علی کالچیک، رئیس انجمن حفاظت، تحقیق و توسعه محصولات تاریخی وان (ÇEV-DER) در رابطه با سدهای امنیتی که در کوردستان ساخته می شود، سوزاندن و قطع درختان و همچنین خشک شدن دریاچه ی وان با خبرگزاری فرات (ANF) صحبت کرد.

میلیون‌ها ماهی به خاطر سدسازی می‌میرند

کالچیک به برداشت آب به طول ۵ کیلومتر در منطقه چلهبیباگی اردیش که از توابع وان است، پرداخت و اظهار داشت که این یک فاجعه بزرگ است. کالچیک با بیان اینکه بخش قابل توجهی از ۱۰۲ رودخانه ای که آب آنها به دریاچه وان می ریزد، خشک شده است، گفت: "آب ۳ یا ۴ رودخانه باقی مانده نیز ۹۰ درصد کاهش داشته است. هر سال میلیون ها ماهی به سمت سد ماهی رودخانه دلیچای می رفتند، اما در سال ۲۰۲۳ نه یک ماهی را دیدیم و نه آبی در رودخانه باقی مانده بود. ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب در سد مورگتیک به دلیل احداث نیروگاه برق روی رودخانه زیلان جمع آوری شده است. زمستان ۵۰ میلیون متر مکعب آب به این سد وارد شد.در ابتدای بهار به دلیل گرما، رودخانه زیلان تقریباً آبی نداشت، به دلیچای هم آب ندادند. میلیون ها ماهی مردند زیرا آب به سدها منتقل شد. چنین حالتی پیش می آید که دل آدم به درد می آید".

کالچیک خشکی رودخانه ها و نبود ماهی را نبود حیات و زندگی دانست و ادامه داد:" آب، آبادانی است. بدون آب، زندگی وجود ندارد. اما وقتی به اینجا نگاه می کنی ، کارهای عجیبی تحت عنوان تدابیر و سیاست های امنیتی انجام می شود که سبب حیرت انسان می شود. مثلا؛ در همه جای دنیا سدها وجود دارد. این سدها برای آبیاری و انرژی هستند. اما در کوردستان سدها برای مقاصد امنیتی و سود است. همه مکان ها، کوه ها و جنگل های ما با تدابیر امنیتی در حال نابودی است. در هر صد متر یک پاسگاه وجود دارد و هزاران کیلومتر راه برای آنها باز شده است. مثلا؛ در سراسر جهان درختان قطع می شوند، جنگل ها در آتش می سوزند، اما در منطقه ما به دلایل امنیتی جنگل ها را می سوزانند و درختان را قطع می کنند.مثلا؛ قلعه ای در کوه کاتو ساخته شد، اما هزاران هکتار از درختان اطراف نیز قطع شد. قطع درختان در جودی، گابار و هرکول همچنان ادامه دارد. تکلیف این درختانی که قطع می شوند، چیست؟ اگر آب خشک شود،سدها چه می شوند؟ هیچ زندگی باقی نمانده است. به دلیل سیاست های غلط آب و رانت، زندگی دیگر وجود ندارد."

۱۸۵ کیلومتر تصاحب شده است

کالچیک سخنان خود را اینگونه به پایان رساند:" دریاچه وان که با تصاویری که از فضا گرفته شده، زیباترین دریاچه جهان است، بسیار آلوده شده و مورد تهاجم جدی قرار گرفته است.

از روستای این در گیوش تا روستای کاراتاووک اردیش که مجموعاً ۱۸۵ کیلومتر است، توسط نهادهای رسمی یا حاکمانی که با دولت رابطه دارند، تصاحب شده است. اما این مکان ها باید محافظت شوند.

متأسفانه، دریاچه وان یک سایت استفاده دائمی کنترل شده است. آنکو می گوید؛ از من اجازه بگیرید یا مرا ببینید، آنگاه هر کاری که میخواهید، انجام دهید. ما با چنین فاجعه ای روبرو هستیم. قیم وان نیز گفته است که یک کارخانه سیمان در مکانی با ۶۶ هکتار برای ساخت و ساز افتتاح کرده است.

کانال تاریخی شامران آرتمت و باغ های انگور نیز برای ساخت و ساز باز شد و به کلی ویران شدند."