با وجود تمام موانع، بازگشت شنگالی‌هایی که به دلیل «فرمان» (نسل‌کشی) کوچ کرده‌اند به سرزمین و خانه‌های خود ادامه دارد. اعلام شد که روز یکشنبه ۱۰۰ خانواده آواره از اردوگاه‌های خانکه و چَم مشکو در استان دهوک به شنگال بازگشتند. خانواده‌هایی که به سرزمین و خانه‌های خود بازگشته‌اند، در روستاهای دوگره، گرزَرک و سکنیه اسکان داده شدند.

بر اساس اطلاعات به دست آمده، در عرض ۳ روز آینده ۲۷۰ خانواده دیگر به سرزمین و خانه‌های خود بازخواهند گشت.

با وجود اینکه وزارت مهاجرت و مهاجران عراق تصمیم گرفته بود در سال ۲۰۲۴ تمام اردوگاه‌های آوارگان در اقلیم کوردستان، به جز اردوگاه‌های عَربَت در سلیمانیه، را ببندد، هیچ یک از اردوگاه‌های تحت حاکمیت حزب دموکرات کوردستان (پ‌دک) بسته نشده‌اند. عراق این تصمیم خود را اجرا نکرد و هیچ توضیحی در مورد دلیل آن به افکار عمومی ارائه نداد.

بر اساس اطلاعات سازمان‌های امدادرسان آوارگان، حدود ۱۰ اردوگاه آوارگان ایزدی در داخل دهوک وجود دارد. همچنین ۶۵ هزار آواره شنگالی هنوز در اقلیم کوردستان هستند که ۳۱ هزار نفر از آنها در اردوگاه‌ها و در شرایط سخت تابستان و زمستان زندگی می‌کنند و ۳۴ هزار نفر دیگر در روستاها و مناطق اقلیم پراکنده شده‌اند.

با وجود اینکه ۹۵ درصد از آوارگان ایزدی برای بازگشت ثبت نام کرده‌اند، اما به دلایل مختلف بوروکراتیک، روند بازگشت بسیار کند و سنگین پیش می‌رود. بسیاری از خانواده‌ها با امکانات کم خود به شنگال بازمی‌گردند.

برای خانواده‌هایی که به شنگال بازمی‌گردند، عراق تنها ۴ میلیون دینار عراقی برای ساختن خانه خود می‌دهد که این مبلغ برای هیچ یک از نیازهای آنها کافی نیست. اما از سوی دیگر، نخست وزیر عراق هر روز فراخوان می‌دهد که بودجه بزرگی برای بازسازی شنگال اختصاص داده شده و کمک‌ها در میان آوارگان توزیع می‌شود.

آوارگانی که بازمی‌گردند اظهار می‌دارند که عراق با همه آوارگان به طور یکسان و عادلانه رفتار نمی‌کند و هزینه ساخت خانه‌ها نیز کافی نیست.