جنگ داخلی سوریه که از ۱۴ مارس ۲۰۱۱ آغاز شد، وارد نهمین سال خود شد. شهرها در این جنگ ویران شدند. صدها هزار نفر کشته شدند. هنوز از سرنوشت دهها هزار نفر اطلاعی در دست نیست. میلیونها نفر از محل و منطقه خود آواره شدند. بسیاری از شهرها، بخشها، شهرکها، روستاها ویران شده و به تصرف باندها و گروهکهای تروریستی درآمد. دهها گروه به وجود آمدند که با ادعای سرنگونی رژیم اسد و در لوای اپوزیسیون سیاستهای رژیم ترکیه و شخص اردوغان را در سوریه به اجرا گذاشتند. بجز ترکیه بسیاری از کشورهای دیگر نیز مداخله خود را در امور داخلی سوریه تمدید کردهاند، اما جنگ داخلی نتیجهای نداشته و مانع از یافتن راه حلی برای مردم سوریه شده است. رئیس جمهور سوریه و دولتش از ایران و روسیه برای سرپا ماندن کمک دریافت کردند، همین مسئله باعث شده است که نتواند به شکل مستقل در مورد حل مسائل مستقل تصمیم بگیرد. مشکلات و مسائل نیز روز به روز وخیمتر شدند. اما آنچه لازم به توجه است، سخنان روزهای اخیر بشار اسد، رئیس جمهور سوریه است، وی گفته است: "سوریه به وضعیت قبل از سال ۲۰۱۱ باز نخواهد گشت. میتواند توسط یک دولت غیر متمرکز اداره شود." این بیانیه منجر به آغاز بحثهای جدیدی در مورد سرنوشت سیاسی سوریه شده است. این اظهارات بشار اسد توسط بسیاری مورد ارزیابی قرار گرفته و هنوز هم در حال ارزیابی است. خبرگزاری فرات در این رابطه با الهام احمد، رئیس مشترک مجلس سوریه دمکراتیک مصاحبه کرده است.
چکیدهای از مصاحبه به شرح زیر است:
"اسد میگوید به شرایط قبل ۲۰۱۱ برنمیگردد، ولی به کجا و چه مسیری میرود؟"
الهام احمد ، رئیس مشترک م.س.د در این باره گفت که اظهار "سوریه به شرایط قبل از سال ۲۰۱۱ باز نخواهد گشت" یک اعتراف مهم است ، اما پاسخ به سوال "سوریه به کجا پیش خواهد رفت؟" نیز به همان اندازه مهم است.
الهام احمد در پیوند با این جمله اظهار داشت که ما سالهاست این مسئله مهم را ذکر میکنیم و میگوییم که سوریه به شرایط قبل سال ۲۰۱۱ برنخواهد گشت. اما وضعیت سوریه به کجا منتهی خواهد شد؟ این یک سوال مهم است. تشخیص صحیح مشکلات به معنی نصف راه حل است. پاسخ صحیح به این سوال نیز راه حل کامل است. رژیم تاکنون گفته است: "سوریه همیشه همان سوریه قبلی خواهد ماند". اما الان وی گفته است: "سوریه نمیتواند به مانند قبل از سال ۲۰۱۱ توسط یک سیستم مرکزی اداره شود، بلکه میتواند توسط یک سیستم غیرمتمرکز اداره شود."
الهام احمد در ادامه گفت: "برای اینکه اظهارات بشار اسد رئیس جمهور اجرایی شود، سوریه باید از در حوزههای قانونی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تغییر کند." پس از انجام این کار، سیستم مرکزی منتفی شده و یک سیستم غیرمتمرکز جایگزین آن میشود. در نطق رئیس جمهور سوریه اظهار شده است که طبق ماده ۱۰۷ سیستم غیرمتمرکز تعریف شده است. بر اساس این ماده که رئیس دولت سوریه اعلام کرده است، اداره حکومت باید توسط ادارههای محلی شهرداریها انجام گیرد. اما این قانون نیز بعداً تحت تاثیر مادههایی دیگر از ماهیت جوهری آن کاسته شد. میزان کارآمدی آن کاهش یافت. محتویات آن به کلی بی اثر شده است. یعنی فرماندار، رئیس شورای شهر، شهردار و غیره که مسئولیتهای اداره خودگردان خواهند داشت، توسط حکومت منصوب میشوند. این در حالی است که آنها میبایست در یک سیستم انتخاباتی و توسط مردم انتخاب شوند. اما انتصاب آنها توسط حکومت عملا آنها را بیاثر خواهد کرد.
بدون تغییر قانون اساسی هیچ راه حلی به نتیجه نمیرسد
الهام احمد ادامه داد، در تمام جلسات ما با رژیم و دولت سوریه، به ما گفته شده است که "در مورد سیستمی که با انتصاب حکومتی اجرا میشود موافقت کنیم". ما نیز به آنها گفتهایم، سیستمی به نام سیستم خودمدیریتی دمکراتیک وجود دارد، اگر قرار است درباره راه حل بحث شود، باید در مورد این سیستم بحث صورت گیرد. اگر قرار است که مذاکرهای صورت گیرد، باید این سیستم مبنا گرفته شود، بدون شک میتوان آن را اصلاح کرد، مواردی به آن اضافه و چیزهایی از آن کم کرد. اما آنها همواره این مسئله را رد کرده و میگویند بیایید در مورد ماده ۱۰۷ صحبت و گفتگو کنیم.
ما حتی این موضوع را نیز رد نکردیم و مانع آن نشدیم. ما سعی کردیم در مورد ماده ۱۰۷ نیز گفتگو کنیم، اما جهت دستیابی به راه حل، هیچ نتیجهای حاصل نشد. زیرا آنها نمیخواهند قانون اساسی را تغییر دهند. وقتی قانون اساسی تغییر داده نشود، هیچ چیز تغییر نخواهد کرد و راه حلی پدید نخواهد آمد.
اما برای ما اعتراف بشار اسد به اینکه "سوریه دیگر به شرایط قبل از سال ۲۰۱۱ بر نمیگردد، سوریه دیگر نمیتواند توسط یک سیستم مرکزی اداره شود" یک موضوع جدید است.
اگر در چارچوب این بیانیه وارد گفتگو و تعامل شوند، جلسات و بحثهای عمیقی را در مورد آن آغاز کنند، میتوان گفت که این موضوع و اقدام میتواند به راه حل مشکلات بیانجامد.