در سراسر جهان بیش از 215 میلیون کودک بجای تحصیل و تعیین آینده‌ای درخشان, ناچارند کار کنند. در سراسر جهان میلیون‌ها کودک با توسل به زور به کار واداشته می‌شوند و برخی از آنها هم در زمینه کارهایی از قبیل فحوش و خطرناک مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.

آماری که به مناسبت روز جهانی منع کار کودکان منتشر شده‌اند, نشان می‌دهد که اهدافی که برای بکارگیری کودکان و سوء استفاده از آنها طرحریزی شده, به موفقیت نمی‌انجامند. در سراسر جهان, شمار کودکان کار کم‌کم تقلیل می‌یابد, اما در ترکیه بیش از پیش افزایش می‌یابد.

215 میلیون کودک کار 5 الی 14 سال

سازمان بین‌المللی کار«ایلو» به مناسبت روز جهانی منع کار کودکان بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که در سراسر جهان 215 میلیون کودک ناچار هستند کار کنند. بنا به این گزارش, از هر 6 کودک در رده سنی 5 الی 14 سال یک تن به مدرسه نمی‌رود و بجای آنها مشغول کار اجباری است.

شمار کودکانی که در رده سنی 5 الی 17 سال بکار واداشته می‌شوند هم 300 الی 350 میلیون است و این امر بدان معناست که از هر پنج کودک یک تن کار می‌کند. حال آنکه این رده سنی در اکثر کشورها رده سنی بنیادین برای آموزش و تعلیم محسوب می‌شود.

در کشورهای فقیر بخاطر عدام توانایی مادران و پدران برای کار, بلایای طبیعی , بیماری و زراعت, کودکان مجبور به کارکردن هستند.

کار اجباری کودکان در امور صنعتی و فحوش

قاره‌های آسیا, آفریقا و آمریکای جنوبی هرچند به لحاظ اقتصادی تاحدی پیشرفت کرده‌اند, اما از منظر وضعیت کودکان کار بسیار عقب‌افتاده هستند. بویژه در کشورهای جنوب آسیا, آمریکای جنوبی و کشورهای شرق اروپا , میلیون‌ها کودک در زمینه فحوش بکار گرفته می‌شوند و در خانه‌ها هم بعنوان خدمتکار مورد بهره‌کشی قرار می‌گیرند. گفته می‌شود که به منظور برآوردن منافع کشورهای ثروتمند در زمینه توریسم سکس, هزاران کودک را در زمینه فحوش بکار می‌گیرند.

کودکان در کشورهای جنوب آسیا در زمینه تکستیل و در آفریقا هم در امور معادن و زراعت و بعنوان خدمتکار خانه که همانا نیروی کار ارزان هستند, مورد بهره‌کشی قرار می‌گیرند.

اهداف بهره‌کشی از کودکان به شکست انجامید

سازمان «ایلو» در چارچوب اهداف خود در نظر دارد تا سال 2016 مواردی که در زمینه کار کودکان پذیرفتنی نیست را حذف کند, اما اگر افزایش شمار کودکان کار و ستم‌ها علیه آنها را مدنظر قرار دهیم, می‌بینیم که اهداف سوء علیه کودکان هم به شکست می‌انجامد.

وضعیت کودکان کار در ایران

 در روزهای نخستین ژوئن سال ۱۹۹۸ ، بیش از۲۵۰ کودک به نمایندگی از میلیونها کودک کار در سراسر جهان با فریاد علیه کار کودک ، آموزش و تحصیل رایگان برای کودکان در مقابل سازمان جهانی کار تجمع کردند .کودکانی که نماینده میلیونها کودک کارگر در مزارع ، کارگاهها، خیابانها و کودکان مورد بهره کشی جنسی بودند. جای پاها و دستان نحیف این کودکان در قالبهایی از سیمان حک شد و از این قالبها ستونی برافراشته شد که تا به امروز نماد مبارزه برای لغو کار کودک است.

اما پس از گذشت سالها از چنین روزی ، در حالی این روز را گرامی می داریم که هنوز به دلیل نابسامانیهای اقتصادی و اجتماعی کودکان بسیاری در سراسر جهان درس و تحصیل ، بازیها و ارزوهای قشنگ کودکانه را فراموش کرده اند و در خیابانها، کارگاهها ، کوره ها و مزارع نان شب خود و خانواده خود را جستجو می کنند.کاری اجباری که حاصل فقر و بی عدالتی است .دریغا که کار کودک تحصیل و بازیهای شاد کودکانه است.

و امروز در نظام جمهوری اسلامی ،میلیونها  تومان صرف هزینه‌های انتخاباتی می شود بدون آنکه نامی از کودکان و حقوق آنها در میان باشد. افشای میلیاردها تومان دزدی اموال مردم توسط مقامات رژیم ، پولی که سهم کودکان است و از آنها دریغ شده است. افزایش دزدیهای حاکمان ، افزایش روزافزون قیمت کالاهای اساسی ، خانواده ها را وادار ساخته تا کودکان خود را روانه بازار کار و خیابانهای خشن و بی رحم کنند. دنیایی خشن که دنیای سراسر آرامش و مهر و رویاهای شیرین کودکان را در کام خود فرو می بلعد. فقر پدران و مادرانی که برای تأمین فقط نان  شب خود کودکان خود را به کارمافرمایی می فروشند یا روزانه اجاره می دهند تا ساعتها در سرما و گرما برای کارفرما در کنار خیابانها بایستند و با صدای کودکانه و نگاه ملتمسانه خود عابران را به خرید یک گل ، فال ، کبریت یا آدامس و .... تشویق کنند تا مبادا دست خالی به نزد کارفرما بازگردند و جسم نخیفشان در زیر ضربات مشت و لگد کارفرما له شود. کودکانی که ساعتها با پشتهای خمیده با دستانی نحیف نقش بر قالی می زنند . کودکانی که در کوره های آجرپزی خشت می زنند و دهها آجر را بر پشت خود حمل می کنند.

اما حاکمان این را هم تحمل می کنند و برای پنهان کردن دزدیهای خود و سرپوش گذاشتن بر قثر مردم که خود مسبب آن بوده اند، به این کودکان در خیابانها یورش می برند ، آنها را بازداشت می کنند تمام وسایل و پولهای آنها را ضبط می کنند ، آنها را مورد ضرب و جرح قرار می دهند تا به خیال خود از آنها زهر چشم بگیرند تا دیگر در کنار خیابانها و معابر بساط نکنند. .و چه بسیار کودکانی که هر ساله در فرار از دست سرکوبگران در خیابانها و اتوبانها به علت تصادف ، در قبرستان آرزوهای خود به خواب می روند.

ایران/ كار تابستانی كودكان دائمی شده است

به باور یك فعال حقوق كودكان كار به دلیل افزایش شكاف میان درآمد و هزینه‌‌های زندگی خانواده‌های فقیر كارگری، بر شمار كودكان كار افزوده شده است.

به گزارش ایلنا, «علی هاشمی» عضو جمعیت دفاع از كودكان كار و خیابان، در روز جهانی منع كار كودك با اعلام این مطلب به ایلنا گفت: هرچه قدرت اقتصادی خانواده‌های آسیب پذیر كاهش بیشتری پیدا كند احتمال ورود كودكان بیشتری به بازارهای كار وجود دارد.

این فعال اجتماعی افزود: امروز در میان اقشار آسیب پذیر، روابط عاطفی و انسانی به تابعی از قدرت اقتصادی خانواده‌ها تبدیل شده است، بطوری كه با تشدید فشارهای اقتصادی خانواده‌های آسیب پذیر بیشتر در آسیب‌های اجتماعی فرو می‌روند.

وی افزود: ورود كودكان به بازارهای كار یكی از همین آسیب‌های اجتماعی است بطوری كه با وخامت اوضاع اقتصادی كودكان بیشتری مجبور می‌شوند تا برای مشاركت در تامین هزینه های معاش و سرپناه خانواده با دنیای كودكی خداحافظی كنند.

به گفته هاشمی، در حال حاضر به دلیل بدتر شدن قدرت اقتصادی خانواده‌های كم درآمد، هزینه‌های مربوط به آموزش، بهداشت و تغدیه سالم كودكان به نفع هزینه های مربوط به پرداخت كرایه خانه و رفع گرسنگی همه اعصای خانواده حذف می‌شوند.

وی افزود: در ماه‌های اخیر تعداد بیشتری از كودكانی كه از خدمات این جمعیت استفاده می كردند برای كمك به اقتصاد خانواده از محیط‌های آموزشی راهی كارگاه‌ها شد‌ه‌اند بطوری كه حتی این كودكان در ایام امتحانات پایان سال تحصیلی نمی توانند كار خود را بصورت موقت ترك كنند.

این فعال اجتماعی افزود: تا پیش از این كودكان كار بیشتر در مواقع خاصی از سال مانند روزهای پایان سال و تعطیلات تابستانی كه تقاضا در بازار كار افزایش پیدا می‌كرد بصورت موقت در كارگاه‌ها، خیابان‌ها و حتی محیط‌های خانگی مشغول فعالیت اقتصادی می‌شدند كه در حال حاضر این مسئله به پدیده ای عادی و مستمر تبدیل شده است.

عضو جمعیت دفاع از كودكان كار و خیابان بابیان اینكه تا چندی پیش «امكانات آموزشی و فرهنگی» مانند نوشت افزار، كلاس درس و خدمات آموزشی نیاز اصلی كودكان مراجعه كننده به این نهاد اجتماعی بود گفت: متاسفانه امروز تغدیه سالم و بهداشت مناسب نیاز اصلی كودكان مراجعه كننده به این مركز را تشكیل می‌دهد و نیاز‌های آموزشی و فرهنگی این كودكان به اولویت‌های بعدی تبدیل شده است.

این فعال اجتماعی كار كودكان با بیان اینكه در حال حاضر هیچ آمار رسمی درمورد وضعیت كودكان كار و خیابان وجود ندارد، گفت: امیدواریم كه رئیس جمهور آینده فارغ از تعلقات سیاسی و جناحی آمار روشنی را در مورد كودكان كار و خیابان منتشر كند و برای حل این معضل چاره اندیشی كند.

بر شمار كودكان كار اضافه شده است

به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی بر شمار كودكان كار افزوده شده است. درآمد كودكان كار از یك سوم تا یك دوم مزد كارگران معمولی متغییر است. كودكان كار همپای كارگران عادی كار می كنند اما از هیچ حمایتی برخوردار نیستند.

یك فعال اجتماعی كودكان كار و خیابان می‌گوید: در نتیجه وخامت اوضاع اقتصادی تعداد بیشتری از كودكان روانه بازارهای غیر رسمی كار شده اند.

عضو جمعیت دفاع از كودكان كار و خیابان گفت: ابتدای امسال شمار بیشتری از كودكان خانواده‌های مستمند و نیازمند برای تامین معاش خانواده از مدارس راهی محیط‌های كاری شده‌اند بطوری كه در برخی موارد شمار كودكان كار در خانواده‌های كم درآمد افزایش یافته است.

این فعال اجتماعی بابیان اینكه این كودكان به دلیل كم توانی یا ناتوانی سرپرست خانواده به عنوان كمك خرج  وارد مناسبات اقتصادی می‌شوند، گفت: بصورت عرفی درآمد كودكان كار از یك سوم تا یك دوم درآمد یك كارگر بالغ و معمولی متغییر است.

وی گفت: براین اساس و با توجه به حداقل دستمزد 487 هزار تومانی مصوب شورایعالی كار، درآمد هر كودك كار بسته به نوع كار بطور متوسط از 160 تا 250 هزار تومان متغییر است كه این پول در بیشتر مواقع به سرپرت كودك پرداخت می‌شود.

به گفته این عضو جمعیت دفاع از كودكان كار و خیابان هرچه كار كودكان سخت‌تر باشد درآمد آنهانیز بیشتر خواهد بود اما هیچگاه درآمد انها با كارگران بالغ برابری نمی‌كند و این درحالی است كه این كودكان در محیط‌های كار پا به پای كارگران بالغ فعالیت می‌كنند.

این فعال اجتماعی با بیان اینكه چون طبق قوانین جاری اشتغال كودكان زیر 15 سال عملی مجرمانه تلقی می‌شود گفت: به همین دلیل كودكان كار در زمان كار از هیچ حق بیمه‌ای و حمایت اجتماعی برخوردار نیستند.

وی یادآور شد: از آنجا كه كودكان كار در حكم نیروهای ارزان قیمت تلقی می‌شوند، در بیشتر مواقع كارفرمایان به تخصص و مهارت تجربی آنها توجهی ندارند و پس از رسیدن به سن قانونی آنها را از محیط كار طرد می‌كنند.

به گفته میربهاری تنها در مواقعی كه سودجویان قصد دارند از كودكان كار به عنوان سرپوشی برای پنهان كردن اعمال مجرمانه خود استفاده كنند درآمد این كارگران كوچك بصورت غیرعادی افزایش چشمگیری پیدا می‌كند.

شمار کودکان کار در جهان کم می‌شود و در ترکیه افزایش می‌یابد

شمار کودکان کار در سطح جهان تقلیل می‌یابد, اما در سالهای اخیر در ترکیه مجددا افزایش یافته است. بنا به آمارهای منتشر شده توسط «انستیتوی تحقیقاتی کنفدراسیون سندیکاهای کارگران انقلابی, دیسک ـ آر» از سال 1999 الی 2006 شمار کودکان کار از 2 میلیون و 270 هزار به 2 میلیون و 890 هزار افزایش یافته, اما این رقم در سال 2012 باردیگر به 2 میلیون و 893 هزار افزایش یافت.

بنا به این آمارها, کودکانی که در زمینه کارهای خانگی بکار گرفته شده‌اند, 4 میلیون و 447 هزار نفر بوده و در سال 2006 این میزان به 6 میلیون و 340 هزار نفر رسید. همچنین این میزان در سال 2012 یک میلیون افزایش یافت و به 7 میلیون و 503 هزار کودک کار رسید. لذا کودکانی که5 الی 17 ساله هستند و به کارگری واداشته می‌شوند 8 میلیون و 400 هزار تن می‌باشند. در مجموع میزان کودکان در سال جاری نسبت به سال 1999 که 41 درصد بود به 56 درصد افزایش یافته است.