شانشین آیدن یکی از وکلای خانواده سنجار اعلام کرد که پرونده قتل سنجار با خطر این روبروست که به‌دلیل گذشت سال‌های متمادی، مختومه شود. نیز افزود: برای آنکه زمان رسیدگی به پرونده تمام شود، ۳۰ سال است قاتلین اصلی محافظت می‌شوند.
نماینده مردین حزب ده‌پ؛ محمد سنجار که برای تحقیق درباره جنایات "قاتل نامعلوم" به ایلح رفته بود، در ۴ سپتامبر ۱۹۹۳ با متین اوزدمیر مسئول ده‌پ در ایلح کشته شد. ۸ گلوله به بدن سنجار اصابت کرده بود. لشکر انتقام‌گیری ترکیه مسئولیت حادثه قتل را برعهده گرفته بود و سپس وزرای دولت آن دوره؛ نجم‌الدین جوهری و محمد گوکهان اظهار داشتند که قاتلین را دستگیر کرده‌اند. محمد گازی‌اوغلوش وزیر کشور آن زمان سپس گفت که این اظهارات درست نیست و قاتلین دستگیر نشده‌اند.
مجازات قاتل با بهانه "شرایطش مناسب و خوب است" کاهش یافت
با وجود تلاش‌های خانواده و فراخوان احزاب سیاسی و نهادهای اجتماعی درباره واقعه قتل سنجار، بازپرسی و تحقیقات جدی انجام نشد و لذا مرتبط با موضوع قتل هیچ پرونده‌ای باز نشد.
حادثه رانندگی سوسورلوک در سال ۱۹۹۶ از لحاظ نشان‌دادن روابط عمیق مابین دولت ترکیه و مافیای این کشور؛ یک اتفاق جدید بود. مشاور نخست‌وزیر آن زمان؛ کوتلو ساواش در گزارشش درباره واقعه سوسورلوک گفته بود که واقعه قتل محمد سنجار توسط محمود یلدرم با نام کد "یشیل"، با اقرار علاءالدین کانات، اسماعیل یشیلمان و مسعود محمداوغلو انجام گرفته است. کوتلو ساواش برای اطلاعاتی که در گزارش آورده بود؛ به اقرار محسن گل تکیه کرده بود که در سال ۱۹۹۴ در زندان آمد محبوس بود.
در ۲۸ ژانویه ۲۰۰۰ زمان مهمی برای افتتاح پرونده قتل سنجار بود. در منزل حزب‌الله در بیکوز که ضارب حزب‌الله؛ حسین ولید اوغلو در درگیری با نیروهای امنیتی کشته شد؛ مدارک زیادی به‌دست آمد. در این اسناد آشکار شد که واقعه قتل توسط قاتل ضارب؛ جهان یلدز با نام کد حسین انجام شده است. پرونده اصلی حزب‌الله که ۳۱ متهم در آن محاکمه شدند؛ با تکیه بر این اسناد آغاز شد.
قاتل ضارب؛ جهان یلدز در ۱۵ اوت ۲۰۰۸ توسط اتریش به ترکیه تحویل داده شد و از ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ به‌زندان افتاد. علاوه بر قتل سنجار به‌عنوان قاتل ۶ نفر دیگر و زخمی‌نمودن ۲ نفر دیگر معرفی و محاکمه گردید. پرونده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۳ مختومه شد. مجازات زندان ابد مطلق برای جهان یلدز صادر شد اما دادگاه به‌بهانه اینکه "وضعیتش خوب و مناسب است" مجازاتش را به زندان ابد کاهش داد. این حکم در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۴ توسط دادستانی تایید شد. وکیل جهان یلدز در سال ۲۰۱۹ به حکم صادره اعتراض کرد و دادگاه تصمیم گرفت که جهان یلدز به‌شیوه‌ای غیربازداشتی دوباره دادگاهی شود. جهان یلدز در دادگاه انکار کرد که کسی را کشته باشد، در دفاعیه‌اش پذیرفت که عضو حزب‌الله بوده است اما در هیچ اقدام مسلحانه‌ای شرکت نداشته و تنها کارش آموزش قرآن بوده است!
قاتل و ضارب حزب‌الله؛ جهان یلدز به‌طرز غیربازداشتی محاکمه می‌شود و از ایلح به شیوه آنلاین در جلسات دادگاه شرکت می‌کند. این در حالی است که در ۳۰امین سالیاد این جنایت در ۴ سپتامبر ۲۰۲۳ زمان این پرونده به‌سر می‌رسد.
شانشین آیدن یکی از وکلای خانواده سنجار درباره شرایط گذشت زمان این پرونده و آخرین اوضاع پرونده جهان یلدز؛ با خبرگزاری فرات گفتگو کرد.
تمام درخواست‌های خانواده سنجار و وکلایشان رد شد
شانشین آیدن اظهار داشت که پرونده محاکمه جهان یلدز مشمول گذشت زمان و انقضاء نمی‌شود و این پرونده قتل محمد سنجار علاوه بر جهان یلدز؛ فردی به‌نام ژیتم، کنترا گریلا و طراحان این جنایت که در بدنه دولت هستند را شامل می‌شود.
وی گفت که خانواده و وکلای سنجار خواستار محاکمه تمام قاتیلن و مسببین این جنایت شدند اما خواسته آنان رد شد و افزود: اولین قدم در این راستا با محاکمه جهان یلدز آغاز نمی‌شود. علیرغم خواست خانواده، با وجود گزارش سوسورلوک و اقرار حزب‌الله در ۷ سال ائل پس از قتل محمد سنجار؛ هیچ بازجویی و تحقیقاتی دنبال نشد. در ۲۸ ژانویه ۲۰۰۰ با یورش به مقر حزب‌الله این مرحله شروع شد. در این یورش به مقر؛ اسلحه‌ای که در قتل محمد سنجار به‌کار رفته بود؛ کشف شد و جریان محاکمه پس از ۷ سال آغاز گردید. در این زمان ما درخواست کردیم تا تمام مسببین پشت‌پرده این جنایت دادگاهی شوند و طبیعتا این درخواست ما پیگیری نشد.
محاکمه‌ای جدی و قاطع انجام نگرفت
شانشین آیدن این را نیز اعلام کرد که جریان قتل محمد سنجار تنها با محاکمه قاتل ضارب حزب‌اللهی؛ جهان یلدز رونش نمی‌شود و با این حال در این چند سال این محاکمه تنها همان یک نفر را شامل شد و این نیز به‌معنی حفاظت از قاتلین اصلی است و عمدا جریان پرونده با مختومیت روبرو گردیده است.
شانشین آیدن عنوان کرد که در شعبه ۴ دادگاه احکام سنگین آمد یک پرونده دیگر محاکمه متهمین حزب‌الله در جریان است و افزود: برای اینکه در ۴ سپتامبر تاریخ انقضاء اعمال نشود؛ باید محاکمه جدی صورت بگیرد. اما با وجود درخواست‌های آنان دادگاه تنها ضارب را محاکمه کرده است. شانشین آیدن گفت: به‌دلیل طی ۳۰ سال از این جنایت؛ پرونده مشمول تاریخ انقضاء می‌شود. این موضوع شامل جهان یلدز نمی‌شود زیرا دستور محاکمه مجدد وی در جریان است. وی گفت که ۳۰ سال است مسببین اصلی حفاظت می‌شوند تا قانون تاریخ انقضاء شامل این پرونده شود. این صیانت از مجرمین است.
