عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، بیانیه بسیار مورد بحث و انتظار خود را در ۲۷ فوریه ارائه کرد. او با بیان اینکه «شرایطی که پ‌ک‌ک در آن ظهور کرد تغییر کرده است»، از پ‌ک‌ک خواست «کنگره را تشکیل دهد و در این کنگره تصمیم به ترک سلاح و انحلال خود بگیرد». او حتی اظهار داشت که این روند از اوایل دهه ۱۹۹۰ از نظر حل مسئله کورد و مبارزه سوسیالیستی مطرح شده است و بنابراین، با عملی نشدن آن، دیر (متاخر) شده است.

بدون شک، بیانیه رهبر عبدالله اوجالان با عنوان «فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک» از نظر تاریخی دارای اهمیت و معنایی است. همانطور که بسیاری از محافل، به ویژه پ‌ک‌ک، به این اهمیت اشاره کرده‌اند و این فراخوان با عناوینی مانند «مانیفست قرن» و «مانیفست عصر» توصیف شده است. واضح است که ارائه چنین فراخوانی و رسیدن به چنین تصمیمی که بیانگر تغییر ساختار سازمانی پ‌ک‌ک و واقعیت مبارزه استراتژیک و تاکتیکی آن است، یک موقعیت رهبری آشکار است. رهبر عبدالله اوجالان با انجام این کار، بار دیگر ویژگی رهبریتی خود را به همه نشان داد.

اما چرا عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، این کار را انجام داد؟ بسیار واضح است که او این کار را به این دلیل انجام داد که ساختار سازمانی و خط مبارزه فعلی پ‌ک‌ک را با نظریه تمدن دموکراتیک و سازماندهی و مبارزه مدرنیته دموکراتیک که اخیرا توسعه داده است، سازگار نمی‌داند. او همچنین شرایط سیاسی و نظامی فعلی را به عنوان فرصت و امکان مهمی برای انجام این تغییرات می‌بیند و بنابراین، تصمیم به انجام این تغییر اساسی گرفته است. او با تغییر پ‌ک‌ک، پیش‌بینی می‌کند که تغییر دموکراتیک ترکیه و خاورمیانه را توسعه دهد.

کمیته اجرایی پ‌ک‌ک نیز با بیانیه ۱ مارس خود با اعلام «آتش‌بس» و «آمادگی برای تشکیل کنگره» به این وضعیت پاسخ داد. پ‌ک‌ک اعلام کرد که «می‌خواهد راه را برای تحقق فراخوان صلح و جامعه دموکراتیک باز کند». البته، پ‌ک‌ک اضافه کرد که برای اینکه کنگره بتواند تصمیم به ترک سلاح و انحلال بگیرد، رهبر عبدالله اوجالان باید «به شرایط زندگی و کار آزاد دست یابد». یعنی پ‌ک‌ک تاکید کرد که این تصمیمات فقط با رهبریت مستقیم رهبر آپو قابل اتخاذ است.

تا اینجا، آنچه در مورد روند انجام شده است، واضح و قابل درک است. ابتدا رهبر عبدالله اوجالان فراخوانی را ارائه کرد که هیچ کس، حتی مخالفانش، تصورش را نمی‌کردند. سپس، نهاد مربوطه پ‌ک‌ک با اعلام آتش‌بس، اعلام کرد که «از محتوای این فراخوان پیروی و آن را اجرا خواهد کرد». البته، پ‌ک‌ک برای انجام کار کنگره‌ای که تصمیم به ترک سلاح و انحلال پ‌ک‌ک بگیرد، حضور مستقیم رهبر عبدالله اوجالان را ضروری و الزامی می‌داند. یعنی پ‌ک‌ک می‌گوید که انحلال حزبی که او رهبری تاسیس آن را بر عهده داشته است، فقط با رهبریت رهبر عبدالله اوجالان قابل انجام است.

همه اینها مسائل بسیار واضح و قابل درک هستند. یعنی برای پیشرفت روندی که از اوایل اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شده است، عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، باید در شرایط زندگی و کار آزاد باشد و بتواند با هر کسی، از جمله پ‌ک‌ک، که می‌خواهد ارتباط برقرار کند و بحث کند. در غیر این صورت، گفتن «کنگره برگزار کنید و خودتان را منحل کنید» به پ‌ک‌ک در شرایط انزوا و شکنجه امرالی فعلی، عملا محقق نخواهد شد. بنابراین، نکته کلیدی برای پیشرفت روند، دسترسی فوری رهبر عبدالله اوجالان به شرایط زندگی و کار آزاد است. البته، کسی که این کار را انجام خواهد داد، قدرتی است که سیستم امرالی را حفظ می‌کند، یعنی دولت ترکیه. بنابراین، توپ در زمین دولت و سیاست ترکیه است. همانطور که سری ثریا اوندر، یکی از اعضای هیئت امرالی، با بیان اینکه «وضعیت در این هفته مشخص خواهد شد»، انتظار خود را ابراز کرد.

در این شرایط، این سوال مطرح می‌شود: آیا سیاست فعلی ترکیه، با دولت و مخالفانش، می‌تواند چنین اراده‌ای را نشان دهد و تصمیم بگیرد؟ یعنی آیا می‌تواند شرایط زندگی و کار آزاد عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد را فراهم کند؟ آیا می‌تواند قوانین حقوقی لازم را برای این کار ایجاد کند؟ واضح است که پاسخ به این سوال از اهمیت حیاتی برخوردار است.

در واقع، آنچه در این میان مطرح می‌شود، صرفا ایجاد قوانین حقوقی جدید برای یک نفر، عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد نیست. این وضعیتی که برخی محافل ج‌ه‌پ بیش از حد به آن می‌پردازند، در واقع فقط یک ظاهر است. نکته اصلی این است که قوانین حقوقی جدیدی که شرایط زندگی و کار آزاد رهبر عبدالله اوجالان را فراهم می‌کند، آغازی برای تغییر حقوقی جدید برای دموکراتیزاسیون ترکیه باشد. اگر این گام برداشته شود، که در واقع عبور از یک آستانه یا شکستن یک تابو است، گام‌های دموکراتیزاسیون لازم به راحتی دنبال خواهند شد.

از طرف دیگر، پاسخ به این سوال از نظر مثبت تقریبا یک ضرورت است. زیرا سیاست ترکیه اکنون مجبور است به چنین قدرت راه‌حلی تبدیل شود. در واقع، وضعیت فعلی ناشی از عدم وجود قدرت راه‌حل در سیاست در گذشته است. رهبر عبدالله اوجالان نیز در فراخوان خود به این موضوع اشاره کرد و «قدرت یافتن خط پ‌ک‌ک در گذشته را به عدم عملکرد سیاست دموکراتیک» نسبت داد.

اگر سیاست ترکیه اکنون نیز همان عدم راه‌حل را تجربه کند، به ویژه اگر با گفتن «به هر حال پ‌ک‌ک آتش‌بس کرده و در حال انحلال است، پس مشکل حل شده است» از دلایل اصلی ظهور پ‌ک‌ک، یعنی مسئله کورد و کمبود دموکراسی در ترکیه، چشم‌پوشی کند و فقط به از بین بردن نتیجه بپردازد، واضح است که بار دیگر اشتباه و خطای بسیار بزرگی مرتکب خواهد شد. در آن صورت، شاید پ‌ک‌ک فعلی از بین برود، اما چندین پ‌ک‌ک دیگر جایگزین آن خواهند شد. در واقع، بیایید به تاریخ دویست سال اخیر نگاه کنیم؛ یک قیام رفته است، اما قیام جدیدی به دنبال آن آمده است و در نهایت، جنبشی مانند پ‌ک‌ک که نیم قرن مقاومت کرده است، ظهور کرده است. عدم حل مسئله کورد بر اساس دموکراتیزاسیون ترکیه، می‌تواند در آینده رویدادهای بسیار متفاوت و مخرب‌تری را ایجاد کند.

کوردها با فراخوان فعلی رهبر آپو واقعا شجاعت و فداکاری بسیار بزرگی نشان داده‌اند. سیاست ترکیه باید بداند و در نظر بگیرد که هضم این موضوع برای جامعه کورد چقدر دشوار است. در واقع، سخنانی که می‌توان آنها را نارضایتی نامید، از بسیاری از بخش‌های جامعه شنیده می‌شود. حتی مادران با گفتن «آتش‌بس یک طرفه نمی‌شود، سلاح‌ها باید دو طرفه خاموش شوند» واکنش‌های جزئی خود را نشان داده‌اند. بنابراین، نباید نادیده گرفت که انجام خواسته‌ها توسط پ‌ک‌ک چقدر دشوار خواهد بود.

اگر بخواهیم مثالی بزنیم، اکنون توپ واقعا در زمین دولت و نهاد سیاست است. همان چیزی که به اصطلاح «ترور مانع همه چیز» بود، از بین رفته است. راه سیاست به طور کامل باز شده است. بنابراین، باید قدرت راه‌حل خود را نشان دهد. نباید فراموش کرد که زمینه‌ای که هر نوع خشونت و ترور را ایجاد می‌کند، نبود و عدم عملکرد سیاست دموکراتیک است. از این نظر، انتقاد همیشگی نهادهای سیاسی از خشونت به جای دیدن و اصلاح وضعیت عدم راه‌حل خودشان، نه تنها درست نیست، بلکه راه‌حلی نیز ارائه نمی‌دهد. واضح است که سیاست ترکیه با وضعیت فعلی خود در یک آزمون تاریخی کامل قرار دارد. موفقیت در این آزمون، دموکراسی نمونه ترکیه در آینده را ایجاد خواهد کرد و برعکس، ترکیه را بسیار تاریک‌تر از آنچه تاکنون بوده است، خواهد کرد.

امیدواریم نهادها و محافل سیاسی این واقعیت را به خوبی ببینند و آزمون تاریخی را با موفقیت پشت سر بگذارند. البته، تلاش و حمایت مثبت نهادهای مطبوعاتی، محافل روشنفکر و هنری، آکادمیسین‌ها و همه نهادهای جامعه دموکراتیک نیز برای این امر مهم است. بحث‌ها و مواضعی که گشایش ایجاد می‌کنند و حمایت و تشویق می‌کنند، برای موفقیت در آزمون تاریخی تقویت‌کننده خواهند بود. بنابراین، آزمون تاریخی برای همه است و موفقیت نیز مشترک خواهد بود.

منبع: ینی‌اوزگور پولیتیک