جو بایدن ریاست جمهوری جدید آمریکا که در انتخابات ۳ نوامبر آمریکا به پیروزی رسید، در ۲۰ ژانویه به صورت رسمی وارد کاخ سفید شد و قدرت را در دست گرفت. با به قدرت رسیدن چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا، تحلیلها و اظهار نظرات متفاوتی در رابطه با سیاستهای آمریکا در خاورمیانه شنیده میشوند.

پرفسور فواد کایمان مدیر مرکز سیاست در استانبول در رابطه با سیاستهای آمریکا در خاورمیانه، ترکیه و سوریه، ایران و عراق و کورد اظهار داشت: با توجه به افرادی که به وزارت امور خارجه و ریاست مناطق شمال آفریقا و خاورمیانه و سیا رسیدهاند، تصور میکنم که رهبری آمریکا فرایند سرسختانهای را علیه ترکیه آغاز میکند. کایمان در این گفتگو اظهار داشت که بایدن در یکصد روز نخست خود در کاخ سفید بر دمکراسی داخلی در آمریکا متمرکز میشود تا تبعات ترامپ و ترامپیسم را در این کشور بزداید. در این رابطه نیز مشاهده شد که باید در امور داخلی و خارجی با صدور دستورات جدیدی، گامهای سریعی را در این باره برداشت.
ارتباطات شخصی خاتمه مییابند
کایمان در بخش دیگری از گفتگوی خود در رابطه با خط سیر سیاست خارجی آمریکا در دوره بایدن اظهار داشت که رابطه بین ترکیه و آمریکا در دوره قبل بر اساس روابط شخصی شکل گرفته بود. اما بایدن هم در روابط خارجی و هم در رابطه با دمکراتیک شدن ترکیه، اهمیت زیادی برای ترکیه قائل خواهد بود. به همین دلیل دوره بایدن در مقایسه با دوره ترامپ، به دوران دشواری برای ترکیه تبدیل میشود. زیرا تا کنون ۴ سال است که ارتباطات ترکیه و آمریکا بر اساس روابط شخصی اردوغان و ترامپ شکل گرفته است. نظرات وزارتخانهها مورد توجه قرار نمیگرفتند. روابط بر اساس تماسهای تلفنی شکل میگرفت. اما از اکنون به بعد، شاهد چنین رویدادهایی نخواهیم بود. در این دوره روابط خود را بر اساس نظرات وزارت امور خارجه، پنتاگون، دستگاههای امنیتی و اندیشکدهها به پیش میبرد.
ترکیه با فشار روبرو میشود
کایمان خاطرنشان ساخت که آمریکا در دوره جدید در ابعاد مختلف دیپلماتیک بر ترکیه فشار وارد میکند. در برابر سیاستهای آمریکا شاهد موضع ترکیه نیز خواهیم بود. آنتونی بلینکن به وزارت امور خارجه منصوب شده است، برت مک گورگ به ریاست امور شمال آفریقا و خاورمیانه برگزیده شده است، ویلیام برنز به ریاست سیا رسیده است. این تغییرات مهم هستند. زمانی که به این اسامی و تفکرات آنها توجه میکنیم، میبینیم که این مسئله بر ترکیه فشار وارد میکند تا در روابط خود با روسیه تجدید نظر کرده و روابط خود را با آمریکا، اتحادیه اروپا و ناتو بهبود بخشد.
تحولات جدید در رابطه با موضوع موشکهای اس-۴۰۰
فواد کایمان در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان ساخت که بایدن نیز مانند ترامپ، فشارهای خود را بر ترکیه در رابطه با هواپیماهای اف-۳۵ و سیستم موشکی اس-۴۰۰ افزایش داده و ترکیه را ناگزیر به انتخاب بین این دو کند. در صورتیکه ترکیه اف-۳۵ را به عنوان ترجیح خود اعلام نکند، آمریکا فشارهای جدیدی را علیه ترکیه به اجرا میگذارد. به همین دلیل ترکیه ناگزیر است صریحا در این باره به آمریکا و ناتو پاسخ بدهد. ترکیه ناگزیر است که در میان روسیه و آمریکا، ناتو و اتحادیه اروپا، تصمیم بگیرد. به همین دلیل است که در مسئله خاورمیانه، سوریه، عراق و مسئله کورد در سال ۲۰۲۱ در ترکیه تغییرات جدیدی صورت میگیرند. احتمال دارد که مانند دوره قبل بر در پیش گرفتن راه حل مسلحانه تاکید نکنند. احتمال دارد که راه حل سیاسی و مذاکرات در پیش گرفته شوند. این روند را میتوان در آینده مشاهده کرد. به همین دلیل سال ۲۰۲۱ نه فقط در رابطه با ارتباطات ترکیه، بلکه در رابطه با تحولات سوریه، عراق، و آمریکا و همچنین آینده مسئله کورد شاهد توحلات جدیدی خواهیم بود. اداره آمریکا در دوره بایدن بر مسئله دمکراسی بیشتر متمرکز میگردد. به این دلیل فرایندها بیشتر از مسیر سیاسی پیگیری میشوند.
منبع: MA