حملات دولت ترکیه به شمال و شرق سوریه دقیقاً ۲ ماه است که ادامه دارد. در حالی که کنوانسیون‌های بین‌المللی که ترکیه نیز آنها را امضا کرده است، هدف قرار دادن غیرنظامیان و مناطق مسکونی غیرنظامی را حتی در زمان جنگ ممنوع می‌کند، در حملات هوایی و زمینی به روژاوا، غیرنظامیان و مناطق مسکونی غیرنظامی مستقیماً هدف قرار می‌گیرند. بین ۸ ژانویه تا ۳۰ ژانویه، ۲۳ نفر در سد تشرین شهید و ۲۲۰ نفر زخمی شدند. بین ۸ ژانویه تا ۱ فوریه نیز ۱۸ نفر در شهرهای مختلف شمال و شرق سوریه شهید و ۳۸ نفر زخمی شدند. بر اساس داده‌های شورای بهداشت اداره خودمدیریتی دموکراتیک شمال و شرق سوریه، بین ۸ ژانویه تا ۱ فوریه (۲۵ روز) ۴۱ نفر شهید و ۲۵۸ نفر زخمی شدند.

ما ابعاد حقوقی بین‌المللی حملات دولت ترکیه و تبهکارانش موسوم به ارتش ملی سوریه (SNA) به روژاوا را با وکیل ایتالیایی، ازیو منزیونه، که با فعالیت‌های خود در زمینه حقوق بشر و حقوق کیفری در جهان شناخته شده است، بررسی کردیم.

آقای ازیو منزیونه همچنین به عنوان قاضی در دادگاه خلق که با هدف بررسی جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت دولت ترکیه در شمال و شرق سوریه در تاریخ ۵-۶ فوریه در بروکسل تشکیل شده است، شرکت می‌کند.

«هدف، منطقه امن نیست، اشغال است»

وکیل منزیونه با اشاره به اینکه حملات دولت ترکیه به شمال و شرق سوریه از هر نظر یک اقدام اشغالگرانه بر اساس قوانین بین‌المللی است، گفت: «وضعیت منطقه ناشی از حملات ترکیه بدتر خواهد شد. در حال حاضر، ترکیه در مورد سوریه در اوج قدرت خود قرار دارد. مشخص است که ترکیه فقط برای خود یک منطقه به اصطلاح 'امن' ایجاد می‌کند. این وضعیت و تمایل به ایجاد منطقه 'امن'، یک اقدام و عمل واقعی اشغالگرانه و تجاوزکارانه است که در سال ۲۰۱۹ رخ داد و در سال‌های بعد نیز ادامه یافت. از زمان سقوط بشار اسد، دست ترکیه بازتر شده و فضای بازی برای گسترش و تلاش برای تأثیرگذاری بر وضعیت سیاسی دارد. هدف اصلی یا حداقل یکی از اهداف اولیه آن، محروم کردن کوردها از اداره خودمدیریتی خود در شمال شرق سوریه است. نگرانی اصلی ترکیه همین است.

من معتقدم که دولت ترکیه قصد دارد یا حداقل به آن فکر می‌کند که منطقه به اصطلاح امن را تا دورترین نقطه شمال شرق سوریه، تا مرز عراق گسترش دهد. مسئله بحرانی همین است. کوردها با تمام توان و عزم خود می‌خواهند مانع از این گسترش ترکیه شوند.»

«در محدوده جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت»

وکیل منزیونه با بیان اینکه حملات دولت ترکیه به روژاوا آشکارا جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است و این وضعیت در محدوده نقض کنوانسیون‌های ژنو است که جامعه بین‌المللی موظف به حمایت از آنهاست (مردم روژاواست)، اظهار داشت: «دولت ترکیه قطعاً در روژاوا جنایت جنگی مرتکب می‌شود. این جنایات جنگی فقط به آنچه در حال حاضر اتفاق می‌افتد محدود نمی‌شود. بلکه حملاتی که حداقل از پنج سال گذشته انجام شده است نیز در محدوده این جنایات جنگی قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال، می‌خواهم از آنچه در بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی رخ می‌دهد صحبت کنم. از آنچه در پمپ بنزین‌ها اتفاق می‌افتد... به ویژه از آنچه در تأسیسات آب رخ می‌دهد... حتی از اینکه ترکیه مردم را مجبور به ماندن در اردوگاه‌ها و آواره می‌کند، صحبت نمی‌کنم. وضعیتی که نباید تحمل شود. این به خودی خود یک جرم است و چون علیه غیرنظامیان است، جرم بزرگتری است.

می‌دانیم که نه ترکیه و نه سوریه اساسنامه رم را امضا نکرده‌اند یا طرف آن نیستند. بنابراین، تا زمانی که به حقوق عرفی بین‌المللی مراجعه نشود، اجرای این اساسنامه در مورد این دو کشور دشوار است. با این وجود، پروتکل ۱ ژنو حاوی مقررات بسیار واضحی است که بسیاری از این اقدامات را به عنوان جنایات علیه بشریت طبقه‌بندی می‌کند. بسیاری از حملاتی که سال‌ها در شمال شرق سوریه مستند شده است، در این دسته قرار می‌گیرند.

اول از همه، غیرنظامیان، به ویژه کوردهای سوریه، از نیازهای اولیه مانند آب، دارو، غذا، سرپناه کافی و موارد مشابه محروم می‌شوند. همه این تخلفات در محدوده نقض ماده ۵۴ پروتکل اول کنوانسیون‌های ژنو قرار می‌گیرد. این تنها ماده‌ای نیست که دولت ترکیه در شمال شرق سوریه آن را نقض می‌کند.»

«سازمان ملل متحد در بحران است»

وکیل منزیونه با ارزیابی موضع سازمان ملل متحد که یکی از نهادهای اصلی مسئول حفاظت از کنوانسیون‌های ژنو است، در برابر حملات به روژاوا، در ادامه افزود: «سکوت سازمان ملل متحد در برابر آنچه اتفاق می‌افتد، بحران بزرگی را که این نهاد در حال حاضر در آن قرار دارد، نشان می‌دهد. سازمان ملل متحد نمی‌تواند در بسیاری از درگیری‌ها موضع محکمی اتخاذ کند. به آنچه در سرزمین‌های اشغالی فلسطین می‌گذرد، فکر کنید. شاید وضعیت آنجا بدتر از شمال شرق سوریه باشد، اما تقریباً در همان سطح است.

در برخی موارد، برای مثال، نحوه برخورد ترکیه با جمعیت کورد خود، مانند یک تمرین برای آنچه در غزه رخ می‌دهد، است. بمب‌گذاری‌هایی که در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در برخی از شهرهای کوردها در ترکیه رخ داد، تنها آغاز چیزی بود که در یک سال و نیم گذشته در غزه رخ داده است. ما شاهد بحرانی هستیم که به نظر می‌رسد سازمان ملل متحد در آن کور و در خواب است. در واقع از نظر سیاسی فلج شده است. بنابراین باید به هر طریق ممکن فشار بیاوریم تا سازمان ملل متحد موضعی روشن اتخاذ کند.

نمی‌دانم که آیا سازمان ملل متحد توانایی استقرار نیروهای مداخله در مناطق خاص را دارد یا خیر، اما با این وجود، حداقل می‌تواند موضع محکمی اتخاذ کند که این مردم مظلوم بتوانند از آن نیرو بگیرند.»

«ترکیه از غرب نیرو می‌گیرد»

وکیل منزیونه با تأکید بر اینکه دولت ترکیه با گرفتن نیرو و حمایت از غرب، جنایات سنگینی علیه کوردها مرتکب می‌شود، گفت: «موضع غرب در جنایاتی که ترکیه هم در داخل و هم در خارج از مرزهای خود مرتکب می‌شود، مهم است. چشم پوشی از هر کاری که دولت ترکیه انجام می‌دهد یا اجازه انجام آن را دادن، نشانه‌ای از این وضعیت است.

در حال حاضر، ترکیه در سراسر مرزهای خود یک سیستم تهاجمی ایجاد کرده است. اردوغان که مسئول درجه اول این وضعیت است، قصد دارد این رویکرد را به همه کشورهای همسایه و حتی ارمنستان که زمانی به عنوان یک مرز مسالمت‌آمیز شناخته می‌شد، گسترش دهد. چند سال پیش، به نظر می‌رسید که توافقی برای بازگشایی مرزهای بین دو کشور حاصل خواهد شد. اکنون کسی در مورد آن صحبت نمی‌کند. در عوض، بحث‌ها بر مداخله ترکیه در مسئله قره‌باغ کوهستانی متمرکز است و همین وضعیت برای عراق و سوریه نیز صدق دارد.

«مدل روژاوا دولت ترکیه را می‌ترساند»

البته سوریه به دلیل اینکه بیش از هزار کیلومتر مرز مشترک با ترکیه دارد، کانون اصلی توجه است. چیزی که دولت ترکیه نمی‌تواند به آن فکر کند، برای آنها حتی قابل تصور نیست، یک منطقه یا اداره خودمدیریتی کورد است. این برای جمعیت کوردها در ترکیه نمونه‌ای خواهد بود. دقیقاً چیزی که اردوغان می‌خواهد آن را متوقف کند.

در سال‌های اخیر مدتی را در کوردستان ترکیه گذراندم و دیدم که کوردهای آنجا چگونه روژاوا را به عنوان یک الگو می‌بینند. آنها آن را به عنوان الگویی قابل پیروی و اقتباس می‌بینند و این دقیقاً همان چیزی است که اردوغان نمی‌خواهد. به همین دلیل منطقه خودمدیریتی کورد در سوریه را هدف قرار می‌دهد.»