ی‌پ‌ژ (یگان‌های مدافع زنان) که نقش مهمی در مبارزه برای آزادی زنان ایفا می‌کند و از برابری جنسیتی دفاع می‌کند، با تکیه بر پارادایم دموکراتیک، اکولوژیک و آزادی‌خواهانه زنان، رهبری مقاومت سد تشرین را نیز بر عهده دارد.
قیام‌هایی که با خودسوزی محمد بوعزیزی، دستفروش تونسی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ در تونس آغاز شد، زمینه را برای یک جنبش مردمی گسترده در جهان عرب فراهم کرد. این جنبش با به صدا درآوردن صدای توده‌هایی که خواستار آزادی، دموکراسی و فرصت‌های اقتصادی بودند، شکل گرفت. پس از آن، قیام‌های گسترده‌ای در کشورهایی مانند الجزایر، لبنان، اردن، سودان، یمن، مصر و در نهایت سوریه آغاز شد. در حالی که شعارهای «نان، آزادی و شرافت» در تونس گسترش می‌یافت، ۱۵ مارس ۲۰۱۱ به عنوان روز آغاز قیام مردمی در سوریه ثبت شد. در شهر درعا، گروهی از جوانان در اعتراضات برگزار شده، صدای خود را در برابر سیاست‌های سرکوبگرانه دولت بلند کردند. این قیام‌ها به سرعت در سراسر کشور گسترش یافت و حمایت بخش‌های مختلف جامعه سوریه را به خود جلب کرد. کوردهای سوریه در ابتدا با فاصله‌ای مشخص به این اعتراضات نزدیک شدند؛ نه به رژیم اسد پیوستند و نه به سایر گروه‌های مخالف. کنگره استار و حزب اتحاد دموکراتیک (پ‌ی‌د) در این روند، رویکرد «بهار خلق‌ها» را به عنوان یک راه جایگزین برگزیدند. این رویکرد، نه تنها از حقوق کوردها دفاع می‌کرد، بلکه چشم‌اندازی را توسعه داد که هدف آن زندگی مسالمت‌آمیز همه مردم سوریه در کنار یکدیگر بود.
اولین گردان‌های ویژه زنان در سال ۲۰۱۳
موج امیدی که با شعارهای دموکراسی، آزادی و برابری در شمال و شرق سوریه برانگیخته شد، زمینه را برای تشکیل یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) در سال ۲۰۱۱ فراهم کرد. در تأسیس ی‌پ‌گ، این آگاهی که خوددفاعی مهم‌تر از نان و آب است، مؤثر بود. با حمایت بخش‌های مختلف جامعه، به ویژه نمایندگی زنان در ی‌پ‌گ روز به روز افزایش یافت. به این ترتیب، گردان‌های زنان یکی پس از دیگری تأسیس شدند. ابتدا در ۱۳ فوریه ۲۰۱۳، گردان شهید روکن در منطقه جندرِس وابسته به عفرین تأسیس شد. این گردان توسط (ساکنین) عفرین سازماندهی شده بود و گامی مهم در باز کردن راه برای حضور زنان در عرصه نظامی در روژاوا بود. پس از تأسیس گردان شهید روکن، به همین ترتیب گردان‌های ویژه بسیاری تشکیل شد. به عنوان مثال، در ۲۵ فوریه ۲۰۱۳، گردان شهید زوزان در دِرک و گردان شهید برچم در دربِسی تأسیس شدند. سپس، در ۸ مارس ۲۰۱۳، گردان شهید عدالت در قامشلو و در ۲۴ مارس ۲۰۱۳، گردان شهید دجله در کوبانی تشکیل شد. تأسیس این گردان‌ها، زمینه را برای سازماندهی نظامی زنان در روژاوا تقویت کرد و نقش زنان در مبارزه اجتماعی را افزایش داد.
تأسیس آن، همزمان با روز تولد رهبر آپو بود
در اولین کنفرانس زنان که در ۲ آوریل ۲۰۱۳ در دِرک برگزار شد، تأسیس رسمی یگان‌های مدافع زنان (ی‌پ‌ژ) در ۴ آوریل ۲۰۱۳ اعلام شد. با این کنفرانس، تلاش‌ها برای تقویت سازماندهی آغاز شد و بحث‌هایی در مورد چگونگی توسعه یک خط مشی دموکراتیک، اکولوژیک و آزادی‌خواهانه زنان انجام شد. اولین تصمیم مهمی که در کنفرانس گرفته شد، این بود که زنان از همه ملیت‌ها بر اساس هویت خودویژه‌شان در ی‌پ‌ژ حضور داشته باشند. ی‌پ‌ژ که خوددفاعی را در مرکز خود قرار داده بود، خود را به عنوان یک نیروی خودی متشکل از جوامع تعریف کرد. با این تعریف، تأکید شد که ی‌پ‌ژ نه تنها یک سازمان خوددفاعی زنان، بلکه همچنین به عنوان یک ارتش زنان که امنیت مردم و میهنش را تأمین می‌کند، قرار دارد.
ی‌پ‌ژ بدون تبعیض بین ملیت‌ها، سازماندهی جامعی را به عنوان یک ارتش زنان سوری در نظر گرفت. موضع خود را در راستای تأمین برابری زن و مرد و مبارزه با رویکردهای جنسیتی تعیین کرد. ی‌پ‌ژ با سیستم ارتش‌داری مبتنی بر دولت و ساخته شده توسط ذهنیت مردسالارانه مخالفت کرد؛ در عوض، سیستمی مبتنی بر نیروهای خوددفاعی را در برابر سیستم دفاعی ایجاد شده توسط دولت ترجیح داد. ی‌پ‌ژ که هدفش ایجاد یک زندگی در راستای پارادایم دموکراتیک، اکولوژیک و آزادی‌خواهانه زنان بود، تأسیس خود را در روز تولد رهبر آپو اعلام کرد.
سازماندهی نظامی در برابر ذهنیت مردسالارانه
اعلام سازماندهی نظامی زنان، صرفاً رویکرد ساده‌ای نبود که هدف آن دستیابی به شرایط برابر با ی‌پ‌گ باشد. این گام برای زنان ضروری بود تا بتوانند انتخاب‌های خود را انجام دهند، برابری جنسیتی را تأمین کنند و به سؤال «چگونه باید زندگی کرد؟» پاسخ دهند. بنابراین، مستقیماً بر کشف پتانسیل‌های زنان تأثیر می‌گذاشت. گرد هم آمدن زنان برای رهایی جنس خود و به اشتراک گذاشتن تجربیات خود، همزمان در یک دگرگونی اجتماعی نیز منعکس شد. این همبستگی، زنان را قادر ساخت تا همراه با هم مبارزه کنند و حضور قوی‌تری از خود نشان دهند. ایستادگی در برابر ذهنیت مردسالارانه، یکی از اهداف اصلی ی‌پ‌ژ بود. ی‌پ‌ژ که سلطه تاریخی مردانه بر جامعه را چالش می‌کشید، برای به گوش رساندن صدای زنان مبارزه کرد. این مبارزه، مبارزه علیه نقش‌های جنسیتی تحمیل شده توسط ساختار سنتی جامعه است.
زنان، تاریخچه قدرتمندی دارند که قرن‌ها با محدودیت‌ها در هر دو عرصه اجتماعی و سیاسی مبارزه کرده‌اند. این تاریخ، با مبارزه زنان برای آزادی و برابری شکل گرفت و به تدریج به حزب‌گرایی و سازماندهی نظامی تبدیل شد. به ویژه تشکیل اولین واحدهای ویژه زنان در نیروهای گریلایی جنبش آزادی کوردستان در سال ۱۹۹۳، با برداشتن اولین گام‌ها در سازماندهی نظامی زنان، فضایی را ایجاد کرد که به سرعت منجر به توسعه سازماندهی از نظر ایدئولوژیک، نظامی، سیاسی و اجتماعی شد. این روند، منبع الهام ی‌پ‌ژ شد و ی‌پ‌ژ، سبک مبارزه خود را در این راستا تعیین کرد.
جنگ ایدئولوژیک علیه ذهنیت داعش
زنان، برای اولین بار تحت چتر ی‌پ‌ژ در سرِکانی علیه داعش جنگیدند. در این درگیری، مبارزان ی‌پ‌ژ با کسب پیروزی بزرگ در برابر داعش، حماسه‌ای مهم را رقم زدند. در همان سال، با شرکت در عملیات تل‌حَمیس، مبارزه شدیدی علیه ذهنیت داعش انجام دادند. در سال ۲۰۱۴، با جلوگیری از پیشروی تبهکاران داعش که به سمت تل‌تمر پیشروی می‌کردند، گام‌های قاطعانه‌ای برای تأمین امنیت مردم منطقه برداشتند. در همان سال، در نتیجه حمله داعش به شنگال در ۳ اوت، مبارزان ی‌پ‌ژ به یاری مردم شنگال و به ویژه زنان شتافتند. به منظور مقابله با ظلم داعش، یک کریدور امنیتی در شنگال باز شد؛ امنیت زنان و مردم منطقه را تأمین کرد. ی‌پ‌ژ با نجات صدها زن ایزدی از چنگال داعش، حماسه‌ای مهم را رقم زد. ی‌پ‌ژ با انتقال تجربیات خود به یگان‌های زنان شنگال (ی‌ژ‌ش)، نقش بزرگی در تأسیس آن ایفا کرد.
مقاومت دوران
در سال ۲۰۱۵، مبارزه بی‌امانی به رهبری مبارزان ی‌پ‌ژ در کوبانی انجام شد. در همان سال، داعشی که به حملات خود ادامه می‌داد، این بار سوی خود را به سمت هول چرخاند. در هول، با تاکتیک‌هایی که توسط ی‌پ‌ژ توسعه داده شد، برنامه‌های داعش خنثی شد و تبهکاران بار دیگر شکست خوردند. در ۱۶ فوریه ۲۰۱۶، مبارزان ی‌پ‌ژ با رهبری عملیات آزادسازی شداد، بار دیگر ترور داعش را شکست دادند. ی‌پ‌ژ در عملیات منبج نیز در برابر حملات وحشیانه داعش ایستاد و در ۱۵ اوت ۲۰۱۶ با آزادسازی منطقه، موفقیت بزرگی کسب کرد.
مبارزان ی‌پ‌ژ که نقش پیشرو را در آزادسازی رقه، که داعش آن را به عنوان مرکز خود تعیین کرده بود، بر عهده داشتند، در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۶ مردم رقه را آزاد کردند. به این ترتیب، عملیات شکست و پاکسازی بزرگ داعش با عملیات باغوز که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، به اوج خود رسید. جهان به رهبری مبارزان ی‌پ‌ژ شاهد شکست بزرگ داعش بود. از سوی دیگر، در عفرین که در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۸ با ۷۲ هواپیمای جنگی ارتش اشغالگر ترکیه مورد حمله قرار گرفت، مبارزان ی‌پ‌ژ رهبری مقاومت را بر عهده داشتند. این درگیری‌ها که ۵۸ روز به طول انجامید، با نام مقاومت دوران، حماسه‌ای بی‌نظیر را رقم زد. این مقاومت ی‌پ‌ژ در عفرین، به نمادی از تلاش برای حفظ شرافت مردم تبدیل شد. این روند، بار دیگر نشان داد که درک ی‌پ‌ژ از خوددفاعی و مقاومت اجتماعی چقدر قدرتمند است.
الهام‌بخش واحدهای زنان آشوری، سریانی و ارمنی شد
ی‌پ‌ژ که دومین کنفرانس خود را در تاریخ ۱-۲ ژوئن ۲۰۱۹ برگزار کرد، تغییرات سیاسی و نظامی را به عنوان موضوع اصلی بحث خود قرار داد. در این کنفرانس، هدف استراتژی داخلی و خارجی ی‌پ‌ژ؛ رسیدن به اوج از نظر کیفی و همچنین کمی برای تخصص در ابعاد ایدئولوژیک و نظامی بود. با تأسیس نیروهای سوریه دموکراتیک (ق‌س‌د)، ی‌پ‌ژ به موازات آن با ق‌س‌د شروع به فعالیت کرد. با مبارزه و مقاومتی که در مناطق عربی انجام داد، به عنوان ی‌پ‌ژ به طور فعال در رقه، طبقا و دیرالزور حضور داشت. در این راستا، سازماندهی‌هایی در شوراهای نظامی رقه، طبقا و دیرالزور انجام شد. احساس مسئولیت ی‌پ‌ژ در قبال مردم و به ویژه زنان، باعث شد که تلاش زیادی برای تأسیس یگان‌های زنان آشوری، سریانی و ارمنی انجام دهد. ی‌پ‌ژ در این روند، با کمک به مبارزه زنان برای آزادی، زمینه‌ساز شکل‌گیری ساختاری چند هویتی شد.
مبارزه برای آزادی و شرافت
وقتی تقویم ۹ اکتبر ۲۰۱۹ را نشان می‌داد، ی‌پ‌ژ در صفوف مقاومت در برابر دولت ترکیه که حمله اشغالگرانه به گرِسپی و سرِکانی را به عنوان ادامه یک توطئه بین‌المللی آغاز کرده بود، قرار گرفت. مانند هر دوره، در برابر این حملات نیز فداکاری و شجاعت بزرگی از خود نشان داد و سپری برای مردم و خاک خود شد. مبارزان ی‌پ‌ژ، با وجود مشکلاتی که با آن روبرو بودند، به مبارزه برای آزادی و شرافت ادامه دادند. مقاومت آنها به نمادی از همبستگی و اتحاد اجتماعی تبدیل شد. این مبارزه، باعث تأیید مجدد مأموریت ی‌پ‌ژ به عنوان مدافع مردم و زنان شد. ی‌پ‌ژ در تمام این مدت، با قرار گرفتن در کنار مردم خود، به نشان دادن موضعی قاطع برای آزادی و عدالت ادامه داد.
ی‌پ‌ژ سومین کنفرانس خود را بین ۳۰ آوریل و ۱ می ۲۰۲۲ برگزار کرد. در این کنفرانس، موضوعات حفاظت از شمال و شرق سوریه در برابر حملات اشغالگرانه، به رسمیت شناخته شدن وضعیت اداره خودمدیریتی در سطح جهانی و تأمین سازماندهی زنان در خاورمیانه و جهان مورد بحث قرار گرفت. با تأکید بر تقویت خوددفاعی و گسترش مبارزه، نقش و مشارکت زنان در این روند به طور جدی بیان شد. بحث‌های انجام شده در کنفرانس در مورد حقوق، آزادی‌ها و مبارزه برای برابری اجتماعی زنان، دیدگاه‌ها و اهداف ی‌پ‌ژ را تقویت کرد.
مبارزه از سرِکانی تا مقاومت تشرین ادامه دارد
ی‌پ‌ژ از سال ۲۰۱۳ تاکنون با شرکت در بسیاری از عملیات‌های نظامی، رهبری تغییر و تحول اجتماعی را بر عهده داشته است. امروز، در برابر حملات شدید دولت اشغالگر ترکیه به سد تشرین در ۸ دسامبر ۲۰۲۴، سنگر می‌گیرد. دفاع انجام شده در سد تشرین و پل قره‌قوزاق، مقاومت مردم برای حفاظت از خاک خود است. این مبارزه، نمایانگر مبارزه‌ای است که با هدف دفاع از فرهنگ‌ها، زبان‌ها و موجودیت‌ها انجام می‌شود. مبارزان ی‌پ‌ژ که پرچم شهدایی مانند سلاوا و بریوان را به اهتزاز در می‌آورند، با نام‌هایی مانند آرژین رشید مروان، زینب ولات، آوزَم چیا و روناهی یکتا، با تقویت خط دفاعی در سد تشرین، بار دیگر نشان دادند که ی‌پ‌ژ چگونه در تحول تاکتیکی پیشرفت کرده است.
از نظر تاریخی، جنگ و نیروی نظامی بیشتر با مردانگی و قدرت مرتبط بوده و حضور زنان در این عرصه‌ها اغلب نادیده گرفته شده است. این وضعیت، منجر به تعیین سختگیرانه نقش‌های جنسیتی در جامعه و محدود شدن پتانسیل‌های زنان شده است. ی‌پ‌ژ با سازماندهی نظامی زنان، با از بین بردن این تصور که ارتش متعلق به مردان است در سوریه و شمال شرق سوریه، نقش‌های مهم زنان در عرصه نظامی و خوددفاعی را آشکار کرد. در این راستا، مسیری که ی‌پ‌ژ در تغییر نظامی طی کرده، پیشگام تغییر اجتماعی نیز بوده است. سازماندهی نظامی زنان، آغازی برای مبارزه برای تأمین برابری جنسیتی و کشف پتانسیل‌های خودشان بود.
