کوردستان در سده بیستم شاهد قیام‌ها و قتلعام‌های گسترده‌ای بوده است. علیرغم تمامی قیام‌ها و خیزش‌های کورد، اما همچنان نیز کوردها شاهد دستیابی به موقعیت سیاسی نشده‌اند، زیرا خیانت داخلی و ملی‌گرایی مرتجع همگام با حملات خارجی، بر سیاست در کوردستان تاثیرگذار بوده است. یکصد سال است که کورد برای منافع ملت-دولت‌های منطقه‌ای و نیروهای فرادست بین‌المللی قربانی می‌شود. در سده بیستم نیز در پیمان سایکس-پیکو سرزمین کوردستان میان نیروهای منطقه‌ای و بین‌المللی تقسیم شد و با پیمان لوزان و موصل به شیوه‌ای رسمی بین چهار کشور تقسیم شد.

از زمان انعقاد پیمان لوزان به بعد مبارزه برای آزادی ملت کورد به شیوه‌ای بدون وقفه ادامه داشته است. اما در جریان مبارزه ملت کورد، خیانت داخلی در میان کورد به اندازه دولت‌های اشغالگر کوردستان، مانع از دستیابی به موفقیت کورد شده است. در قرن بیستم، پارت دمکرات کوردستان بعد از آنکه تحت کنترل خانواده بارزانی در آمد، در مسیر ارتجاع و آلت دست دولت‌های اشغالگر کوردستان قرار گرفت. به همین علت بسیاری از میهن‌دوستان کورد که در درون صفوف حزب دمکراتِ تحت کنترل بارزانی قرار داشتند، به دلیل ارتجاع موجود در خط فکری و مشی این حزب، از آن جدا شده و به احزاب دیگر پیوسته یا احزاب دیگری را تاسیس کردند.

با گسترش این حزب، شبکه جاسوسی این حزب تحت عنوان «پاراستن» ایجاد شد و این سازمان مانند اختاپوسی شبکه خود را در همه جا ایجاد کرد. در این رابطه پرسشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه؛ پاراستن از سوی چه کسی تاسیس شد؟ از زمان تاسیس تا کنون چه کسانی در آن حضور داشته‌اند؟ پاراستن در خدمت چه کسانی است؟ پارستن با کشورهای ایران، اسرائیل، آمریکا و دولت ترک چه مکانیزمی را برای ارتباط ایجاد کرده است؟

چگونگی تاسیس پاراستن

پاراستن در سال ۱۹۶۵ با همکاری اسرائیل و ایران تاسیس شد. در آن زمان چون محمد رضا پهلوی از ارتباطات قدرتمندی با امریکا برخوردار بود، با اسرائیل نیز ارتباطات گرمی برخوردار بود. بر اساسی توافقی که در آن زمان بین ایران و پ.د.ک ایجاد شده بود، شکیب آکریی، عزیر آکریی و محمد حرسین که بنیادهای پاراستن را ایجاد کردند، برای کسب آموزش‌های لازم عازم اسرائیل شدند. هر سه نفر از سوی خانواده بارزانی انتخاب شده بودند. شکیب آکریی تا زمان مرگ خود مسئول این سازمان و حلقه اتصال اسرائیل، ایران و بارزانی بود. ملا مصطفی بارزانی فرزندش ادریس بارزانی را برای امور نظامی و مالی و برای مسائل امنیتی مسعود بارزانی دیگر فرزندش را تعیین کرده بود. محمد حرسین تحت فرمان مسعود بارزانی فعالیت می‌کرد. تاسیس سازمان پاراستن تا زمان اتش بس ۱۹۷۵ تحت مدیریت شلومو نکدیمون بود. شلومو در رابطه با این سازمان می‌گوید: "سازمان خبری اسرائیل و ایران در ان زمان به منظور جمع‌آوری اطلاعات عراق و انتقال آن به ساواک و موساد، لازم دیدند که سازمان جاسوسی را توسط خانواده بارزانی تاسیس کنند." اما از سخنان وی مشهود می‌شود که سازمان پاراستن از سوی ایران و اسرائیل تاسیس شده است. در واقع خانواده بارزانی خود نیز ارتباط با اسرائیل را انکار نمی‌کنند. ملا مصطفی در سال ۱۹۶۸ خود عازم اسرائیل می‌شود و با مسئولان نظامی، امنیتی اسرائیلی دیدار می‌کند. ملا مصطفی در جریان این دیدار خواهان حمایت‌های نظامی و امنیتی اسرائیل می‌شود. در نتیجه این ملاقات، گروه دوم با حضور مسعود بارزانی، عزیر آکریی، طاهر علی ولی، شکیب آکریی، محمد حرسین و چند نفر وارد اسرائیل می‌شوند. این افراد به منظور آموزش فنون جاسوسی، نحوه رصد و نظارت اطلاعات بار دیگر نیز عازم اسرائیل می‌شوند. با اعزام گروه دوم، ارتباطات بین خانواده بارزانی و اسرائیل بیش از پیش گسترش می‌یابند. این ارتباطات بعد از «آش بتال» (وادادگی)(شکست سال ۱۹۷۵ بارزانی‌‌ها) نیز ادامه یافتند.

محمود عثمان در خصوص این ارتباطات با روزنامه الشرق الاوسط سعودی و دیگر نوشته‌های خود صراحتا توضیح داده است. وی می‌گوید: "در سال‌های ۱۹۶۵ و ۱۹۷۵ دوره‌های آموزش جاسوسی گسترده‌ای برای جاسوس‌های پ.د.ک برگزار می‌شدند. بعد از آن دوره‌های کوچک و کوتاه دیگری برگزار شدند. همچنین در همان زمان، موساد نیز فعالیتهای جاسوسی خود را خصوصا علیه عراق و در کل منطقه گسترش داد. دوره‌های نخست پاراستن در منطقه چومان برگزار شدند و در کوه‌های منطقه ادامه یافتند." غازی اتروشی، کریم سنجاری، یونس روبیانی، جوهر نامق، آزاد محمد نجیب برواری، بیروت احمد، حسین اسیجاری، عبدالرحمن اسماعیل آکریی، محمد امین آکریی، کامران مفتی مصطفی خوخی، ابراهیم بداوی، حسین بداوی، نوری حیدر، جمال رشید، فرانسو حریری، تحسین اتروشی، عبدالخالق رشید معروف، محمد سعید دوسکی، کمال احمد برقی، فلک‌الدین کاکه‌ ای، وریا رئوف ساعتچی، طه عبدالله، خیات و محمد معروف از جمله نخستین افرادی بودند که در این دوره ها آموزش دیدند.

اداره پاراستن از سوی مسعود بارزانی

در هر یک شاخه پارت دمکرات کوردستان، سازمان پاراستن نیز حضور دارد. مسئول سازمان یکی از اعضای پ.د.ک است، در ابعاد کمیته منطقه‌ای پارت دمکرات، روسای شاخه‌ها، شعبه‌های پاراستن از کادرهای بالای پارتی محسوب می‌شوند. مسئولیت مستقیم آن تحت فرمان خانواده بارزانی است و یکی از اعضای خانواده نقش اصلی رصد و نظارت تمامی فعالیت‌ها را برعهده دارد که حتما باید از فرزندان و نسل ملا مصطفی باشد. علیرغم آنکه شکیب آکریی، فرانسو حریری، کریم سنجاری هم مسن‌تر از مسعود بارزانی بودند و هم از وی با تجربه‌تر بودند، از زمان تاسیس سازمان پاراستن مسعود بارزانی آن را مدیریت کرد.

حذف افراد و شخصیت‌ها

حذف و از میان برداشتن نیروهای داخلی توسط سازمان پاراستن، بعد از فرانسو حریری، در زمانی که کریم سنجاری به ریاست پاراستن برگزیده شد و فاضل میرانی به وزیر امور داخله منصوب شدند، توسط افراد و وابستگان این دو وارد مرحله جدیدی شد. برای نمونه؛ شکیب آکریی در امریکا مسموم و به قتل رسید. شخصی بنام ریناس در منطقه بادینان توسط این سازمان حذف شد. این فرد از رئیس اتحادیه زحمت‌کشان کوردستان بود. ابو نظر مسیحی مانکیش نیز یکی از این افراد بود و مسئولیت کمیته حزب کمونیست کوردستان در دهوک را بر عهده داشت. این فرد نیز به همان عاقبت دچار شد. فرانسوا شابو، مهندس و عضو پارلمان کوردستان از لیست آشوریان بود. علی الکوخی و غازی اتروشی نیز از فرماندهان مرکزی سازمان جاسوسی پاراستن، شاخه دهوک نیز از فعالیتهای گسترده‌ای در این زمینه برخوردار بودند که از اسرار بسیاری از اعضای پ.د.ک اطلاع داشتند، اما این افراد نیز به منظور جلوگیری از درز اخبار و اطلاعات پاراستن حذف شدند.

اعترافات سلمان برواری

یکی از جاسوسان پیشین سازمان اطلاعات پ.د.ک به نام محمد سلمان برواری در خصوص قتلعام پ.د.ک اظهار می‌دارد: عیسی سوار از سال ۱۹۷۳، یازده کادر حزب کمونیست عراق را زمانی که اتحاد جماهیر شوروی، از مسیر سوریه- ترکیه باز می‌گشتند، دستگیر کرده و به قتل رساندند. همچنین یکی از این افراد برادر سرگرد جلال بلاتیی مزوری، عضو دادگاه نظامی، تحت ریاست المهداوی بود. تمامی این افراد با شیوه‌های روسی کشته شدند. وی را زنده در خاک دفن کردند و فقط سر آنها خارج از سطح زمین دفن نشده بود، آنها را به حال خود رها کردند تا مردند. این رویداد در منطقه کوهستانی بیخیر، راه منتهی به زاخو و فیش خابور روی داد. رمضان عیسی برواری، عثمان قاضی زاخولی، علی هَلو سندی و شفیق زاخولی از جمله افرادی بودند که دست به این اقدام زدند. افراد و کادرهایی که این قتل‌ها را طراحی کردند عبارت بودند از: نچیروان ادریس بارزانی، فاضل متنی میرانی، قادر قاچاخ، نچیروان احمد مصری، حمید علی سپینداری، رجب نبی کرمافی، آشتی کوچر، کریم قاسم آیتونی، آزاد سید کریمافی، آزاد بوتی، سگفان رشید فلک و تحسین کمکی... هم اکنون نیز از سرنوشت ده‌ها نفر از افرادی که در جریان حذف‌های سازمان پاراستن ناپدید شده‌اند، بی‌خبری مطلقی وجود دارد...

ادامه دارد...

منابع:

١- موساد در عراق و کشورهای اطراف و شکست امیدهای اسرائیل و کورد؛ شلومو ندیمون

٢- ارزیابی فرایند انقلاب کوردی و تجارب کسب شده، ۱۹۶۱-۱۹۷۵، محمود عثمان

منبع: ANHA