گریلا یک کلمه اسپانیایی است و در فارسی به آن «چریک» می‌گویند. گریلا چنان نیرویی است که مانند نظام دولت-ملت، جنگ را از سنگری به سنگر دیگر انجام نداده و در یک سنگر نمیجنگد. زمان و مکان جنگ گریلایی مشخص نیست. گریلا چنان نیرویی است که ناگهان نیروهای دشمن را در اختیار گرفته و ضربات سنگینی به آنها وارد می‌کند و بدون برجای گذاشتن اثری، از منطقه جنگی عقب نشینی می‌کند. به طور کلی گریلاها با یگان‌های کوچک و حرفه‌ای نیروهای دشمن را فداکارانه و مانند پلنگ در اختیار می‌گیرند. گریلا از طریق عملیات سابوتاژ بی‌وقفه عمل می‌کند و سعی می‌کند با کمترین آسیب میدان نبرد را ترک کند.

در اساس خود، گریلا یک نیروی انتقامی است، مکان یا منطقه خاصی ندارد. همه جا خانه و مکان گریلا است. گریلا می‌تواند مانور دهد و خود را با شرایط تطبیق دهد و بر نیروی طبیعی خود تکیه کند، به هیچ قدرت، گروه و دولتی تکیه ندارد. گریلا قدرت مردم است و منابع گریلا توسط خود مردم تامین می‌شود. گریلا مسئول حملاتی است که علیه مردمش انجام می‌شود و در برابر مردمش پاسخگو است و در مقابل هیچ نیرو یا طرفی غیر از مردم خود پاسخگو نیست.

در واقع گریلا نیروی فدایی خلق است. نیرویی است که مردم از آن حمایت و صیانت می‌کنند. منابع مادی و معنوی گریلا توسط مردم تامین می‌شود. به همین دلیل است که مردم در هر صورت از آن صیانت می‌کنند. چنین نیرویی است که از دل مردم برخاسته و فدایی است. تنها هدفش نجات مردمش است که تحت ظلم و آزار، اشغال و نسل کشی هستند. نیرویی است که جز برای ارزش‌های مقدس خود و جز برای اهداف شهدا و جز برای مردم و میهنش، برای هیچ چیز و هیچ کس  نمی‌جنگد.

در کوردستان و در تب و تاب دو جنگ جهانی، کلمه پیشمرگه در ادبیات سیاسی کوردها گنجانده شده است. پیشمرگه یعنی مرگ خود را بر مرگ مردمش مقدم می‌دارد. با این حال، گریلا از مرگ صحبت نمی‌کند، از زندگی می‌گوید. با پیدایش پ‌ک‌ک برای اولین بار واژه گریلا در ادبیات سیاسی کوردها آمده است. گریلا تلاش می‌کند از مرگ زندگی بیافریند. در اساس خود، نیرویی است که علیه مرگ، بردگی و ظلم قیام کرده است. این خود با فلسفه زندگی، مرگ، مبارزه و مقاومت در کوردستان در تضاد است. آنهایی که تا دیروز در آستانه مرگ بودند با حضور گریلاها روح تازه‌ای به سراغشان می‌آید. گریلا مفهوم مرگ را با زندگی جایگزین می‌کند و زندگی آزاد هر چه بیشتر بر آن استوار است.

بنیانگذار جنبش گریلایی در کوردستان به طور کلی رهبر آپو، عبدالله اوجالان است و خود «اوجالان» به معنای «انتقام‌گیر» است. تولهلدِر یک اصطلاح گریلایی است، اصطلاحی که مبتنی بر واقعیت تاریخی و جغرافیایی کورد و کوردستان است.

حوری، اورارتویی، ایوبیان، صباحی، خوارج، قرمتی، مانوی و مزدک همگی در زمان خود دارای قدرت گریلایی بوده‌اند. اما آن نیروها در ایجاد سازمان رهبری داری کم و کاستی بوده‌اند. در برابر حملات داخلی و خارجی نتوانستند سیستم مدیریتی و دفاعی خود را بر اساس نیاز و با برنامه‌ریزی بلندمدت بسازند.

در تاریخ مردم ما جنبش‌های زیادی قیام کرده‌اند، اما دشمنان اطراف می‌خواستند آن نیروها را به شیوه‌های مختلف تروریزه کنند و قدرت بیشتری را علیه آنها جمع کنند. آنها دارای نیروی مبارز و فدایی و قهرمان و شجاع بودند، اما این به تنهایی برای محافظت از مردم کوردستان در برابر حملات دشمن کافی نبود. کسانی که در تاریخ مردم کورد و کوردستان جان خود را فدا کردند همه فرزندان این سرزمین هستند. این خاک با خون میلیون‌ها انسان مبارز و مقاوم سیراب و محافظت شده است و امروز بر آن زندگی می‌کنیم.

وقتی رهبر آپو می‌گوید؛ «شهدا صاحبان واقعی این سرزمین هستند» انسان احساس بزرگی می‌کند. ما در طول تاریخ برای پاسداری از این سرزمین و این مردم شهدای بسیاری داده‌ایم. وقتی رهبر آپو با گریلاها صحبت می‌کند، به آنها می‌گوید: «شما بسیار فداکار، قهرمان، شجاع و مبارز هستید. شما چنان نیرویی هستید که در جنگ جسورانه به دشمن حمله می‌کنید. این یک شجاعت و جسارت بزرگ و شکست ناپذیر است.»

هر دوره‌ای شخص خاص خود را خلق می‌کند. در دوران مبارزه و جنبش سوسیالیستی، به گریلا به عنوان یک افسانه ناشنیده نگاه می‌شد. اما گریلایی که رهبر آپو در کوردستان ایجاد کرد با مدل‌هایی که در کشورهای آمریکای لاتین، اسپانیا، آنگولا، چین و ویتنام وجود دارد بسیار متفاوت است.

رهبر آپو جنگ گریلایی را از مادرش می‌آموزد. الهه زن، دایه اویش با نزدیک شدن به رهبر آپو مقاومت، انتقام و عمل را به رهبر آپو آموزش می‌دهد. شما باید طوری رفتار کنید که دشمن شما فرصت تفکر نداشته باشد، سیستم ذهنی او را از بین ببرید و او را طوری گیج کنید که نتواند به راحتی خودش را جمع کند.

رهبر آپو این نوع جنگ گریلایی را علیه محو و جمو (محمد و جمعه)، دو برادری که رهبر آپو را در کودکی کتک زدند، انجام می‌دهد. دایه اویش بسیار عصبانی می‌شود و می‌گوید تا زمانی که انتقام خود را نگرفته‌ای به خانه نمی‌آیی. این موضع‌گیری دایه اویش باعث می‌شود که رهبر آپو اولین فعالیت گریلایی خود را انجام دهد. رهبر آپو با نزدیک شدن به حسن بیندال دومین عملیات گریلایی خود را انجام می‌دهد. خانواده حسن بیندال از عشیره دیگری هستند و با هم دشمن خونی می‌باشند. در چنین شرایطی رهبر آپو با حسن بیندال دوست و رفیق می‌شود. این مورد را دایه اویش قبول نمی‌کند، اما رهبر آپو و حسن بیندال تا زمان شهادت حسن بیندال دو دوست صمیمی باقی می‌مانند.

گریلا برای رهبر آپو به معنای ایجاد دوستی واقعی و صادقانه است. هدف گریلا ساختن جامعه‌ای اخلاقی است که بر ارزش‌های مشترک انسانی تکیه کند. گریلا قدرت خلق است، برای مردم و انسانیت می‌جنگد. او مبارز واقعی خلق است و برای خلق زندگی می‌کند.

گریلاها در کوردستان یک واقعیت هستند و هیچکس نمی‌تواند آنها را رام کند. گریلا اکنون به یک نیروی فولادی تبدیل شده است. اگر همه نیروهای نظام مدرنیته سرمایه‌داری علیه گریلای واقعی کوردستان، رهبر آپو متحد شدند و او را با یک توطئه بین‌المللی ربودند، منشأ این امر از این واقعیت ناشی می‌شود. سه سال است که نگذاشتند یک کلمه از او شنیده شود، این به خاطر قدرتی است که رهبر آپو در شخصیت خود ساخته است، یعنی قدرت گریلایی. برای رهبر آپو، گریلا بودن، یعنی آزاداندیشی که هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد.

گریلاهای آزادی‌بخش کوردستان که قدرت خود را از رهبر آپو می‌گیرند، تنها نیرو و امید مردم کوردستان و بشریت هستند. گریلا از ارزش‌های مشترک بشریت در برابر ارتش ترکیه و خشن‌ترین تبهکاران داعش دفاع می‌کند.