زنانی که با پخت نان‌های محلی وارد بازار کار شده‌اند!
زنان بسیاری در روژهلات کوردستان که اکثرا سرپرست خانوار هستند؛ ناچارا برای تامین مخارج خانواده، به پخت انواع نان‌های سنتی کوردستان بویژه «کلانه» اشتغال دارند.
زنان بسیاری در روژهلات کوردستان شاغل هستند. آنها بخشی از بازار کار روژهلات کوردستان را در اختیار دارند و در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کنند.
اشتغال زنان در روژهلات کوردستان مسئله‌ای تقریبا حل شده و امری نسبتا عادیست. در یکی دو دهه‌ی اخیر زنان و دختران بسیاری وارد دانشگاهها شده و با اتمام تحصیلات دانشگاهی توانسته‌اند وارد بازار کار شوند.
هرچند در ایران زنان همیشه با تبعیض مواجه بوده و این تبعیض در بازار کار نیز آشکارتر است، اما زنان هرگز ناامید نشده و با تلاش و جدیت و کسب مدارج عالی توانسته‌اند سهمی از بازار کار(هرچند ناعادلانه) را به خود اختصاص دهند.
امروزه زنان بسیاری در مشاغل دولتی، ادارت، بیمارستان ها، آموزش و پرورش، مراکز خصوصی، بخش صنعت، تجارت، کشاورزی و... مشغول به کار هستند.
در کنار این مشاغل، گروهی دیگر از زنان که اکثرا به دلایل مختلف موفق به ورود به دانشگاه ها نشده اند، به مشاغل دیگری روی آورده و بی کار ننشسته اند.
زنان شجاعی که اکثرا سرپرست خانوار هستند و برای تامین خانواده و فرزندانشان در تلاش و تکاپو می باشند. این زنان که تعداد آنها کم نیست، با ابتکار خود در زمینه‌های مختلف به فعالیت پرداخته و مشاغلی را بوجود آورده اند که پیشتر به عنوان شغلی برای کسب درآمد دیده نمی‌شد.
اگر در بسیاری از شهرها و روستاهای روژهلات کوردستان به گردش بپردازید، با تعداد زیادی از این زنان روبه رو می‌شوید. زنانی که با باز کردن مغازه‌های کوچک و حتی گاهی در گوشه خیابان، پارک و یا اماکن تفریحی و گردشگری بساط خود را پهن کرده و برای خود شغلی دست و پا کرده اند.
در گذشته مادران و زنان در خانه به پخت انواع نان، غذاهای سنتی، و همچنین «کلانه» می پرداختند.
در کوردستان انواع مختلفی از نان مانند نان لواش، «نان ساجی»،«کولیره پنجه کیشی»، «گالگالی»، «ناو ساجی»، «کلانه» و... انواع غذاهای سنتی مانند آش دوغ، دولمه، شلغم، «دوینه» و.. همچنین محصولات لبنی مانند ماست و کره و پنیر و کشک و «سولکه» و «سیراج» و غیره تولید می شد.
اما به گذشت زمان و تغییراتی که در شیوه ی زندگی مردم و بویژه زنان ایجاد شده است و همچنین روی آوردن به زندگی شهری و مدرن و اشتغال به کار تعداد زیادی از زنان، آنها دیگر نمی توانند مانند گذشته به پخت نان و یا درست کردن غذاهای سنتی و تولید لبنیات بپردازند.
در این میان گروهی از زنان و مادران هوشمند از این مسئله مانند یک فرصت استفاده کرده و آن را به عنوان شغلی برای کسب درآمد برای خود و خانواده هایشان در نظر گرفتند.
امروزه تقریبا در هر کوچه و خیابانی در روژهلات کوردستان زنانی را می بینیم که با تولید این محصولات سنتی کسب و کار نسبتا مناسبی برای خود به راه انداخته اند.
گروهی به تولید انواع محصولات لبنی مانند ماست و کره و دوغ و سولکه و سیراج و... پرداخته و با خرید شیر از روستاها و یا دامداریها محصولات خود را تولید کرده و در اختیار مشتری هایشان قرار می دهند.
گروه دیگری به پخت انواع نان های سنتی کوردستان بویژه کلانه اشتغال دارند. آنها در مغازه های کوچک خود بنا به درخواست مشتریها انواع نان های سنتی مانند نان ساجی، ناو ساجی و بویژه کلانه را تولید کرده و به مشتریان خود می فروشند.
تعدادی از این زنان در پارک ها و یا مناطق تفریحی و پر رفت و آمد بساط خود را برای چند ساعتی پهن کرده و با پایان ساعت کاریشان وسایل خود را جمع کرده و با خود به خانه می برند.
آنها در کار خود مبتکرانه عمل کرده و انواع نان های مختلف و کلانه با انواع سبزی را بنا به ذائقه‌ی مشتریان خود می‌پزند و از انواع روغن مانند روغن‌های گیاهی و کره‌های حیوانی استفاده می کنند.
بیشتر این زنان تلاشگر به دلایل مختلفی مانند از دست دادن همسر، از کار افتادگی همسر و... سرپرست خانوار هستند و اینگونه نیازهای خانواده و فرزندانشان را تامین می کنند.
البته آنها با مشکلات و موانعی نیز مواجه هستند. به خصوص در چند سال اخیر گرانی پی در پی آرد و شیر و... باعث شده تا آنها با کاهش سود روبه رو شوند.
آنهایی که مغازه‌ای ندارند و در کنار خیابان و در فضای باز کار می کنند، در گرما ی تابستان و سرمای زمستان مشکلات بسیاری دارند.
این زنان همچنین تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار نمی‌گیرند و پس از سال‌ها کار دشوار، دچار از کار افتادگی می‌شوند، اما هیچ نهادی و هیچ نوع بیمه‌ای آنها را حمایت نکرده و حتی از داشتن بیمه‌ی درمانی هم محرومند.
