ظهور جنبش آپوئیست مصادف با دورانی بود که سخن گفتن از هویت و فرهنگ کردی ممنوع بود. دولت اقتدارگرا و فاشیست ترکیه با تنگ کردن عرصه بر هویت‌های موجود در ترکیه از جمله کردها در تلاش برای استحاله فرهنگی و نسل کشی فیزیکی ملتها بود.
ظهور جنبش آپویی مصادف با دورانی بود که سخن گفتن از هویت و فرهنگ کردی ممنوع بود. دولت اقتدارگرا و فاشیست ترکیه با تنگ کردن عرصه بر هویت‌های موجود در ترکیه از جمله کردها در تلاش برای استحاله فرهنگی و نسل کشی فیزیکی ملتها بود تا بدین گونه حوزه ی اقتدار خویش را بسط دهد. با ظهور افکار سوسیالیستیِ الهام گرفته از انقلاب‌های دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ میلادی همانند کوبا و ویتنام، دولت فاشیست ترک جهت پاکسازی و برچیده نمودن تمامی احزاب و گروهای اپوزیسیون و چپ به ویژه ریشه‌کن کردن نهال نو روییده شده‌ی جنبش آپویی که هنوز در مرحله نطفه بود، کودتای ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ میلادی را انجام داد تا تمامی آنان را از عرصه ی اجتماعی وسیاسی خارج و حذف نمایند. به دنبال کودتای از پیش طرح ریزی شده توسط دولت، اهمیت و تاثیر وجود جنبش آپویی به عنوان پیشاهنگان حقیقی جامعه به مراتب بیش از پیش برهمگان آشکار گشت.
جنبش آپویی به دنبال شهادت یکی از پیشاهنگان مبارزات خویش بنام شهید "حقی قرار" حزب کارگران کردستان "پ.ک.ک. " را تاسیس نمود و هر روز سطح مبارزات خود را ارتقا بخشید و بدین شیوه مواضع خویش را در برابر اقدامات دولت وسیاست‌های ضد بشری در قبال جامعه به ویژه کردها را نشان داد. به دنبال تاسیس جنبش آپویی و اهمیت ونقش آفرینی آن در میان آحاد مردم، تمامی اعضای جنبش به ویژه در سال‌های ۱۹۸۰ به دنبال کودتای ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۲ مورد تعقیب وشکنجه قرار گرفتند که دراین میان چهار تن از پیشاهنگان جنبش آپویی به نام‌های کمال پیر، محمد خیری دورموش، عاکف ییلماز و علی چیچک که هرکدام مشغول فعالیت‌های انقلابی بودند، توسط دولت ترکیه دستگیر و زندانی شدند. این رفقای پیشاهنگ جهت صیانت از ارزش‌های جنبش آپویی که همچون روزنه‌ای برای تنفس خلق کردستان بود، در برابر تمامی شکنجه، آزارو اذیت‌هایی که به غیرانسانی‌ترین شکل ممکن در زندان‌های "آمد"بر آن‌ها اعمال شد، مقاومت نمودند و تسلیمیت را نپذیرفتند. شهید کمال پیر، خیری دورموش، عاکف ییلماز و علی چیچک در زندان آمد نهایت مقاومت را به نمایش گذاشتند و پس از شهادت شهید مظلوم دوغان در نوروز ۱۹۸۲ در زندان آمد، تصمیم به ادامه‌ی خط مقاومت و فدایی شهید مظلوم گرفته و همچون یک خط‌مشی سعی نمودند جهت مبارزه با ذهنیت فاشیستی رژیم ترکیه جان خویش را فدا نمایند. بنابراین در ۱۴ ژوئیه ۱۹۸۲ شهید کمال پیر، خیری دورموش، عاکیف یلماز و علی چیچک و رفقای دیگر روزه مرگ را آغاز نمودند و گوهر انسان آزاد را عینیت بخشیدند. این رفقای علی رغم تمامی فشارها وشکنجه‌های طاقت فرسا، در مبارزات و مقاومت خویش اصرار ورزیدند و تا آخرین لحظات زندگی خود بر مواضع خود پایبند ماندند. آنان به این حقیقت پی برده بودند که مقاومت و مبارزه‌ی آن‌ها برای تمامی اعضای سازمان و جامعه‌ی کرد منشا توان و نقطه عطفی جهت جهانی گشتن عرصه‌ی مبارزات جنبش آپویی خواهد بود. آنان با مقاومت کم نظیر خویش خط تسلیمیت را که سال‌ها بود دشمن جهت سلطه بر خلق کُرد و سایر خلق‌های دیگر و مستحکم نمودن پایه‌های اقتدارخویش در میان خلق کُرد مورد استفاده قرار می‌داد را شکستند و ضربه‌ای مرگبار بر ساختار ذهنیتی دولت فاشیست ترکیه وارد نمودند و با فدا نمودن جان خویش خط "مقاومت زندگیستِ" شهید مظلوم دوغان را تداوم بخشیده و با ایستادگی خویش در زندان آمد، صفحات تاریخ خلق کرد را با سطور زرینی نگاشتند ومُهر جاودانگی بر آن زدند.
مقاومت زندان آمد این حقیقت را آشکار نمود که دیوارهای بلند و بتنی استبداد هرگز توانایی تسلط بر نیرو و اراده آزاد را ندارد و فروخواهد پاشید و یارای مقابله با روح آزادی طلبانه‌ی انقلابیون را نخواهد داشت. همزمان با این پروسه‌ی تاریخی مهم، رفقای دیگری همچون سکینه جانسز (شهید سارا) در زندان آمد سال‌ها محبوس بودند و با مقاومت خویش روح آزادی خواهی شهدا، کمال، خیری، عاکف و یلماز را پویا نمودند. به دنبال این مقاومت تاریخی در کارزار ۱۵ آگوست ۱۹۸۴ جنبش آپویی با روح مقاومت رفقای زندان آمد، مقطع تاریخی دیگری را آغاز کرده و از این پس مبارزات مسلحانه علیه رژیم اشغالگر ترکیه آغاز شد.
مقاومتی بدین شکل در تاریخ انسانیت به ندرت روی می‌دهد. اگر امروز درکوهستان‌های آزاد کردستان و در هر چهار بخش آن و در زندان‌ها خط مقاومت و مبارزه نهادینه گشته وهمچون اخلاقی اجتماعی شکل گرفته، حاصل فداکاری و ایثار مبارزان زندان آمد می‌باشد. مقاومت رفقای دیگر همچون شهید شیرین علم هولی، فرزاد کمانگر و همراهانشان مبارزه‌ای الهام گرفته از مقاومت زندان آمد است که در برابر ذهنیت قدرت‌گرا و زن‌ستیز دولت ایران تسلیم نگشته و با اراده‌ای راسخ و روحی مقاومتگر به پای چوبه‌ی دار رفتند و سرود آزادی سر دادند. در ماه‌های اخیر و در مرحله اعتصابات غذای سرتاسری جهت رفع انزوای مطلق علیه رهبر آپو، رفقای ما شهید "زولفی گزَن وآیتن بَچَت"در زندان‌های ترکیه با عملیاتی فدائی و اعتراضی به حصر رهبر آپو به کاروان شهدای کردستان پیوستند. لیلا گوون زن پیشاهنگ کرد، ناصر یاغز و تمامی رفقای زندان که جهت از میان برداشتن انزوای امرالی که میعادگاه انسانیت می‌باشد، اقدام به اعتصاب غذا نموده بودند اثباتی است بر حقیقت مبارزان انقلابی و به وضوح می‌توان مقاومت، عشق، آزادی و روح شهدا کمال پیر، خیری دورموش، عاکیف یلماز و علی چیچک را در میان آنان مشاهده نمود که چگونه شخصیت انسان آزاد را احیا نموده وخط مقاومت را در جامعه جاودان ساختند. اکنون فرزندان این سرزمین در کوهستان‌های آزاد با زنده نگه داشتن یاد وخاطره ی آنان و نهادن نام آنان برخویش در قله های سربه فلک کشیده کردستان ندای آزادی "مقاومت زندگیست" را سرمی‌دهد و اینگونه فرزندان همزاد آفتاب و از جنس آتش را جاودانه می‌سازند.
