دایه گلعذار مادری برآمده از میراث مقاومت

دایه گلعذار ۱۰ سال قبل میراث مقاومت علیه شنکجه، فشار و ظلم را به جا گذاشت و چشم از جهان فروبست.

گلعذار قیطان

دایه گلعذار از شهدای تاریخ کوردستان و درسیم و همچنین مادر یکی از بنیانگذاران حزب کارگران کوردستان ‌(پ‌ک‌ک) علی حیدر قیطان، ۱۰ سال قبل چشم از جهان فروبست. گلعذار قیطان در مقابل فشار و شکنجه دولت، حیات ۸۵ ساله خود را مملو از مقاومت سپری کرد و به یک سمبل مبدل شد. او با مقاومت خود به مثابه یک مادر مقاومتگر درسیم، در یادها گرامی داشته می‌شود و میراث مقاومت را برای نسل جدید به‌جا گذاشت.

گلعذار قیطان که عضو عشیره حیدران بود، مطابق با ثبت‌احوال رسمی در روز ۱ ژوئیه ۱۹۲۹ در روستای هَنگِروان از توابع شهر درسیم به دنیا آمد. در درسیم آنزمان، خانواده و عشیره وی فشارهای دولت را رد می‌کردند و حیاتی همراه با هویت کوردی و علوی را برای خود برمی‌گزیدند.

در قتل‌عام سال ۱۹۳۷-۱۹۳۸ ده‌ها نفر از خانواده گلزار قیطان و هزاران نفر نیز از عشیره قیطان به قتل رسیدند. گلعذار قیطان در این زمان ۹ ساله بود. مثل تمام کسانی‌ که از این قتل‌عام نجات پیدا کردند او و دیگر افراد و خانواده‌هایی که نجات پیدا کرده بودند را تبعید کردند. گلزار قیطان ۹ ساله به همراه بعضی از افراد خانواده‌اش که نجات پیدا کرده بودند به قیصریه تبعید شدند.

گلعذار قیطان ۱۰ سال به همراه خانواده خود در آنجا سکونت داشت، در پایان سال ۱۹۴۰ دوباره به درسیم برگشتند و در روستای هنگروان که زادگاه‌شان بود سکونت کردند. پس از بازگشت به روستا با علی قیطان ازدواج کرد. خانواده قیطان تا سال ۱۹۷۰ در درسیم سکونت داشتند و دارای ۷ فرزند بودند. در آنزمان با آغاز مبارزه دَنیز گزمیش، فشار علیه خانواده آنان نیز افزایش پیدا کرد. دولت خانواده قیطان را راحت نمی‌گذاشتن و همیشه بر آنان فشار وارد می‌کرد.

آپوئی‌ها به روستای هنگروان آمدند

در سال‌های ۱۹۷۵-۱۹۷۶ جوانان مختلفی به روستای هنگروان رفت و آمد داشتند. این جوانان در ابتدا به‌عنوان رفقای پسر بزرگ خانواده یعنی علی حیدر قیطان شناخته می‌شدند. اما بعدا معلوم شد که آنان انقلابیون کوردستانی هستند. علی حیدر قیطان نیز یکی از آنان بود. گلعذار قیطان از همان روز اول از آن جوانان حمایت می‌کرد.

می‌گفت «وقتیکه برای اولین بار این جوانان را دیدم، گفتم که این جوانان انتقام درسیم را خواهند گرفت.» با این سخنان خود نشان می‌داد که در همان زمان باور و اعتقادی قوی نسبت به آنان داشت. دایه گلعذار به همین دلیل آغوش خود را برای آپوئی‌ها باز کرد و به هر شیوه از آنان پشتیبانی می‌کرد. روستای هنگروان برای انقلابیون جوان کوردستان دیگر به یک مرکز مبدل شده بود. جلسات، گردهمایی‌ها و فعالیت‌های آموزشی بسیاری در آنجا انجام می‌شد.

‌«خدمت به دولت ترکیه خیانت است»

همزمان با کودتای ۱۲ سپتامبر، دولت خانواده قیطان را دوباره تحت فشار گذاشت، دولت به علی قیطان و همسرش گلعذار قیطان گفت «یا فرزندانتان را بیاورید یا از اینجا بروید.» به همین علت نیز آنان را از درسیم بیرون راندند. دیگر برای آن خانواده ماندن و سکونت در کوردستان ممنوع شده بود و به همین خاطر به شهر آفیون تبعید شدند. با این حکم، گلعذار قیطان برای دومین بار کوچ اجباری را تجربه کرد. زمان سکونت در آفیون برای خانواده‌ قیطان سال‌های سخت و دشواری بود. تبعید و مجبور شدن به سکونت در جایی به غیر از خاک خود، تاثیر بسیار زیادی بر خانواده گذاشته بود. اما خانواده قیطان در آنجا هم از مبارزه دست برنداشتند. برای فرزندان خود از کورد بودن، باورداشت علوی و قتل‌عام درسیم بحث می‌کردند. علی قیطان که پدر آن کودکان بود به آنان می‌گفت «هرگز نباید به دولت ترکیه خدمت کنید. کارمند بودن به همان اندازه خیانت است» و اینگونه موضع خود علیه دولت را نشان داد. علی قیطان پدر نمی‌توانست تبعید را تحمل کند و در سال ۱۹۸۴ جان باخت. فرزندان‌شان مبارزه انقلابی را شناخته و در آن مشارکت کرده بودند.

پس از وفات علی قیطان، دایه گلعذار قیطان به همراه فرزندانش در بورسا سکونت کردند. قیطان سپس برای اینکه تمام فرزندانش در پ‌ک‌ک عضو شوند به آنان کمک‌ کرد تا در مبارزه آزادی کوردستان مشارکت کنند.

ده‌ها بار دستگیر شد

گلعذار قیطان در دهه ۱۹۹۰ به درسیم برگشت. در زمانیکه فشارها افزایش یافته بود، در سال ۱۹۹۳ دستگیر و بازداشت شد. در بازداشتگاه ارزروم به مدت ۶ ماه بازداشت بود. گلزار قیطان یکسال را در خارج از بازداشتگاه سپری کرد و سپس در روز ۲۷ نوامبر ۱۹۹۴ یکبار دیگر دستگیر شد. در بازداشتگاه‌های درسیم، اَلبستان و مَلَتی بازداشت بود. پس از مدتی آزاد شد و به بورسا برگشت. در آنجا نیز فشار و شکنجه علیه او ادامه داشت. مدیر اداره امنیتی بورسا در آنزمان خود شخصا او را بازداشت و شکنجه کرده بود. او در مقابل شکنجه مقاومت کرده و هرگز حرفی نزد. او با این موضع‌گیری مقاومتگرانه‌اش به‌مثابه مادر مقاومتگر ۷۰ ساله درسیم شناخته می‌شود. گلعذار قیطان دفعات بسیاری دستگیر و بازداشت شد‌‌، اما همیشه در مقابل دولت قیام می‌کرد و هرگز در برابر دولت سر تعظیم فرود نیاورد.

زمانیکه لباس گریلا را پوشید

گلعذار قیطان در سال ۱۹۹۵ به سوریه به کنار رهبر آپو رفت. او رهبر آپو را بسیار ارج می‌نمود، به همین ترتیب نیز برای دیدن او بسیار هیجان داشت. زمانیکه رهبر آپو را دید به اندازه‌ای که تمام جهان را به او داده باشند خوشحال شد. گلعذار قیطان در آنجا لباس گریلا پوشید و احساسات خود را اینگونه ابراز کرد‌: «ای کاش کمی دیرتر به دنیا می‌آمدم و مثل این دختران من هم سلاح بدست می‌گرفتم و در کوهستان‌های کوردستان می‌جنگیدم.» گلعذار قیطان مدتی در آنجا ماند و سپس به درخواست رهبر آپو به اروپا رفت.

در اروپا از سال ۱۹۸۳ بحث کرد

برای گلعذار قیطان پس از ۱۹۸۳ این سومین بار بود که ناچار به کوچ می‌شد. در شهر اَسَن آلمان سکونت کرد و در آنجا هم نماند. برای مبارزه آزادی کوردستان در کار و کنش‌ها مشارکت کرد. گلزار قیطان در اروپا در کنفرانس و جلسات مشارکت می‌کرد، به‌مثابه شاهد نسل‌کشی درسیم در سال ۱۹۸۳، از آن دوران بحث کرد.

رهبر آپو‌: دایه گلعذار و دایه خدیجه از بزرگترین ارزش‌های این مبارزه هستند

گلعذار قیطان تا به آخرین لحظه از حیات خود به بخشی از مبارزه آزادی کوردستان مبدل شد. همیشه در کار و کنش‌ها مشارکت داشت و مبارزه کرد. رهبر آپو  بخاطر همین شخصیت و مبارزه‌گری گلعذار قیطان حتی زمانیکه او در بازداشتگاه بود از راه وکلا، درود و هدایایی برای او می‌رساند. زیرا رهبر آپو اعلام کرد که مادرانی مثل دایه گلعذار قیطان و خدیجه آلتون قهرمانان مبارزه آزادی کوردستان هستند‌، رهبر آپو برای آنان ارزش بسیاری قائل بود و آنان را بسیار ارج می‌نمود. رهبر آپو درباره آنان گفته است‌: ‌«این مادران برای ما ارزش‌ هستند. باید از این قهرمانان صیانت کرد و به آنان پایبند باشیم.»