کنفرانس“در ۱۰۰مین سالگرد معاهده‌ی لوزان، موضع خلق کوردستان” با پیشگامی ک.ن.ک به مناسبت صدمین سالگرد معاهده‌ی لوزان برگزار می‌‌شود. این کنفرانس در روز دوم خود، در رابطه با مسئله‌ی تاریخ مبارزه علیه لوزان، گفتگو انجام شد.

این پنل توسط بهره محمد محمود و روژان حازیم‌ مدیریت شد، پروفسور نایف بزوان از گروه حقوق دانشگاه وین، دکتر آزاد حاجی آقایی از دانشگاه لهستان، نویسنده آرز عبدالله و نویسنده دکتر هوال ابوبکر به عنوان سخنرانان این پنل شرکت داشتند.

دکتر آزاد حاجی آقایی، در مورد مبارزات حقوق کوردها پس از جنگ جهانی اول و رابطه‌ی آن‌ها با کشورهای درگیر در جنگ صحبت کرد و گفت: “مسئله تاریخی کوردها با معاهده‌ی لوزان که بین دولت‌های درگیر جنگ  و دولت ترکیه امضا شد. کوردها به دلیل فشارهای دولت‌های تازه تاسیس نتوانستند به حقوق خود دست یابند. پس از جنگ جهانی اول، کوردها همراه با به خانواده و عشیرت‌ و جغرافیا تقسیم شدند. توسط معاهده‌ی لوزان بین سه دولت جدید تقسیم شدند. این معاهده همچنین مبنای بی‌وضعیتی کوردها را نشان می‌دهد. از نظر جغرافیایی نیز به بر دولت‌ها تقسیم شدند. معاهده‌ی لوزان آزادی فرهنگ و زبان را به تمامی شهروندان ترکیه اعطا می‌کند، اما کوردها را به عنوان یک خلق و ملت جداگانه به رسمیت نمی‌شناسد. همچنین معاهده‌ی لوزان نیز به یک بحران تبدیل شد. حل مسئله‌ی کوردها حل نشده باقی ماند. این امر انکار و سرکوب دولت‌های سرکوبگر را به همراه داشت”.

دکتر آزاد حاجی آقایی به این اشاره کرد، دولت ترکیه طرفدار معاهده‌ی لوزان است، تمامی حقوق کوردستان را در سراسر جهان مورد هدف قرار می‌دهد.

‘لازم است علیه حملات مبارزه‌ی مشترکی انجام شود’

نویسنده آرز عبدالله در همان ابتدا اعلام کرد، بی‌حقوق کردن کوردها از همان ابتدای معاهده‌ی لوزان تاکنون ادامه دارد، گفت: “کوردها با مقاومت خود این معاهده را نپذیرفتند و به تمام دنیا ثابت کردند که این معاهده ناعادلانه است”. همچنین با اشاره به افزایش حملات اشغال‌گرانه‌ی دولت ترکیه به کوردستان، بر اهمیت مبارزه متحدانه‌ی کوردستان و سیاست اتحاد علیه این موضوع تاکید کرد.

اعضای این پنل مبارزه کوردها در صده‌ی آینده را ارزیابی کردند و تاکید کردند، مهم است که کورد با کنگره‌ی ملی و سیاست متحدانه وارد قرن جدید شود.

پنل با پرسش و پاسخ ادامه یافت.