طی بیش از ۴۰ سال حکومت جمهوری اسلامی، زنان بلوچ بیشتر از همیشه به حاشیه رانده شده بودند، به گونه‌ای که از سطح اجتماع پاک شده و بیشتر به کنج خانه‌ها رانده شده بودند. جمهوری اسلامی و جامعه مردسالار و سنتی تلاش کرده بودند تا آنها را از همه عرصه‌ها پاک کنند. اما پس از "انقلاب ژن، ژیان، آزادی" زنان بلوچ برخلاف انتظار وارد عرصه شدند و مطالبات خود را با صدای بلند فریاد زدند. این زنان اکنون تصویر متفاوتی از سیستان و بلوچستان خلق کرده‌اند، تصویری که پیشتر هرگز کسی آن را ندیده و انتظار آن‌را نداشت.

زنان بلوچ پس از "انقلاب ژن، ژیان، آزادی"، هم در داخل و هم در خارج خود را سازماندهی کردند و گروهها و جنبش‌های مختلفی تشکیل دادند. آنها هر جمعه به معترضان پیوسته و با شرکت در جمعه‌های اعتراضی زاهدان خشم فرو خورده‌ی خود را فریاد زدند.

یکی از جنبش‌هایی که زنان بلوچ در داخل ایران تشکیل دادند،" جنبش زنان بلوچ" یا "بلوچ زالبولانی زرمبش" بود. اعضای این جنبش گفته بودند، ما در میانه زندگی معمولی خود متوجه شدیم که برخی چیزها در مورد ما عادی نیست.

نماینده این جنبش در مصاحبه‌ای اعلام کرد "یکی از ابزارهای مهم برای سرکوب خلق‌های فرودست و ارایه تصویر نادرست از آنها، رسانه‌ها هستند. رسانه‌ها عموما تصاویری که محدودند به کلیشه‌های سنتی، تحریف شده و نادرست از جامعه سیستان و بلوچستان نشان داده‌اند که همسو با سیاستهای تفرقه‌اندار بین ملتهای جغرافیای سیاسی ایران، هرگز به چالش کشیده نشده‌اند و تلاشی هم برای انعکاس یک نسخه عینی‌تر انجام نشده است". 

وی از رسانه ها گلایه کرده بود که همیشه مردان بلوچ را سنگدل و خشن نشان داده و زنان را به‌طور کامل حذف کرده‌اند. 

نماینده جنبش زنان بلوچ، "انقلاب ژن، ژیان، آزادی" را نقطه آغازی برای کنار زدن تصاویر غیرواقعی از زنان بلوچ و کورد می‌داند. او می‌گوید: "همزمانی این انقلاب با علنی‌شدن ماجرای تجاوز به دختر چابهاری، جامعه بلوچستان را دستخوش تغییر اساسی کرد که شخص عالیرتبه حکومتی به دختر نوجوان روستایی تجاوز می‌کند و با نشر خبر فعالان مدنی، مذهبیها و خود زنان بلوچ به‌عنوان اولین دادخواهان او، دست به اعتراض می‌زنند". 

پس از "انقلاب ژن، ژیان، آزادی" صدای مردم بلوچ و بویژه زنان بلوچ بیشتر از همیشه به مرکز ایران و سرتاسر جهان رسید. زنان بلوچ نشان دادند که هرگز دست از مبارزه نکشیده‌اند و فعالانه به "انقلاب" پیوستند. 

پس از این اعتراضات حتی تعدادی از این زنان ربوده و شکنجه شدند. اما آنها هرگز از مطالبات خود دست نکشیدند و هر جمعه با نیروی بیشتری به میدان آمدند. شعارهایی که این زنان فریاد می‌زنند، نشان دهنده‌ی خواسته‌های آنهاست. این زنان آزادی و برابری می‌خواهند و دیگر حاضر به پذیرش سرنوشتی که دیگران برای آنها رقم زده‌اند، نیستند. 

در جریان کشتار خونین خلق بلوچ، تعدادی از زنان مبارز نیز کشته شدند. زنانی که هرچند نام آنها مانند برخی از معترضان جان باخته شهرت پیدا نکرد و کسی نام آنها را فریاد نزد. 

زنان بلوچ با تبعیض‌های بسیاری روبه رو بوده‌اند. آنها به واسطه‌ی زن بودن، بلوچ بودن، سنی مذهب بودن و ساکن بلوچستان بودن با انواع تبعیض‌ها و محرومیت‌ها مواجه بوده‌اند. 

در مجموع، زنان در جغرافیای ایران با تبعیض‌ها و محدودیت‌ها و دشواری‌های بسیاری روبه رو بوده‌اند اما این محدودیت‌ها و محرومیت‌ها برای زنان بلوچ چندین برابر بوده است. 

مسائلی مانند مذهب و سنت، مردسالاری قومی، هم جواری با بلوچستان پاکستان و همچنین تاثیر تفکر طالبان بر منطقه، محدودیت‌های زنان بلوچ را چند برابر کرده است. 

علی رغم همه این محدودیت‌ها و محرومیت‌ها، زنان بلوچ هرگز دست از مبارزه برنداشته و طی سال‌های اخیر در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی خود را نشان داده بودند، اما "انقلاب ژن، ژیان، آزادی" به نقطه عطفی برای آنها تبدیل شد و آنها توانستند در صحنه سیاست ایران خود را نشان دهند. 

در ماههای اول انقلاب، گروهی از زنان بلوچ با انتشار بیانیه‌ای پیوستن خود را به انقلاب ژن ژیان آزادی "اعلام کردند. 
آنها در این بیانیه به رنج مضاعفی که متحمل شده‌اند اشاره کرده و گفتند "زن، زندگی، آزادی حیاتی دیگر به ما بخشید. به یکباره با واژه به واژه آن به شعف آمدیم و گفتیم می‌خواهیم زندگی کنیم. این زن است که می‌خواهد زندگیش را آزاد کند و آزادی او آزادی همه است. ما تا پیش از آن سوژه‌هایی بودیم درصدد بهبود چند بند قانون ازدواج و طلاق، خواستار تبعیضات کمتر در استخدام بلوچ‌ها، از مبلغین مذهبی می‌خواستیم مانع تحصیل دختران نشوند، از پدرها و برادرها درخواست میکردیم دختران و خواهرانشان را در کودکی شوهر ندهند، زن‌کشی‌ها را به شماره درمی‌آوردیم و علنی می‌کردیم، با طایفه و احکامش مدارا میکردیم، سعی میکردیم بر ساختار متصلب مردسالارانه بدوی آن تاثیر بگذاریم و از دولت درخواست کنیم به ما برای در امان‌بودن از خشونت، مجوز خانه‌های امن و برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته به ما وسایل پیشگیری از بارداری بدهد.

همه اینها در جای خود کارهای کوچکی نبودند، اما در برابر خیزش زنانه‌ای که سراسر ایران را در نوردیده است به راستی که هیچ است. ما زنان بلوچ به یکباره و با هیجان و انرژی وصف‌نشدنی همراه با سایر خواهرانمان در سراسر ایران زن، زندگی، آزادی را نه برای خود که برای زندگی همه مردم خود نیز طلب کردیم."

پیام زنان بلوچ واضح است. آنها پیام "ژن، ژیان، آزادی" را دریافته‌اند و آگاهانه در پی آن هستند. آنها معنای حقیقی این شعار را می‌دانند و آن را محدود به خواسته‌های کوچک و سطحی نکرده‌اند. 

در پایان بیانیه زنان بلوچ آمده است "ما به گذشته بر نمی‌گردیم و در کنار خواهرانمان برای ساختن نخستین انقلاب زنانه تاریخ می‌ایستیم و می‌جنگیم." 

آنها اعلام کردند که پس از انقلاب و دریافت پیام ژن ژیان آزادی، هرگز حاضر نیستند به گذشته بازگردند و در پی انقلابی زنانه هستند و این نقطه ی عطف و تحولی عظیم برای زنان بلوچستان است که هرگز هیچ نیرو و دولتی نمی‌تواند آنها را به کنج خانه‌ها بازگرداند و صدای آنها را خفه کند. 

با گذشت بیش از ۹ ماه از این انقلاب، علی رغم تمام فشارهای حکومت اعم از قتل و کشتار، دستگیری‌های گسترده، زندان و شکنجه، اعدام، تهدید و ارعاب، اما زنان بلوچ هرگز عقب نکشیده و به مقاومت ادامه می‌دهند. آنها چهره ی بلوچستان را دگرگون کردند. اکنون تصویر بلوچستان مظلوم و محروم به بلوچستان مقاومت گر و مبارز تغییر یافته است. زنانی که در زیر چادر سیاه پنهان شده بودند، اکنون در خیابان‌ها در حال مبارزه هستند. 

جنبش‌های زنان بلوچ پس از قیام مردمی

پس از "انقلاب ژن، ژیان، آزادی" دو جنبش زنان بلوچ اعلام موجودیت کرد. یکی از آنها" جنبش زنان بلوچ" یا "بلوچ زالبولانی زرمبش" و دیگری "دسگوهاران" بود. 

این جنبش‌ها که نام و مشخصات اعضای خود را اعلام نکرده‌اند، عمدتا در صفحه خود در اینستاگرام بیانیه‌ها و ویدئوهای خود را منتشر میکنند. 

جنبش زنان بلوچ در یکی از ویدئوهای خود این پیام را منتشر کرده بود: "ما، زنان بلوچ، خسته از ظلم مذهب، جامعه‌ مردسالار و حکومت دیکتاتوریِ جمهوری اسلامی به‌پاخاسته‌ایم و می‌خواهیم پایانی بر این ظلم و جهالت باشیم و دست در دست همدیگر سرنوشت خویش را تغییر دهیم!"

قبل از جنبش زنان بلوچ، گروه دیگری با نام "دسگوهاران" اعلام موجودیت کرده بود. 

"دسگوهاران" نیز متشکل از تعدادی از زنان بلوچ است که از سالها قبل در عرصه‌های مختلفِ میدانی، عملی و نظری، با تمرکز بر سیستان و بلوچستان فعالیت کرده‌اند و اکنون برای انجام یک کار "پژوهشی و میدانی" مشترک دور هم جمع شده‌اند. اعضای این گروه پس از به‌قتل رسیدن ژینا امینی  تصمیم گرفتند که زودتر از موعد، اعلام موجودیت کنند. 

آنها اعلام کردند، "انرژی جنبش سراسری به ما هم قوای تازه‌ای بخشید و بر آن شدیم تا نسبت خود با "زن، زندگی، آزادی" را به شیوه‌های ممکن علنی و ابراز کنیم."