تاریخ را دگرگون کرد، اوجالان نیز مانند آپوی خاورمیانه تاثیر خود را بر تاریخ گذاشته است. همانگونه که هیچ کس نمیتواند نقش ماندلا را انکار کند، نمیتوان نقش اوجالان را نیز انکار نمود.