روز جهانی کوهستان و نقش سلسلە کوههای زاگرس
روز جهانی کوهستان و نقش سلسلە کوههای زاگرس
روز جهانی کوهستان و نقش سلسلە کوههای زاگرس
11 دسامبر یعنی برابر با 20 آذر ماە روز جهانی کوهستان نامگذاری گشتە است کە مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پنجاه و هفتمین جلسه خود در ژانویه ۲۰۰۳، روز ۱۱ دسامبر را به عنوان روز جهانی کوهستان تعیین نمود. در این روز کە 78 کشور جهان با ایجاد سازمان "همکاری کوهستانی"(Mountain Partnership) اتحاد در این زمینه را افزایش دادند وسازمان فائو (FAO) را به عنوان نهاد هماهنگ کننده ی سال جهانی کوه ها و مسوول نظارت بر برگزاری روز جهانی کوهستان انتخاب کردەاند. و هر سال موضوعی را برای اهداف این سازمان تعریف میکنند کە کلیت تعریف اهداف و برنامە ریزهای آن بە حفاظت از کوهها و طبیعت پیرامون آن بر می گردد. سالانە این روز را گرامی و در راستای پیشبرد اهداف این سازمان بە برنامەریزی وبە تعیین ابزارهای آن میپردازند کە خود گویای اهمیت نقش و تاثیرات کوهستان چە از دیدگاە محیط زیستی و یا اقتصادی و چە از دیدگاە معنای پیدایش فرهنگها ی تمدنی در پیرامون آن است که هر روز اهمیت حفظ و حفاظت از آن بیشتر میگردد و تشکیل نهادهای بین المللی چە در قالب ساختارهای دولتی و یا غیر دولتی (n.g.o) بیشتر میگردد .
شاید برای مخاطبان جای سوال باشد که بە چە دلیل این مطلب را بیشتر در قالب کوهستانهای کوردستان (زاگرس ) در امرهویت مبارزاتی انسان کورد مورد برسی قرار میدهم. تنها پاسخی کە می توانم بدهم این میباشد بە دلیل اینکە سرزمین ما کوردها در زیر سلطەی استعمارگران و دشمنانی میباشد کە از لحاظ سیاسی، تاریخی و اقتصادی نخواستە اند نقش کوهستانهای کوردستان ازهرمنظر بە دنیای پیرامون معرفی گردد. باید با دیدی پرمعنی به غنای بی حد و حصر تاریخی و فرهنگی چند هزار سالە تمدن انسانیت که در زاگرس رویش یافته است, نگریست. از بعد محیط زیستی تنوع فوق العادەی اکولوژیکی آن را میتوان به عنوان بستری برای محیطی از تنوعات گیاهی و حیوانی دانست و ازنظر اکونومیک، کانالی برای جذب توریستها و گردشگران و کوهنوردان جهان که میتوان از این طریق فرهنگ اصلی سرزمین مادری و سرچشمهی تمدن انسانیت آن را، به مانند یک الگو برای تمامی خلقها و ملتهای دیگر بازگو نمود.
همانگونە کە می دانیم سرزمینمان, کوردستان دارای جغرافیای استراتژیکی است کە هر روز اهمیت سیاسی، ژئو استراتژیکی آن در معادلات سیاسی بین المللی بیشتر برایمان آشکار میگردد .کوردستان را میتوان سرزمین کوهستان عنوان کنیم کە در امتداد خط سلسلە کوههای زاگروس وتورس قرار گرفتە و در اسناد تاریخی از آن بە عنوان هلال طلایی و یا مزوپوتامیا سخن بە میان می آید و از شواهد تاریخی آثار باستانی گرفتە تا اسطورە شناسی ، یزدان شناسی، الهیات، کشف و پیدایش اولین ابزارهای تمدنی، آفریدن آواهای کلامی و علوم طبی تا پیدایش اولین تمدنهای جامعەی انسانی، عصر الهەهای مادری و درست نمودن اولین گروهای زبانی همگی از خصوصیات این سرزمین میباشد کە در دامنەی کوهستانهایش بە وجود آمدە است. اگر نقش راستین کوهستانهای کوردستان را از تمدن خلق کورد و دستاوردهای آن برای تمامی انسانیت، از تصویر ذهنمان نگذرانیم و بە تحسین و ستایش راستین آن بە معنای حفاظت ازدستاوردهای آن نپردازیم بە باور من به خیانتی بزرگ و تاریخی دچار گشته ایم کە آن همه دستاوردهای نیاکانمان و شرافت ، عظمت وجودی کوهستانها را زیر سوال خواهد برد که در سدهی حاضر، کوهستانهای کوردستان برای ما کوردها و هویت سیاسیمان منبع الهام و معنایی بی همتا هستند.
استعمارگران حاکم برجغرافیای کردستان در دو سدی گذشتە خسرانی جبران ناپذیر بر پیکر سرزمین کوهستانی کوردستان وارد نمودەاند و با سیاستهای خود در صدد از میان بردن ماهیت وجودی کوهستانهای این سرزمینند که مقاومت معنوی ساکنانش که همانا ایستار تاریخی در قالب روح مبارزاتی شکل گرفته است را هدف قرار داده است. تاریخی که چند هزارسالهی گذشتهی فرهنگ اتنیسیتهها را تداعی و در خویش می پروراند. این همان دلیلی است که اتنیسیتههای هویتی و خلقهای تحت ستم در دامن سلسله کوههای زاگرس تا کنون همراه باحفظ هویت فرهنگی خویش به ادامه حیات پرداخته اند.اما استعمارگران حاکم بر کوردستان بصورت سیتماتیک در طول چهار دههی اخیر با تحرکات گستردهی نظامی و لجستیکی در مناطق کوهستانی کوردستان با توپ باران ، بمب افکنها، جنگندهها، کشیدن جادههای نظامی تخریب گر و احداث پایگاهای نظامی درکوهستانهای کوردستان سعی نمودەاند تا یکی از تنهاترین و صادق ترین یاران کوردها را از میان برند و اینها همگی از عوامل هستند که خطر از میان رفتن اکوسیستم کوهستانهای را برایمان حکایت می کند. گذشتهی تاریخی این کوهستانها برای ما کوردها همانند الههی مادریست که تمامی مهر و آزمونهای تمدنیش را در اختیار فرزندانش گذاشته است, اما استعمارگران و حاکمان این سده خواهان از بین بردن آن سرچشمهی فرهنگ و تمدنند.
آری درسرزمینهایی که کوهستانهایشان همانند میهن ما سر به فلک کشیده هستند, سعی بر این است که در این روز به تفسیر، تحلیل و نقش کوهستانها در زندگی معنوی و حقیقیشان چه در گذشته و در آینده به معنای واقعی کلمه بپردازند و در پی آنند کوهستانهایشان را ازهر منظر محافظت و در راه پیشبرد زیست محیطی وتنوع هرچه بیشتر، آبا فرهنگ وهویت خویش یکی گردانند و به درست نمودن نهادهای مرتبط و مکانیسمهای تاثیرگذار و ارتقادهنده در این زمینه پرداختەاند . هر سال کوهنوردان و دوستاران محیط زیست روز11 دسامبر را جشن و به پایکوبی میپردازند . این درحالی است که در دامنهی کوهستانهای کوردستان ،کودکان و مردمان کرد در این سرزمین روی مینهایی میروند که همان حاکمان استثمارگر با دستان پلیدشان آن را کاشتە اند. سالهاست تن خستهی این الههی مادر ( زاگرس ) را زخمی می کند و از زخمهای آن از خون جوانانی جاری می گردد کە بر دامنه زاگرس برای انقلاب به دنیا می آیند. و در این راستا نمی خواهند سر تسلیمپذیری فرود آورند ودستاوردهای این الهەی مادر ودستاوردهای تمدن انسانیت را به فراموشی بسپارند. خون سرخ این جوانان در سرزمین آفتاب از سرخی لالههای بلندای زاگرس سرخ تر است و با جاری شدن بر دامنەی آن بلوط ها را آبیاری میکند تا شاید تداعیگر رویش داستان " دارە پیرە " باشد.
پانوشت ؛ دارە پیرە شعری از شاعر کورد جلال ملکشاە است کە تداعیگر خیانت "چوز" بە خود دارە پیرە است اما استفادە از کلمە دارە پیرە دار این مطلب بە عنوان رویش دوبارە ی مبارزە و آزادی است.