بیست و دو سال از آغاز توطئه بین‌المللی علیه رهبر حزب کارگران کوردستان، عبدالله اوجالان گذشت. در رابطه با این توطئه سیاستمدار کورد، خطیب دجله اظهار داشت که به منظور درک توطئه باید تحولات پیش از آن ارزیابی و بررسی شوند اما تا زمانیکه آقای اوجالان آزاد نگردد، این توطئه خاتمه نمی‌یابد. برای خاتمه دادن به توطئه باید اوجالان آزاد شود.

نیروهای بین‌المللی در ۹ اکتبر سال ۱۹۹۸ به منظور دست‌یابی به اهداف طرح‌های خود رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان را از سوریه اخارج کردند. به دلیل تهدید رژیم سوریه از سوی نیروهای بین‌المللی، اوجالان از سوریه خارج و در ۱۵ فوریه سال ۱۹۹۹ اوجالان به ترکیه مسترد شد. بیست و دو سال از آن زمان گذشت.

در سال‌های ۱۹۹۰ رهبر حزب کارگران کوردستان، به منظور دست‌یابی به راه‌حلی سیاسی، همراه با رئیس جمهور وقت ترکیه، تورگوت اوزال اقداماتی را در پیش گرفتند. اوجالان در آن زمان به منظور پشتیبانی سیاسی از اوزال، در مورخ ۱۷ مارس ۱۹۹۳ آتش بس یکطرفه‌ای را اعلام می‌کند. در ۱۶ آوریل سال ۱۹۹۳ نیز این آتش‌بس را تمدید می‌کند. بعد از این اقدامات، تورگوت اوزال در ۱۷ آوریل همان سال به شیوه‌ای مشکوک درگذشت. از آن زمان تا کنون تلاش‌های اوجالان برای دست‌یابی به راه‌حلی صلح آمیز و دمکراتیک ادامه دارند. خطیب دجله، سیاستمدار کورد در رابطه با فرایند توطئه بین‌المللی و انزوای تحمیلی بر رهبر خلق کورد با خبرگزاری مزوپوتامیا گفتگویی را انجام داده است.  

خطیب دجله: بعد از ۸-۹ سال جنگ با حزب کارگران کوردستان، تورگوت اوزال زمینه‌های توافق را مهیا نمود

خطیب دجله در رابطه با نوع برخورد تورگوت اوزال برای دست‌یابی به راه حل مسئله کورد اظهار داشت: بعد از کودتای نظامی ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰، نخستین انتخابات در سال ۱۹۸۳ برگزار شد. در این انتخابات حزب ANAP که تورگوت اوزال ریاست آن را برعهده داشت به پیروزی دست یافت و به نخست وزیری رسید. ۹ تا ۱۰ بعد از آن، حزب کارگران کوردستان در ۱۵ اگوست سال ۱۹۸۴ نبرد مسلحانه را آغاز کرد. سازماندهی کوردی برای دست‌یابی به راه‌حل مسئله کورد با جنگ مسلحانه آغاز شد. اوزال که مجددا به نخست وزیری برگزیده شده بود، به منظور درهم شکستن جنبش مسلحانه خلق کورد فرمان جنگ را در تمامی ابعاد ممکن آغاز نمود. به اعلام وضعیت اضطراری دست زد. مناطق جنگی و اضطراری را خالی از سکنه نمود. غیر از اوزال تا آن زمان هیچیک از نخست وزیران به دفتر ریاست ستاد کل ارتش نرفته بودند، آن را به عنوان ترور قلمداد نکرده بودند اینگونه با جدیت علیه جنبش عمل ننموده بودند. اوزال جنگی بسیار دشوار را علیه حزب کارگران کوردستان آغاز نمود. جنگ اوزال با پ.ک.ک تا سال ۱۹۸۹-۱۹۹۰ ادامه پیدا کرد. اما نیروهای گریلا روز بروز نیروهای خود را افزایش می‌دادند و نبردهای نیز گسترش می‌یافتند. قیامهای جدید خلق نیز آغاز شده بودند. خلق از روستاها به مراکز شهری و منطقه‌ای راهپیمایی می‌کردند. آن دوره مصادف با حرکات جدیدی در سطح جهانی بود. به دلیل تحولات جهانی، فروپاشی بلوک سوسیالیستی و اشغال کویت، اوزال ناگزیر شد با آقای اوجالان زمینه توافقی را ایجاد کند.

در سال ۱۹۹۲ در جنوب کوردستان نیز خودمدیریتی کوردستان فدرال اعلام موجودیت می‌کند. اوزال دریافت که علیرغم جنگ ۸-۹ ساله هیچ نتیجه‌ای نگرفته است. با سیاست‌های سرکوب و خشونت نیز نمی‌تواند به نتایجی دست پیدا کند. دریافت که حزب کارگران کوردستان روز بروز قدرت می‌یابد. خلق از این حزب حمایت می‌کند. در نتیجه این قرائت از تحولات جهانی و ترکیه بود که اوزال با اوجالان زمینه را برای توافق مهیا نمود.

تلاش‌های جدید

خطیب دجله با اشاره به تلاشهای اوزال برای دست‌یابی به راه‌حل اظهار داشت: اوزال برای دست‌یابی به راه‌حل نخست از طریق کانال مام جلال طالبانی خواست مسیری را بگشاید. دومین تلاش وی از طریق چنگیز چاندار بود. چاندار آن زمان خود را به آقای اوجالان رسانده بود. سومین مسیر نیز نمایندگان حزب HEP بود. از طریق نمایندگان این حزب اوزال تلاش کرده بود تا به اوجالان برسد. اوزال در آن زمان این پیام را انتقال داده بود که ما اکنون بخش مهمی از دولت را تشکیل داده و به این باور رسیده‌ایم که این مسئله از طریق سرکوب و خشونت به راه‌حل ختم نمی‌شود. بلکه از طریق آتش بس می‌تواند به نتیجه دست پیدا کند. اگر پ.ک.ک به تقاضا پاسخ مثبت بدهد، ما راه‌های سیاسی را در پیش می‌گیریم. آقای اوجالان نیز در این فکر بود. نوروز ۱۹۹۲ با قیام و خون گذشت. خصوصا در جزیر و نصیبین، در مراسم شادباش نوروزی ۱۰۳ نفر جان خود را از دست دادند. در اگوست ۱۹۹۲ دولت تمامی شرنخ را ویران کرده بود. به همین دلیل آقای اوجالان برای گفتگو ارزش قایل بود و در ۱۷ مارس آتش‌بس یکماهه‌ای را برای آزمایش دولت اعلام نمود. من در آنزمان نماینده مجلس بودم. این آتش‌بس تاثیر بزرگی را بر ترکیه داشت. هیچ کس انتظار آن را نداشت. معمار این مهم نیز آقای اوجالان و نخست وزیر وقت ترکیه، اوزال بودند.

دجله در بخش دیگری از سخنان خود در رابطه با فرایند آتش‌بس اظهار داشت: در ۱۷ مارس ۹۳ اوزال، از طریق ما، مام جلال و چنگیز چاندار این پیام را منتقل نمود که ما اتش بس را بسیار ارزشمند قلمداد می‌کنیم. اما آتش بس یکماهه به نتایج مهمی ختم نگشته و ما خواهان آتش‌بس دائمی هستیم. در این رابطه به منظور آنکه آقای اوجالان بتواند این آتش‌بس و این پیام را مورد ارزیابی قرار دهد، در ۱۶ آوریل ۹۳، ۳-۲ روز قبل از برگزاری نشست خبری ما عازم دمشق شدیم. من نیز در این هیات حضور داشتم. پیام را به آقای اوجالان منتقل کردیم. در ۱۶ آوریل ۹۳ آقای اوجالان این آتش‌بس را به مدت یکماه دیگر تمدید کرد و آتش‌بس را در وهله بعدی نامحدود اعلام نمود. این اقدام برتری را به آقای اوجالان بخشید. در ۱۶ آوریل ۹۳ کمال بورقای دبیرکل حزب سوسیالیست کوردستان PSK، مام جلال طالبانی و بسیاری از سیاستمداران دیگر در نشستی حضور یافتند. در ۱۷ آوریل ما به ترکیه بازگشتیم. مام جلال خواست ما را به ضیافت ناهار دعوت نماید. بعد از این ضیافت مام جلال که رادیوی عربی را گوش می‌داد آهی بلند کشید. گفت خبر بدی دارم. متاسفانه می‌گویند که اوزال مرده است. ابعاد منفی این خبر را دریافتیم. اوزال مرده بود و پروژه ناتمام مانده بود. ما شگفت زده بودیم.

اوجالان: بدون تردید دولت اوزال را کشته است

خطیب دجله با اشاره به دیدگاه‌های اوجالان در رابطه با مرگ اوزال اظهار داشت: آقای اوجالان در آن زمان گفته بود که بدون شک دولت اوزال را کشته است. این سنت عثمانی‌ها است. هیچگاه کسانی را که از مسیر دولت منحرف می‌شوند تحمل نمی‌کند.

زیرا اوزال از موضعی صلح آمیز به این مسئله نزدیک شده بود، و بخش عمیق دولت آن را به عنوان انحراف ملاحظه کرده و به همین دلیل بدون تردید اوزال را به قتل رساند. ما این پیام را بلافاصله به همسر اوزال، سمرا اوزال و پسرش احمد اوزال منتقل کردیم. بعد از ۱۷ آوریل در ترکیه فرایند بسیار دشوار و بدی آغاز شد. سال ۱۹۹۳ سالی خونبار بود. و در این میان نیرویی حضور داشت که می‌خواست مسئله کورد را از طریق خشونت حل نماید. از سوی دیگر افرادی مانند سلیمان دمیرل، تانسو چیلر و دوغان گونش نیز حضور داشتند که وابسته به ناتو بودند. این افراد و نیروهای آن در ۲۴ ژانویه ۱۹۹۳ اوغور مومجو را به قتل رساندند. سپس فرزند خوانده اوزال، عدنان قهوه‌چی را در جریان یک تصادف ساختگی ماشین به قتل رساندند. ژنرال اشرف بتلیسی را نیز در جریان سوء قصدی به قتل رساندند. در ۲ ژوئیه ۹۳ نیز در مادیماک دست به قتلعام زدند و پیام نهایی را به جامعه دادند. از طریق این قتل‌ها این پیام را به کسانی دادند که در کنار کوردها قرار گرفته‌اند. در ۴ سپتامبر ۹۳ محمد سنجار را ترور کردند. در کوردستان هزاران روستا را سوزانده و دهها هزار نفر را به قتل رساندند. قاتلان این افراد همچنان ناشناس مانده‌اند. ۴ هزار روستا را تخریب کردند و ۱۷ هزار نفر را به قتل رساندند. همان اقداماتی را که اکنون علیه حزب دمکراتیک خلق‌ها انجام می‌دهند در آن زمان، در ۲ مارس علیه نمایندگان حزب DEP انجام دادند. هیاتی را که از سوی اوزال برای دیدار با آقای اوجالان اعزام شده بود، به زندان فرستادند. هم اکنون نیز نمایندگان حزب دمکراتیک خلق‌ها را به زندان می‌فرستند. اوجالان در سال ۱۹۹۵ نیز یکبار دیگر اعلام آتش‌بس نمود.

دجله: به منظور درک توطئه بین‌المللی باید تحولات پیش از آن را درک کرد

خطیب دجله با اشاره به فرایندی که در زمان نجم‌الدین اربکان آغاز شده بود، اظهار داشت: ما می‌دانیم که نجم‌الدین اربکان نیز مانند اوزال از طرق مختلف، پیام‌هایی را برای آقای اوجالان ارسال کرده بود. اما دولت وقعی به پیامهای وی نگذاشت. در سال ۱۹۹۵ حزب رفاه علیه آقای اوجالان به سوءقصد بسیار بزرگی دست زد. با این وجود اربکان نیز در سال ۱۹۹۷ کنار گذاشته شد. در سال ۱۹۹۷ سازمان اطلاعات اسرائیل پیامی را به اوجالان منتقل کرد. در این پیام به آقای اوجالان گفته شده بود که پ.ک.ک یک سازمان آزادیبخش است. می‌توانند با هر کسی [در اسرائیل] ملاقات داشته باشند. چند روز بعد مام جلال با آقای اوجالان دیدار کرد. مام جلال گفت، سروک؛ چه گفته‌ای که آمریکا و اسرائیل بسیار خشمگن شده‌اند. آقای اوجالان نیز گفت از من خواسته‌اند که من دست نشانده و دنباله‌رو آنها باشم. خواسته‌اند ابتکار عمل خود را به آنها واگذار کنم. به منظور درک توطئه بین‌المللی باید این مرحله به خوبی درک شود.

دجله در بخش دیگری از سخنان خود افزود: در سال ۱۹۹۸ برخی از طرف‌های نظامی درصدد برآمدند تا گفتگو با اوجالان را آغاز کنند. آقای اوجالان نیز به آنان پاسخ داده و مجددا آتش‌بس اعلام شد. در ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۸ نیز در آمریکا پیشرفت‌هایی در رابطه با مسئله کورد ظاهر شد. در آن روز آمریکا با میانجیگیری خود توانست توافقی را بین پارت دمکرات کوردستان و اتحادیه میهنی کوردستان به امضا برساند. همان زمان خواستند این دو علیه آقای اوجالان صریحا موضعگیری کرده و پ.ک.ک را از میان بردارند. پیش از ۹ اکتبر، فرماندهی نیروی زمینی ترکیه به هاتای عزیمت کرده و سوریه را تهدید نموده و گفته بود: یا اوجالان را در اختیار ما قرار بدهید یا وی را اخراج کنید یا علیه شما اعلان جنگ می‌کنیم.

در این رابطه معاون نخست وزیر سوریه، عبدالهادی محتن در خاطراتش می‌نویسد که بعد از این تهدیدات وضعیت بسیار متشنج شد. حسنی مبارک در مقابل تهدیدات ترکیه با حافظ اسد دیدار کرد. گفت ناتو در این رابطه مصمم است. اگر اوجالان مسترد نشود یا اخراج نگردد، ترکیه حتما علیه سوریه اعلان جنگ می‌کند. بعد از این مسئله، عبدالله محتن این پیام را به اوجالان منتقل می‌کند. محتن در خاطرات خود می‌نویسد: اوجالان بسیار  باهوش و عمیق بود. من از وی پرسیدم آیا ترکیه بلوف می‌زند در این رابطه جدیت دارد؟ اوجالان گفت گفته‌های ترکیه بلوف نیستند. جنگی در پیش است. لازم است از سوریه خارج شوم. زیرا نمی‌خواهم هیچیک از دوستان من به خاطر من متحمل ضرر و آسیب شوند. ما بیست سال است که در اینجا حضور داریم. در خاورمیانه هستیم. در سوریه و لبنان بوده‌ایم. در صورتیکه از سوریه خارج شوم می‌توانم مانع از وقوع جنگ شوم به همین دلیل بود که آقای اوجالان در ۹ اکتبر ۱۹۹۸ سوریه را به مقصد اروپا ترک کرد.

خطیب دجله در بخش دیگری از گفتگوی خود با اشاره به فرایند خروج اوجالان از سوریه گفت: بعد از فرایندی ۴ ماهه، اوجالان در ۱۴ فوریه ۱۹۹۹ به ترکیه بازگردانده شد و مرحله نخست به پایان رسید. آقای اوجالان در رابطه با این توطئه اظهار داشته بود که این توطئه کاملا از سوی نیروهای بین‌المللی صورت گرفته است. ترکیه در این رابطه نقش یک گاریان [نگهبان] را بر عهده داشته است. هدف از این اقدام نیز رو در رو قرار دادن کورد و ترکهاست. به همین دلیل لازم است هیچ کس وارد این بازی نشود.

دجله با اشاره به گفته‌های نخست وزیر آن زمان، بولنت اجویت اظهار داشت: بعد از استرداد اوجالان به ترکیه، اجویت اظهار داشته بود که من هنوز نفهمیدم چرا امریکا اوجالان را به ما مسترد کرده است. آقای اوجالان نیز گفته بود در این توطئه من به عنوان شخص شکست خوردم اما خلق کورد به پیروزی رسید. دیگر نابودی جنبش آزادی خلق کورد امکان ندارد.

تا زمانی که اوجالان آزاد نشود این توطئه خاتمه نمی‌یابد

خطیب دجله در بخش پایانی این گفتگو اظهار داشت: اوجالان در دفاعیات خود اهداف این توطئه را به طور گسترده مورد ارزیابی قرار داده است. نخستین هدف این توطئه؛ تلاش کردند تا آقای اوجالان را به شیوه‌ای فیزیکی از میان بردارند. اما خلق کورد در اروپا، ترکیه و ... ۴ ماه تمام از وی صیانت نموده و در میادین و خیابان‌ها حضور یافتند. نزدیک به دویست نفر با شعار «نمی‌توانید روز ما را تاریک کنید» خود را به شعله‌های آتش سپردند. بعد از ۱۵ فوریه اوجالان به ترکیه مسترد شد. در تمامی شهرهای کوردستان و ترکیه کوردها یپا خاستند. به دلیل صیانت کورد از اوجالان بود که انها موفق به حذف فیزیکی اوجالان نشدند. سپس خواستند که پ.ک.ک را دچار انشعاب کنند. در سال ۲۰۰۴ در این رابطه به اقدام دست زدند. اما بار دیگر نیز دچار شکست شدند. بخش اعظم این توطئه خنثی شده است. اما تا زمانیکه اوجالان آزاد نشود این توطئه خاتمه نمی‌یابد. اکنون نیز برای آزادی آقای اوجالان کارزار گسترده و بزرگی آغاز شده است. تا زمانیکه آقای اوجالان کاملا آزادی خود را به دست نیاورند این توطئه خاتمه نمی‌یابد.

هدف از اعمال ممنوعیت برای ملاقات اوجالان و وکلای وی نیز اینست که تمامی توافقات به عمل آمده پیشین را از میان بردارند. هیات دولت از سال ۱۹۹۳ تاکنون دیدارهای فراوانی را با وی به عمل آورده است. در جریان این دیدارها توافقاتی به عمل آمده است. این توافقها همگی مکتوب هستند. امروز دادگاه نقشه راه ده سال قبل را به بهانه‌ای برای بر هم زدن تمامی این توافق‌ها مبدل کرده است.