کمیسیون کودکان دم پارتی در پایان نشست ماه ژوئن اعلام کرد که با هدف بررسی تاثیرات جنگ بر کودکان، دو کمیسیون جدید با عناوین «کمیسیون حقیقت کودکان و جنگ» و «کمیسیون کودکان در روند حل منازعات» تشکیل خواهد داد.
کنفرانس در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۵ در آمد با عنوان «کودکان در فرآیندهای حل منازعه» برگزار شد.
بیانیه پایانی کنفرانس به‌صورت رسمی منتشر شد. متن بیانیه به شرح زیر است:
«کنفرانس ما با مشارکت مردم، سازمان‌های جامعه مدنی که سال‌هاست در حوزه کودکان فعالیت می‌کنند، نمایندگان احزاب سیاسی و مسئولان منتخب در پارلمان و نهادهای محلی که در زمینه سیاست‌گذاری برای کودکان فعالیت دارند، برگزار شد.
این کنفرانس، پس از 'فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک' که توسط آقای عبدالله اوجالان در تاریخ ۲۷ فوریه ارائه شد، با هدف بررسی راه‌های مشارکت کودکان در زمینه گفتگو و حل منازعه، شناسایی ابزارهای سیاست‌گذاری برای کودکان و تمرکز بر تجربه‌ها و نیازهای آنان برگزار شد. در این کنفرانس، خشونت چندلایه‌ای که کودکان در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیستی در طول ۵۰ سال گذشته در منطقه ما تجربه کرده‌اند، به‌طور گسترده مورد بحث قرار گرفت. بر اساس ویژگی‌های خاص منازعات موجود، تجربه کشورهای دیگر که فرآیندهایی مشابه را طی کرده‌اند نیز بررسی شد. این بحث‌ها، نقشه‌ای مهم برای آینده کودکان ترسیم کرد. کنفرانس ما دریچه فرصت‌هایی برای ساخت صلح و جامعه‌ای دموکراتیک با محوریت کودکان را گشود.
در خصوص ساخت فرآیند صلح و جامعه دموکراتیک، کنفرانس نکات زیر را در رابطه با کودکان مطرح کرد:
کودکان باید به‌عنوان بازیگران اجتماعی و سیاسی در فرآیندهای حل منازعه پذیرفته شوند؛ حافظه جمعی، تجربه‌ها و نیازهای کودکان باید بخشی از ساخت صلح و جامعه دموکراتیک باشد.
صلح و جامعه دموکراتیک بدون در نظر گرفتن اراده، صدای مستقل و نیازهای کودکان، بر اساس دیدگاه راه سوم، قابل تحقق نیست.
کودکان، مردم و نهادهایی که در حوزه کودکان فعالیت می‌کنند، باید به‌صورت فعال در فرآیندهای گفتگو و مذاکره مشارکت داشته باشند؛ روش‌های تفکر مشترک و فعالیت‌های جمعی باید تقویت شود.
با ایجاد فضاهای امن و توسعه مکانیزم‌های مناسب، مشارکت کودکان در فرآیند صلح نباید نادیده گرفته شود؛ فرصت‌هایی برای بیان دیدگاه‌های آنان باید فراهم شود و راه‌هایی برای انتقال خواسته‌هایشان به تصمیم‌گیرندگان ایجاد گردد.
باید از منظر کودک‌محور به جنگ و منازعات پنجاه سال اخیر نگریست و تجربه‌های خشونت‌آمیز چندلایه‌ای که کودکان با آن مواجه بوده‌اند، مستندسازی شود. نقض حقوق زندگی، خشونت، آسیمیلاسیون، کوچ اجباری، کار اجباری و بی‌خانمانی باید به‌عنوان جنایت ثبت شود.
از آنجا که حتی پس از خاموش شدن سلاح‌ها، تاثیرات جنگ در ذهن کودکان ادامه دارد، باید خاطرات کودکی و سال‌های کودکی در رابطه با جنگ و منازعه به رسمیت شناخته شود و کارهای گسترده‌ای در این زمینه انجام گیرد.
خواسته‌های کودکانی که شاهد جنگ و منازعه بوده‌اند و خانواده‌هایی که بستگان خود را از دست داده‌اند، باید در مرکز توجه قرار گیرد.
منازعاتی که ادامه یافته‌اند، همه کودکان میهن را هدف خشونت قرار داده‌اند. در مورد کودکانی مانند اوغور کایماز، محمد اویتون، انس آتا، نیهات کازان‌هان، برکین اَلوان، جیلان اونکول، اَرَن بلبل و روزَرین چکور، باید حقیقت درباره نقض حقوق زندگی آنان که 'توسط دولت کشته شده‌اند' روشن شود.
سیاست بی‌مجازاتی در فرآیندهای منازعه طولانی‌مدت به‌صورت عادی درآمده است. این مکانیزم باعث انکار حقیقت شده و عاملان بدون مجازات باقی مانده‌اند. برای پایان دادن به این وضعیت، برای اینکه کودکان به عدالت واقعی دست یابند، باید امید جمعی ساخته شود، عدالت ترمیمی محقق گردد و جامعه‌ای صلح‌آمیز شکل گیرد.
قدرت عدالت کیفری رسمی که سال‌ها در میهن ادامه داشته، هرچند قوی باشد، اما جستجوی عدالت از سوی خانواده‌های قربانیان نیز به همان اندازه قوی است. امید خانواده‌های قربانیان به عدالت ترمیمی است تا رنج‌ها تکرار نشوند، دولت از خانواده‌های قربانیان طلب بخشش کند و پرونده‌هایی که با گذر زمان بسته شده‌اند، دوباره گشوده و عاملان محاکمه شوند.
برای ساخت امیدهای جدید درباره جهانی عادلانه که در ذهن کودکان در فرآیندهای جنگ و منازعه ویران شده است، باید اراده، هویت و باورداشت‌های آنان به‌طور کلی به رسمیت شناخته شود و امکان بیان خود به زبان مادری فراهم گردد. بنابراین، آموزش به زبان مادری با تضمین قانونی برای صلح و جامعه دموکراتیک ضروری است.
چون صلح تنها بازسازی نیست، بلکه مسئولیت مشترک و فرآیند ساخت دوباره است، باید برای جلوگیری از انتقال منازعات و جنگ‌ها به نسل‌های آینده، مفهومی از صلح تدوین شود.
رنج، اندوه و تروماهای اجتماعی را می‌توان با تلاش جمعی برای عدالت و تقویت حافظه اجتماعی درمان کرد. بنابراین، باید همه موانع بر سر راه ساخت صلح و جامعه دموکراتیک برداشته شود و میان طرف‌های درگیر و کسانی که از این فرآیند تاثیر پذیرفته‌اند، فضاهایی برای گفتگو و فعالیت مشترک ایجاد گردد.
به‌عنوان کمیسیون کودکان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی)، ما این کنفرانس را نه‌تنها با مسئولیت در قبال کودکانی که سال‌ها با خشونت چندلایه مواجه بوده‌اند و تلاش برای صلح خلق‌مان، بلکه با آگاهی و مسئولیتی برگزار کردیم که زمینه گفتگو و حل منازعه در میهن‌مان می‌تواند به صلح در خاورمیانه و جهان کمک کند.
بر این اساس، در پایان کنفرانس، نقشه راه کمیسیون ما برای آینده به شرح زیر ترسیم شد:
برای بررسی اینکه کودکان چگونه از جنگ و منازعات طولانی‌مدت تاثیر پذیرفته‌اند و برای شناسایی راه‌های مشارکت آنان در فرآیندهای حل منازعه، کنفرانسی در استانبول برگزار خواهد شد.
برای افشای جنایاتی که در ۵۰ سال گذشته علیه کودکان صورت گرفته، مانند نقض حقوق زندگی، خشونت، آسیمیلاسیون، کوچ اجباری، کار اجباری و بی‌خانمانی، با مشارکت نهادهای فعال در حوزه کودکان، 'کمیسیون حقیقت و منازعه کودکان' تشکیل خواهد شد و فعالیت‌های آن باید با کمیسیونی که در مجلس ترکیه تشکیل خواهد شد، هماهنگ باشد.
برای ایجاد نظام عدالت کودک‌محور در فرآیند ساخت صلح و جامعه دموکراتیک، با مشارکت سازمان‌های جامعه مدنی فعال در حوزه کودکان، 'کمیسیون عدالت کودکان' تشکیل خواهد شد و در ماه جولای کارگاهی برای این هدف برگزار خواهد شد. فعالیت‌های این کمیسیون باید با تلاش‌های قانون‌گذاری دموکراتیک هماهنگ باشد.
برای بررسی تجربه کشورهای مختلف در زمینه فرآیندهای حل منازعه، با مشارکت سازمان‌های جامعه مدنی فعال در حوزه کودکان، 'کمیسیون کودکان در فرآیند حل منازعه' تشکیل خواهد شد.
ما در برابر سیاست‌های بی‌خانمانی، فقر، کوچ اجباری، کار اجباری، آسیمیلاسیون و بی‌مجازاتی که کودکان در فرآیندهای جنگ و منازعه با آن مواجه بوده‌اند، آماده‌ایم مسئولیت بپذیریم. ما می‌دانیم که 'اگر نوری باشد، جایگاه کودکی روشن خواهد شد... 'امید ما این است که نوری که از صلح ساطع می‌شود، با کودکان، زمینه‌ساز جامعه‌ای دموکراتیک و آزاد گردد.»
