امروز دهم فروردین، هفتاد و پنجمین سالگرد بدار آویختن پیشوا قاضی محمد و یارانش است. سال ١٣٢۶ در چنین روزی، موسس جمهوری کوردستان، پیشوا قاضی محمد، همراه با محمد حسین خان سیف قاضی و ابوالقاسم صدر قاضی، توسط حکومت وقت ایران در میدان چوار چرای مهاباد اعدام شدند.

پیشوا قاضی محمد در سال ١٢٧٩ خورشیدی در  مهاباد و در خانواده‌ای میهن‌دوست و مذهبی به دنیا آمد. او به خاطر موقعیت خانوادگی، تحصیلات و افکار روشنفکری از جایگاه مهمی در میان مردم برخوردار بود.

پس از انحلال جمعیت احیای کورد، ژ-کاف، و تاسیس حزب دمکرات کوردستان، به عنوان رئیس این حزب انتخاب شد و با تاسیس جمهوری کوردستان نخستین رئیس جمهور کورد شد.

پیشوا قاضی محمد، روز اعلام جمهوری کوردستان گفت؛ امروز باشکوهترین روز در تاریخ ملی کورد است، روزیست که پرچم کوردستان بر بلندای شهر مهاباد برافراشته شده و اکنون ملت کورد مثل همه ملت‌ها حق آزادی و انتخابات را دارد. پرچم کوردستان باید همیشه برافراشته باشد و این کار بر عهده شماست.

اما عمر پر افتخار جمهوری کوردستان و رئیس جمهور آن طولانی نبود و پس از ١١ ماه، ارتش ایران بدون جنگ و درگیری وارد مرزهای جمهوری کوردستان شد و مهاباد را اشغال کرد.

ششم بهمن ماه ١٣٢۵ هیئت ویژه ‌نظامی ایران به ‌فرماندهی سرهنگ غلامحسین عظیمی، وارد مهاباد شد و دادگاه نظامی ویژه‌ای جهت محاکمه‌ قاضی محمد تشکیل داد تا قاضی محمد را با اتهامات "دستکاری و تغییر نقشه ‌ایران"، "اعلام استقلال و اشغال بخشی از خاک ایران به ‌نام کوردستان"، "واردات نفت از شوروی بدون اطلاع و رضایت دولت مرکزی"،

"آوردن بیگانگان به‌ خاک ایران"، "ایجاد نقشه‌ کوردستان بزرگ مشتمل بر کوردستان ایران، عراق، ترکیه‌ و سوریه‌"، "انتخاب پرچم کرودستان با علامت داس و چکش به‌ سبک پرچم شوروی" و "ضرب سکه‌ برای کوردستان به‌ شکل روبل روسی" محاکمه کند.

پیشوا قاضی محمد، صدر قاضی و سیف قاضی ضمن رد تمامی اتهامات، خواستار ارائه‌ سند در این موارد شدند.

هنگامیکه ‌رئیس دادگاه آنها را به‌ خیانت متهم می‌کرد،  قاضی محمد گفت: اینجا خانه‌ من است، خاک کوردستان سرزمین ابا و اجدادی من است، من چگونه ‌می‌توانم از آن دست کشیده‌ و یا به ‌آن خیانت کنم؟

این دادگاه که چند روز به طول انجامید هر ٣ نفر را به ‌اعدام محکوم کرد.

سرانجام بامداد روز دهم فروردین ماه سال ١٣٢۶ شمسی پیشوا قاضی محمد، محمد حسین خان قاضی و ابوالقاسم صدر قاضی در میدان چارچرای مهاباد به دار آویخته‌ شدند.

پیشوا قاضی محمد قبل از اعدام گفت: چشمانم را نبندید تا در آخرین لحظه‌ حیاتم، با افتخار و با چشمان باز به ‌میهن عزیزم بنگرم. شما قاضی محمد را می‌کشید اما بدانید که ‌از هر قطره خون من هزاران قاضی محمد سر بر می‌آورند. از ملت کورد می‌خواهم که‌ مبارزات خود را برای آزادی کوردستان همچنان ادامه‌ دهد و  به‌ حکومت سرسپرده‌ تهران باوری نداشته‌ باشد. زنده‌باد کورد و کوردستان.