نجیبه قره‌داغی: درک غربی نمی‌تواند مسائل جامعه کوردی را حل کند
نجیبه قره‌داغی عضو شورای اجرایی ژنولوژی اعلام کرد، درک غربی نمی‌تواند مسائل جامعه‌ی کورد را حل نماید، بلکه باید زنان کورد تاریخ خود را شناخته و آن را درک نمایند.
نجیبه قره‌داغی عضو شورای اجرایی ژنولوژی در دیداری گفتگو با خبرگزاری روژنیوز در مورد راه و روش‌های ژنولوژی و همچنین تلاش‌های آنها برای حل ریشه‌ای مسائل اجتماعی در کل و مسائل زنان به‌طور ویژه، صحبت کرد. قره‌داغی به نگرش‌های فمنیستی و تقسیم آن میان چند جبهه مختلف اشاره کرد و این‌ها را ناشی از نبود توانایی نوسازی فمینیسم دانست.
متن مصاحبه با نجیبه قره‌داغی به شرح ذیل است:
خبرگزاری روژنیوز: معرفی فمینیسم از دیدگاه ژنولوژی چگونه است؟
نجیبه قره‌داغی: از دیدگاه ژئولوژی، فمینیسم قیام در مقابل قدیمی‌ترین شیوه استعمارگری است که استعمار را بر زنان روا داشته است. صحبت در مورد اینکه چگونه و چه زمانی فمینیسم به وجود آمد، خود بحثی عمیق و گسترده است. اما مهم‌ترین چیز در رابطه با فمینیسم این است که باید گفته شود، فمینیسم در مقابل چه چیزی به وجود آمد؟ البته در مقابل بی‌عدالتی و ناحقی که در مقابل زن انجام می‌شد، نوعی از قیام و مبارزات خود را آغاز نمود. از لحاظ تئوری و وجود آمدن جنبش‌ها نیز تاریخ آن به زمان به وجود آمدن دولت مدرن (پس‌از انقلاب فرانسه) بازمی‌گردد. در آن مرحله نیز کنار گذاشتن زنان از مسائل زندگی، امری عادی بود. چون دولت مدرن نیز خود بر اساس تفکر مردسالاری به وجود آمده بود. فمینیسم در مقابل این‌ها نوعی از تقابل است. برای همین می‌توانیم بگوییم، فمنیسم مرحله مهمی را آغاز کرد. دست‌کم مسائل داخلی جامعه و نابرابری میان زن و مرد را برجسته کرد. جنبش‌های فمینیسم در موج اول و دوم نقش مهمی در بدست آوردن حقوق زنان برای شرکت در انتخابات و پروسه‌های سیاسی داشتند.
- چرا فمینیسم به بن‌بست رسیده است؟
نجیبه قره‌داغی: آنچه ژنولوژی از آن انتقاد می‌کند و مانند یک ضرورت برای نوسازی فمینیسم می‌بیند، این است که این رویه بیشتر براساس حقوق زنان کار کرده و به این مسئله مشغول بوده است و از انجام تغییر در وجود مرد دوری کرده است. یعنی باید مرد را در حلقه زن آورده و از نو اسارت و آزادی را معرفی نماید. این معرفی هم زن را در بر می‌گیرد و هم مرد را، چون عدم تعادلی که در جامعه وجود دارد، فقط مسئله زنان نیست. بلکه مسئله‌ی بنیادین فکری، اجتماعی و حتی سیاسی است.
با در نظر گرفتن این‌ها بهتر می‌فهمیم که چگونه و چرا فمینیسم تا این حد تجزیه شده و سرمایه‌داری سبب تفرقه بیشتر جنبش‌های فمینیسم در جهان شده است.
- چرا فمنیسم تا این حد متفرق شده و جنبش‌های مختلفی از آن جدا شده‌اند؟
نجیبه قره‌داغی: آنچه سبب شده است فمینیسم تا این حد خود را تقسیم کند، به آغاز مبارزات فمینیسم باز می‌گردد. چون براساس دیدگاه فمینیسم سفید غربگرا رشد نموده است. این نیز نمی‌تواند در تمامی اکناف زمین با همین دید معرفی‌شده و مسائل را حل کند. به‌عنوان مثال زن کورد در روژهلات و باکور کوردستان فقط به دلیل زن بودن با سرکوب مواجه نیست. بلکه چندین شناسه‌ی دیگر و مرتبط با هم وجود دارند. دولت، یک‌رنگ نمودن شناسه‌ها را علیه این هویت و شناسه‌های گوناگون بکار می‌گیرد.
به‌جای آن که فمینیسم راه‌حلی برای مسائل اکولوژیک، مسئله طبقاتی، مسئله ملیت‌گرایی و سازماندهی باشد و جنبش‌هایی را بر این اساس به وجود آورد، بیشتر برای یک‌رنگ نمودن مسائل کار کرده است و همزمان در داخل خود به‌همین دلیل و به دلیل این تفاوت‌ها تجزیه شده است.
- تاثیر تباین و تفرقه برای مبارزات فمنیسم چگونه بوده است؟
نجیبه قره‌داغی: بخشی از جنبش‌های فمینیستی از دیدگاه طبقاتی سرمایه‌داری را به‌عنوان یک مشکل می‌بینند. بخشی فقط سرمایه‌داری را به‌عنوان مشکل می‌بینند و دولت و طیف‌های دیگر را مشکل نمی‌دانند. وقتی این‌ها را به موازات همدیگر مد نظر قرار نمی‌دهی و به‌عنوان مشکل نمی‌بینی، دیدگاه تو دچار تششت می‌شود. بر اساس این دیدگاه پراکنده شده جنبش‌ها و دیدگاه‌های گوناگونی به وجود می‌آید. درنتیجه سیستم این تفاوت‌ها را به‌عنوان نقطه‌‌ی ضعف فمینیسم علیه جنبش‌های فمینیستی به کار می‌گیرد و آنها را تضعیف می‌نماید.
- ژنولوژی چگونه از تکرار دوباره همین اشتباه دوری گزیده است؟
نجیبه قره‌داغی: ژنولوژی از افتادن در همان دام‌های جنبش‌های فمینیستی دوری گزیده و دیدگاهی نو به وجود آورده است. فاکتورهای اشغالگری را باهم می‌بیند یعنی آنها را منفک و جدا از هم نمی‌داند. سرمایه‌داری، دولت و مردسالاری را مانند مثلثی می‌بیند که با هم کار کرده و از هم جدا نمی‌شوند.
- آیا ژنولوژی می‌تواند همه مبارزات زنان را متحد کند؟
نجیبه قره‌داغی: با خوشحالی و با افتخار می‌توانم بگویم که جنبش آزادی زنان کورد محرکی برای نو شدن و ایجاد میدان گفتگوی مولد میان جنبش‌های فمینیستی بوده است. همچنین جنبشی دوطرفه است. هم جنبش زنان کورد از جنبش‌های دیگر یاد می‌گیرد و هم جنبش‌های دیگر نیز بدون آنکه آن را انکار نمایند، تجارب بسیاری را از جنبش آزادی زنان کورد یاد می‌گیرند. طی سال‌های اخیر انقلاب روژآوای کوردستان این امر را اثبات کرده است. به‌عنوان یک نمونه برجسته می‌توانم بگویم در شهر میلان ایتالیا ۲۵ گروه مختلف فمینیستی وجود داشتند. اما در مرحله مقاومت کوبانی با حضور ژئولوژی و گفتگو در زمینه‌ی دست نمودن ریشه مسائل، اکنون آنها مانند یک چتر با هم کار می‌کنند.
- نظر شما در رابطه با سازمان‌ها و مراکز زنان در اقلیم کوردستان که تحت عنوان فمینیسم و دفاع از زنان کار می‌کنند چیست؟
نجیبه قره‌داغی: هر قدمی مهم است، اما با چه هدفی کار می‌کنند این مسئله‌ای جداگانه است و در این رابطه چیزی نمی‌گویم. اما مسائل جامعه ما چون مسائل بنیادین و فکری هستند، فقط با سازمان و مرکز حل نمی‌شوند و به یک بنیاد دیگر ذهنی نیاز است. ما به ایجاد جنبشی اجتماعی نیاز داریم که از نو مسائل و رخدادهایی را معرفی نماید که در تاریخ بشریت سبب بردگی و اسارت شده‌است.
با درک مبتنی بر غرب‌گرایی نمی‌توانیم مسائل جامعه‌ی کورد را حل نماییم. می‌توانیم از آنها چیزهای زیادی یاد بگیریم، اما درحقیقت زنان کورد به این نیاز دارند که تاریخ خود را بخوانند و تاریخ خود را بشناسند. چون زن، آزادی و هویت زن بودن را در این منطقه از دست داده است. در خاورمیانه زن به اسارت گرفته شده و به استعمار کشیده شده است. به‌همین دلیل به روشنگری و بنیاد نهادن معرفتی نیاز داریم که در این منطقه آغاز شود.
- اساس کار ژنولوژی برای حل مسائل چیست؟
نجیبه قره‌داغی: ژنولوژی علم آن معرفت‌شناختی است که چگونه زن خود را بنیاد نهاد و همزمان مرد را نیز به میدان تغییر و خودشناسی بکشد. اگر زن قوی نباشد و دارای تفکر دمکراتیک نباشد، دارای بنیاد معرفتی قدرتمندی نخواهد بود و نمی‌تواند مرد را ناچار به تغییر کند. همچنین ژنولوژی علم خود دفاعی است. برای آنست که زمانیکه زن در میدان‌های سیاسی و فعالیت‌ها قرار گرفت بداند چگونه در آن شرکت نماید. زمانیکه زن به همراه تشکیل خانواده می‌دهد، بداند با چه چیزی مواجه می‌شود. دفاع فقط با اسلحه نیست. آنچه در روژآوای کوردستان وجود دارد، بخش مسلحانه‌ی آنست و فقط ممکن است ۲۵ درصد آن باشد. مسئله اصلی و بخش مهم آن از لحاظ فکری و عقلی و ایجاد تغییر است. ژنولوژی براساس ۳ پرنسیب دستگاه و سازمان و مفاهیم بنیاد می‌نهد که آنها نیز آزادی زن، دمکراسی مستقیم و حفاظت از محیط‌زیست هستند. جنبش‌های دنیا نیز در مواردی که ژنولوژی توانسته باشد به مسائل ذهنیتی بپردازد از آن بهره‌مند شده‌اند.
- ژنولوژی چه انتقادی از علوم دیگر دارد؟
نجیبه قره‌داغی: ژنولوژی از علوم اجتماعی این انتقاد را دارد که زن را شایسته‌ی آن ندانسته است که در مورد آن تحقیق کند، تحقیق به عنوان زن و موجودی اجتماعی، سیاسی و اخلاقی، نه‌تنها از لحاظ بیولوژی و مانند آن چه در علوم پزشکی و یا در علوم دیگر وجود دارد.
- روش تحقیقات ژنولوژی چگونه است؟
نجیبه قره‌داغی: ژنولوژی متدی برای تکمیل تحقیقات و کنارهم قرار دادن آنهاست. چون در تحقیقات فقط نظارت، پرسش، جمع‌آوری آمار و نگارش در رابطه با جامعه را درست نمی‌داند. ژنولوژی کارکردن همراه با جامعه است نه کار کردن بر روی جامعه. مکانیسم حل را به دست آن‌هایی که ستمکار بوده‌اند واگذار نمی‌کند، بلکه آن را به دست جامعه می‌دهد تا مسائل خود را بشناسد و آن را ببیند و حل نماید.
- پیام شما برای ۸ مارس چیست؟
نجیبه قره‌داغی: ما به همراه سازمان‌های زنان از ماه فوریه پانل‌هایی برای گفتگو در مورد راه و روش‌های حل و دست‌نشان نمودن ریشه مسائل را آغاز نموده‌ایم. این نیز شرکت ما خواهد بود به‌عنوان مرکز تحقیقات ژنولوژی به مناسبت ۸ مارس.
