یادداشت

گام اول الحاق باشور: مرزهایی که میثاق ملی را آغاز می‌کند

آنکارا که اشغال باشور را به مرحله جدیدی رسانده است، عملا پروژه میثاق ملی را اجرا می‌کند. نیروهای بین المللی در برابر تلاش‌های ترکیه برای اشغال سکوت کرده‌اند و حزب دمکرات کوردستان با تمام توان از دولت ترکیه حمایت می‌کند.

در خلال بررسی‌های چند ماهه ترکیه در رابطه با طرح‌های جدید حمله به باشور کوردستان، تحولات زیادی در حال رخ دادن است. آنکارا که اشغال باشور را به مرحله دیگری رسانده است، عملا پروژه میثاق ملی را اجرا می‌کند. علاوه بر پایگاه‌های نظامی، اقداماتی مانند شناسایی در منطقه بهدینان، عملیات علیه روستاها و بازداشت و دستگیری شهروندان محلی نشان می‌دهد که وضعیت «اداره» در منطقه تغییر کرده است. شهروندان منطقه می‌پرسند که چرا دولت اقلیم کوردستان «ساکت» است و مکان‌هایی مانند دهوک و آمیدی به عنوان مرزهای میثاق ملی اولیه دولت ترکیه تعریف شده است.

معنای آن در حقوق بین‌الملل الحاق است

مقامات حزب عدالت و توسعه و م‌ه‌پ در آغاز سال ۲۰۲۴ برای گسترش مناطق اشغالی خود در عراق و باشور کوردستان بسیج شدند و از طریق تلاش‌های سیاسی، دیپلماتیک و نظامی، به وضوح نسبت به جنگ در منطقه هشدار دادند. این اقدامات دولت ترکیه در عراق برای تغییر برخی موازنه‌ها در خاورمیانه بود و همزمان گام‌های جدیدی در باشور کوردستان در حال انجام است. همراه با پست‌های بازرسی، جاده‌کشی دولت اشغالگر ترکیه در شهرهای بانمره و کانی ماسی از توابع بهدینان اولین گام‌های الحاق است.

پ‌د‌ک پیشتاز است

اگرچه ارتش ترکیه رسما این وضعیت را تکذیب می‌کند، اما گزارش شده است که هویت شهروندان در این منطقه و در ایست‌های بازرسی چک می‌شود، ده‌ها جوان بازداشت شده‌اند، تمام دوربین‌های کارخانه‌های نزدیک به این پاسگاه‌ها و فروش ماهانه آنها نیز ضبط شده است. علاوه بر این، دولت ترکیه که خواهان کنترل کامل منطقه است، تحت هدایت نیروهایی مانند پیشمرگه روژ، زروانی و پاراستن متعلق به حزب دمکرات کوردستان در منطقه مستقر شده است. همچنین قبل از ورود ارتش ترکیه، نیروهای مسلح در نقاطی مانند اسپیندار، میژه، کون‌میژه و سرگله، شهروندان را به زور از محل خود بیرون می‌کنند و حزب دمکرات کوردستان مختصات مناطق بمباران شده را به دولت ترکیه می‌دهد.

گام بعدی دولت ترکیه انتصاب قیم است!

حزب دمکرات کوردستان برای به دست گرفتن قدرت در باشور کوردستان دست به هر کاری می‌زند و با این سیاست‌ها اشغالگری را تسهیل می‌کند و راه را برای دولت ترکیه برای تعیین قیم در شهرهای باشور هموار می‌کند. حزب دمکرات کوردستان برای اینکه بیشتر در قدرت بماند، انتخابات پارلمانی را به ۲۰ اکتبر موکول کرد و به جای تدارک برای انتخابات، از هم اکنون سناریوهای جدیدی را برای جلوگیری از برگزاری انتخابات ایجاد می‌کند. بر این اساس حزب دمکرات کوردستان میدان نامحدودی را برای دولت ترکیه باز می‌کند و با تحولات کنونی، مقدمات را با برقراری «وضعیت فوق‌العاده» برای جلوگیری از برگزاری انتخابات آغاز کرده است.

موانع پیش روی انتخابات

علاوه بر این، با وجود اینکه انتخابات در دستور کار است، انتقال‌های سیاسی از پ‌د‌ک به ی‌ن‌ک نیز در حال افزایش است. قتل رهبر ارشد حزب دمکرات کوردستان، محسن رشید نیز بخشی از این تحولات است که چند روز پیش در هولیر کشته شد. محسن رشید گاهی از سیاست های حزب دموکرات کوردستان انتقاد می‌کرد و بر موضع خود در برابر اشغالگری تأکید می‌کرد. همچنین گفته می‌شود که محسن رشید اغلب رویکردهای مسرور بارزانی را «ناعادلانه» تعریف کرده و با آن مخالفت کرده است. مشخص است که رشید به نچیروان بارزانی نزدیکتر بوده و گفته می‌شود که این قتل به دلیل جنگ قدرت بین این دو طرف بوده است.

علاوه بر این، روابط تجاری نچیروان بارزانی با ایران و مسرور بارزانی با ترکیه، موقعیت باشور را در عرصه بین المللی در خطر بزرگی قرار داد.  حزب دمکرات کوردستان فضای جنگ را زنده نگه می‌دارد تا از بازگشت وضعیت فعلی به حالت عادی جلوگیری کند. ترکیه که این را می‌بیند، از وضعیت حزب دمکرات کوردستان در چارچوب منافع خود استفاده می‌کند و بیشتر در باشور در مقابل جنبش آزادی کوردستان قرار می‌گیرد.

مسعود بارزانی به بغداد می‌رود

حزب دمکرات کوردستان که تاکنون در گام «عادی سازی» با دولت مرکزی عراق که با میانجیگری تهران و آنکارا انجام شده است، موفق نشده است؛ آنها این بار به رهبری مسعود بارزانی رئیس خود به بغداد می‌روند. به دلیل شکست تلاش‌های نچیروان بارزانی و مسرور بارزانی، مسعود بارزانی امروز به بغداد می‌رود و قرار است با مقامات دولت مرکزی دیدارهایی داشته باشد. پس از رفراندوم ۲۰۱۷، برای اولین بار است که مسعود بارزانی دست به چنین کاری می‌زند و این نیز نشان می‌دهد که مسعود بارزانی برخی از خواسته‌های بغداد را خواهد پذیرفت. به عقیده عموم، اگر حزب دمکرات کوردستان مجبور به برگزاری چنین نشستی با بغداد نبود، وی هرگز چنین سفری را انجام نمی‌داد. احتمال می‌رود که پس از سفر بارزانی به بغداد، تحولات جدیدی رخ دهد.

پ‌د‌ک تلاش می‌کند تا شنگال را به موضوع تجارت تبدیل کند

اگرچه تحولات قابل توجهی در عراق و باشور کوردستان رخ می‌دهد، اما همزمان پخش برخی رسانه‌های مرتبط با مسرور بارزانی که باس‌نیوز یکی از آنهاست، در ارتباط با شنگال و ایزدی‌ها جلب توجه می کند. مسرور بارزانی در مراسم «برنامه کمک مالی به بازماندگان از حملات داعش» سخنرانی کرد و با اشاره به توافقنامه ۹ اکتبر که هدف آن تصرف اراده خلق شنگال است، خواستار اجرای مفاد این توافق شد. فرض بر این است که در سفر مسعود بارزانی به بغداد، کارت مربوط به شنگال نیز مورد بحث قرار گیرد.

انتظار می‌رود که دستور کار کامل شود

گفته می‌شود که دولت ترکیه در روزهای آینده نیروهای بیشتری را به باشور کوردستان اعزام خواهد کرد و گزارش شده است که بسیاری از روستاهایی که ارتش ترکیه در آن مستقر شده و ایست بازرسی ایجاد کرده است، تخلیه خواهند شد. نیروهای بین المللی در برابر تهاجم و اشغالگری ترکیه سکوت کرده‌اند و جدای از حزب دمکرات کوردستان، ورود دولت مرکزی عراق به برنامه‌های ترکیه در برخی نقاط نیز به چشم می‌خورد. تخمین زده می‌شود که منطقه در روزهای آینده شاهد تحولات سیاسی و نظامی گسترده باشد.