تغییر مسیرهای تجارت جهانی تغییرات سیاسی، نظامی و اقتصادی زیادی را به همراه داشت. در سال ۲۰۱۳، چین پروژه «یک نسل، یک جاده» را اعلام کرد و با این کار، مبادله جاده ابریشم که قدمت آن به قبل از میلاد می‌رسد، در حال تجدید است. چین؛ با جاده ابریشم، که از قاره آسیا تا اروپا امتداد دارد، به تدارکات تجارت خود که در سراسر جهان توسعه یافته است، ادامه می‌دهد.

یک نسل، یک جاده

پروژه جدید که جاده ابریشم مدرن نام دارد حدود ۶۰ کشور را در بر می‌گیرد. راه جدید از آسیا شروع می‌شود و بر بسیاری از تحولات سیاسی، نظامی و اقتصادی این قاره تأثیر می‌گذارد. این جاده فقط یک مسیر یا یک راهرو نیست بلکه شامل راه آهن، بنادر، خطوط لوله نفت و گاز طبیعی نیز می‌شود.

این اقدام ایالات متحده را که دارای قدرت هژمونیک و سرمایه جهانی است وارد عمل کرد. در برابر تلاش چین، ایالات متحده آمریکا نیز با کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا با این اقدام مخالفت کرد.

هر دو پروژه منجر به تغییر موازنه سیاسی، نظامی و دیپلماتیک در جهان، ایجاد موازنه‌های جدید و هموار کردن راه برای جنگ‌های جدید می‌شود. انتظار می‌رود این پروژه ماهیت تجارت جهانی را تغییر دهد. نیروهای بین‌المللی و منطقه‌ای برای حضور در شلوغ‌ترین مبادله وارد رقابت شده‌اند. یکی از مکان‌های مورد مناقشه خاورمیانه است.

مرحله مقابله ایالات متحده آمریکا: IMEC

 در این زمینه نیروهایی هستند که می‌خواهند هم از نظر نظامی و هم از نظر اقتصادی در خاورمیانه موثر باشند و سردسته همه اینها دولت اشغالگر ترکیه است. دولت ترکیه؛ در پروژه جدید جاده ابریشم چین گنجانده شده است، اما در IMEC که ایالات متحده می‌خواهد اجرا کند، گنجانده نشده است. قدرت دیگری که بخشی از این پروژه نیست، ایران یکی از بازیگران اصلی خاورمیانه است.

دولت ترکیه؛ تلاش برای سرقت نقش

دولت ترکیه؛ به منظور گسترش حوزه نفوذ خود در منطقه، تلاش می‌‌کند «پروژه راه توسعه» خود را با عراق اجرا کند. این پروژه که امارات متحده عربی، قطر و عراق را درگیر می‌کند، از خلیج بصره آغاز می‌شود و تا اواکو در منطقه هزخ در شرنخ ادامه می‌یابد. با این مسیر قرار است تجارت از آسیا از طریق ترکیه به اروپا منتقل شود.«پروژه راه توسعه» دولت ترکیه؛ در برابر IMEC به عنوان یک جایگزین می‌باشد. قدرت‌هایی مانند ایالات متحده آمریکا، هند، امارات متحده عربی ، عربستان سعودی، اردن، اسرائیل، یونان، ایتالیا، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا در IMEC مشترک شده‌اند.

هدف اصلی، آماده‌سازی علیه پ‌ک‌ک است

 از طرفی برای کارکرد این جاده و اطمینان از ایمنی آن مشکل اصلی را «پ‌ک‌ک » نشان می‌دهند. دولت آ‌ک‌پ-م‌ه‌پ به دنبال شریکی برای حملات اشغالگرانه خود به جنبش آزادی کوردستان است. او با این پروژه اقتصادی، دولت مرکزی عراق را مجبور می‌کند که به آن‌ها بپیوندد. دولت ترکیه سعی دارد دولت مرکزی را «با انگشت عسل» فریب دهد. او به غیر از سنی‌های عراق، سعی دارد شیعیان را نیز شریک کند. این کشور قصد دارد «پروژه راه توسعه» را به شهرهای شیعه نشین مانند نجف و کربلا منتقل کند و سایر احزاب در عراق را برای تلاش‌های اشغالگرانه جدید خود متقاعد کند.

مسیر تجاری فوق از خارج از مرزهای حکومت اقلیم کوردستان به ترکیه منتهی می‌شود. این موضوع متفاوتی است که جلب توجه می‌کند.

 دیدار جدید

قبل از انتخابات محلی در ترکیه و باکور کوردستان، دولت ترکیه جلسات زیادی با عراق و حزب دمکرات کوردستان برگزار کرد. در نتیجه این دیدارها، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه قرار است در ۲۲ آوریل به عراق برود. پس از آخرین سفر اردوغان به عراق در سال ۲۰۱۲، جنگ شدیدی در منطقه آغاز شد. بعدها با تحولاتی که رخ داد، داعش تأسیس شد و داعش به خاک عراق و سوریه فرستاده شد. پس از گذشت ۱۲ سال، ویرانی‌های عظیمی در هر دو کشور رخ داد. هر دو کشور وارد جنگ داخلی و بی‌ثباتی شدند و این به یک بحران بزرگ تبدیل شد. اردوغان در این روند تلاش برای ایجاد توازن بین‌المللی و منطقه‌ای، دوباره به عراق روی آورد. بزرگ‌ترین موضوعی که در دستور کار است جنبش آزادی کوردستان است که حکومت ۲۲ ساله او را متزلزل کرده است.

پس از انتخابات…

 وقتی به اردوغان قبل از انتخابات محلی و اردوغان بعد از انتخابات نگاه می‌کنیم، تعابیر متفاوتی به چشم می‌خورد. پیش بینی می‌شود اردوغان با تبلیغ بزرگی پروژه سعی در کنترل فضای جنگ قبل از انتخابات داشته باشد. گفته می‌شود که او در سفرهایش سعی می‌کند این مفهوم را در ذهن مردم جای دهد که «او با همه نیروهای عراق توافق کرده و همه علیه پ‌ک‌ک موضع گرفته‌اند» .

عراق گاهی اظهارات دوم و سوم را مطرح می‌کند و اگرچه می‌گوید در برنامه‌ها و سیاست‌های دولت ترکیه شریک نخواهد بود، اما موضع این کشور در چارچوب تحولات سوالاتی را ایجاد می‌کند. قوی‌ترین فرض این است که عراق برخلاف برخی وعده‌هایی که برای منافعش داده می‌شود، اطلاعات استخباراتی را بیشتر از حوزه نظامی ارائه خواهد کرد.

پس از عراق به ایالات متحده می‌رود

اردوغان قصد دارد پس از سفر به عراق به آمریکا برود تا اقدامات اقتصادی و اشغالگرانه خود را تایید کند. گفته می‌شود اردوغان در دیدار خود در آمریکا درباره نقش جدید خود در منطقه و گسترش جنگ در مناطق مختلف خاورمیانه بحث خواهد کرد. بسیاری معتقدند که پس از رانده شدن دولت ترکیه از IMEC، فتیله‌ی جنگ در غزه را روشن کرد. همچنین اسرائیل که یکی از بازیگران اصلی IMEC است با این پروژه نقش پل ارتباطی اروپا را بر عهده می‌گیرد. این نقش قبلا متعلق به ترکیه بود.

روسیه در مورد تلاش‌های دولت ترکیه چه می‌گوید؟

دولت ترکیه با تحولات اقتصادی و دیپلماتیک خود در حال نزدیک شدن به آمریکا است و این امر روسیه را نگران می‌کند. روسیه پیام‌های متفاوتی به شریک خود در سیاست اوراسیا می‌دهد. بافل طالبانی رئیس اتحادیه میهنی کوردستان در چند روز گذشته اگرچه در رسانه‌ها به آن اشاره نشد، به روسیه سفر کرد. روسیه در برابر تلاش‌های احتمالی دولت ترکیه می‌گوید: «اگر نزدیک تر شوید، در عراق و باشور کوردستان علیه شما اقدام خواهم کرد.» با این حساب، حرکت متوازن در باشور کوردستان برای دولت ترکیه که کاملاً به ناتو و آمریکا وابسته است، دشوار به نظر می‌رسد.

انتظار می‌رود با ورود اردوغان به عراق، منطقه بار دیگر به حرکت و جنبش درآید و در وهله اول، عراق در بسیاری از نقاط خاورمیانه، جستجوی موازنه‌های جدید را در دستور کار قرار دهد.