سویدان آکای، زندانی سیاسی که پس از ۳۲ سال حبس آزاد شد، تاکید کرد که فرآیند صلح باید با رهنمود و چشم‌اندازی گسترده‌تر از دموکراتیزاسیون مورد بررسی قرار گیرد و گفت: «این یک فرآیند مبارزه است.»
بر اساس داده‌های انجمن حقوق بشر (IHD)، در زندان‌های ترکیه ۱۵۰۰ زندانی بیمار وجود دارد که وضعیت ۶۰۰ نفر از آن‌ها وخیم است. با فراخوان صلح، مردم منتظر گام‌های مشخصی هستند و همواره بر لزوم آزادی زندانیان بیمار به عنوان اولین گام تاکید می‌شود.
سویادان آکای، یکی از زندانیان بیماری که اخیرا پس از ۳۲ سال از زندان آزاد شده است، اظهار داشت که دولت می‌خواهد موضوع زندانیان بیمار را به طور کامل در دستور کار قرار دهد و از این طریق موضوع اصلی را پنهان کند. آکای گفت: «نباید فرآیند صلح را تنها در چارچوب زندان‌ها ارزیابی کرد» و خاطرنشان کرد که در این زمینه، نیروهای اجتماعی باید به شکلی مؤثر عمل کنند.
سویدان آکای (۴۹ ساله) در سال ۱۹۹۳ در ازمیر به اتهام «مسئول منطقه اژه حزب کارگران کوردستان (پ‌ک‌ک)» بازداشت شد. دادگاه امنیت دولتی او را به حبس ابد محکوم کرد. آکای به مدت ۳۲ سال در زندان‌های مختلفی از جمله ازمیر، آیدین، نازیلی، کرکلار، سِرت، آمد، مال تپه و سیلیوری نگهداری شد.
در سال ۲۰۱۸، برای وی سرطان پروستات تشخیص داده شد و علاوه بر آن از روماتیسم مفصلی، هپاتیت B و اسپاسم قلبی نیز رنج می‌برد. به همین دلیل، نام او در لیست زندانیان بیمار انجمن حقوق بشر قرار داشت. با وجود اینکه حبس ابد او تشدید شده نبود، آکای به مدت هفت سال در یک سلول انفرادی نگهداری شد.
در سال ۲۰۲۳، قرار بود او به صورت مشروط آزاد شود، اما هیئت نظارت و مدیریت چهار بار آزادی او را به تعویق انداخت. آکای در روز دوشنبه، ۱۲ می از زندان سیلیوری آزاد شد.
آکای با وجود بیماری‌هایش، با امید و اراده‌ای قوی برای مبارزه در میان مردم است و وضعیت زندانیان بیمار و فرآیند پس از فراخوان صلح را برای خبرگزاری فرات (ANF) ارزیابی کرد.
«دولت عمدا فرآیند را طولانی می‌کند»
آکای اعلام کرد که موضوع زندانیان بیمار یک مسئله اخلاقی و انسانی است و تاکید کرد که برای حل آن نیازی به اصلاحات قانونی جدید نیست. آکای گفت: «نیازی به هیچ قانونی نیست. این موضوع کاملا به اجرا بستگی دارد. اگر دولت بخواهد، این مشکل را ظرف دو روز حل خواهد کرد. دولت فعلی عمدا این مشکل را طولانی می‌کند.»
«فرآیند صلح وضعیتی نیست که در چارچوب زندان‌ها ارزیابی شود»
به گفته آکای، دولت می‌خواهد موضوع زندانیان بیمار را به یک مسئله چانه‌زنی تبدیل کند و گفت: «دولت در این مورد حساب و کتاب می‌کند. با انتشار آن به مرور زمان، می‌خواهد این موضوع را در زمان انتخابات به عنوان ابزاری برای چانه‌زنی در برابر کوردها و نیروهای دموکراتیک به کار گیرد.» آکای تاکید کرد که آزادی زندانیان بیمار ضروری است و اظهار داشت که فرآیند صلح نباید تنها در چارچوب این موضوع ارزیابی شود.
آکای گفت: «آن‌ها می‌خواهند در یک انتخابات، این موضوع را به یک ابزار چانه‌زنی انتخاباتی در برابر کوردها و نیروهای دموکراتیک تبدیل کنند. این مسئله اصلی است. ثانیاً، این فرآیند واقعا یک فرآیند مبارزه است. فرآیند صلح فرآیندی نیست که همه معاملات انجام شده باشند، آمادگی‌ها کامل شده باشند، همه چیز مورد بحث قرار گرفته باشد و بلافاصله حل شود. این یک فرآیند مبارزه است. دولت نیز از نظر روانشناسی این موضوع را به نفع خود ارزیابی می‌کند و می‌خواهد توجه را به طور کامل به زندان‌ها معطوف کند.» آکای اظهار داشت که دولت از این موضوع به عنوان یک ابزار روانشناختی استفاده می‌کند و جامعه را مشغول نگه می‌دارد.
«روحیه مقاومت در زندان‌ها باید نشان داده شود»
آکای اعلام کرد که شرایط در زندان‌ها بسیار نامناسب است و همین امر منجر به بیماری می‌شود و تاکید کرد که اصولا باید روحیه مقاومت زندانیان نشان داده شود. آکای گفت: «جنبه‌ای از رفقا که باید برجسته شود، جنبه مبارزاتی آن‌هاست. آن‌ها افرادی امیدوار، پرشور و خندان هستند. در میان چهار دیوار، ما اینگونه هستیم. هر زندانی، با وجود بیماری‌هایش، یک موضع با عزت و قوی از خود نشان می‌دهد. آنجا یک میدان مبارزه است. بیمار باشند یا نباشند، همه می‌خواهند با عزت زندگی کنند، تحقیق می‌کنند، فکر می‌کنند، توجه خود را به سیاست و جامعه معطوف می‌کنند. کسانی که از زندان بیرون می‌آیند، با روحیه‌ای بالا بیرون می‌آیند. آن‌ها به هیچ وجه سر خم نمی‌کنند.»
«نیروهای اجتماعی باید مسئولیت‌پذیر باشند»
آکای اعلام کرد که فرآیند صلح باید با رهنمود و چشم‌اندازی گسترده‌تر از دموکراتیزاسیون مورد بررسی قرار گیرد و گفت که دولت می‌خواهد توجه را به طور کامل به زندانیان بیمار معطوف کند و از این طریق مسئله اصلی را بپوشاند.
آکای گفت: «تمام توجه به زندانیان بیمار معطوف شده است. در میان مردم نیز این درک ایجاد می‌شود که: 'اگر زندانیان بیمار آزاد شوند، مشکل حل شده و صلح برقرار می‌شود.' در حالی که این تنها بخشی از یک مبارزه بسیار بزرگ است. در این زمینه، به جای انتظار از دولت، نیروهای اجتماعی باید پروژه‌هایی را ایجاد کنند. در غیر این صورت، این مشکل همیشه در آینده در دستور کار خواهد بود.
اصولا آن‌ها (دولت) می‌خواهند حوزه دموکراتیزاسیون را پنهان کنند. فرآیند صلح به طور کلی در چارچوب زندان‌ها نیست. نباید صرفا در چارچوب زندانیان بیمار ارزیابی شود. این یک فرآیند مبارزه است.»
