خبر فوری: جنگ سنگینی در منبج در جریان است
یادداشت

۱۷ دیدار بارزانی در بغداد و الحاق به معادله عراق

مسعود بارزانی با مقاماتی که در بغداد ملاقات کرد، خواستار برگزاری انتخابات در باشور در سال ۲۰۲۵ شد و آنکارا می‌خواست برای عملیات جدید اشغالگری وقت به دست آورد. پ‌دک با تمام توان خود برای حمایت از اقدامات دولت ترکیه برای الحاق این کشور تلاش می‌کند.

تلاش‌های مسعود بارزانی برای حمایت از الحاق

تلاش برای الحاق منطقه که آخرین مرحله اشغالگری ترکیه در منطقه بهدینان در باشور کوردستان است؛ کوردستان پرده جدیدی در تاریخ نسل‌کشی می‌گشاید. حزب دمکرات کوردستان (پ‌دک) که بیشترین نقش را در تسهیل مستقر شدن ترکیه در برابر جنبش آزادی کوردستان ایفا کرد، آستین‌ها را بالا زده تا سرزمین‌های باشور را همراه با آنکارا به آشیانه‌ی جدید اسلام‌گرایان رادیکال تبدیل کند. بی‌توجهی بغداد به چنین تحولاتی را می‌توان به تایید یا انجام برخی توافقات پنهانی تعبیر کرد. در حالی که سفر مسعود بارزانی به بغداد نیز در این زمینه مطرح می‌شود، گزارش شده است که بارزانی می‌خواهد برای عملیات اشغالگری جدید با درخواست برگزاری انتخابات باشور در سال ۲۰۲۵ با محافلی که در بغداد هستند، وقت به دست آورد. سکوت قدرت‌هایی مانند سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا حکایت از یک کانسپت بین‌المللی دارد.

حکومت اقلیم سکوت کرده مردم می‌گویند شِلادزه

در حالی که موضع جدید دولت ترکیه در بهدینان با واکنش شدید افکار عمومی مواجه شد، تا کنون به جز مخالفت‌های محدود اتحادیه میهنی کوردستان در قالب چند بیانیه‌ای، تا بحال از سوی حکومت و نیروهای سیاسی اقلیم هیچ واکنشی ارائه نشده است. در حالی که به طور فزاینده‌ای در خیابان‌های باشور مردم به دنبال جواب سوال «چرا آنها سکوت می‌کنند» هستند، قیام شلادزه که در سال ۲۰۱۹ به نمادی در منطقه در برابر اشغالگران تبدیل شد، نیز اشاره می‌کند. از سوی دیگر پ‌دک کوشید تا اوضاع را عادی کند و در این راستا سیاست‌ها و نشریاتی را با هدف در هم شکستن واکنش‌های مردم به حد غایی در دستور کارش قرار داد.

 می‌خواهند باشور را نیز مانند عفرین کنند

ارتش ترکیه؛ با اقداماتی مانند ایست بازرسی و غربالگیری شناسنامه شهروندان، تخلیه روستاها و دستگیری و مداخله در امور داخلی یک مکان اداری، راه را برای زیر سوال رفتن «مشروعیت» نیروهای منطقه گشود. یکی از دغدغه‌های اصلی مردم باشور اسکان اسلام‌گرایان تندرو به ویژه داعشی‌ها در مناطق تخلیه شده است. جمهوری ترکیه با مستقر کردن تبهکاران داعش در منطقه بهدینان تا منطقه سوران، آستین‌های خود را برای ایجاد نیروهای شبه‌نظامیان اسلام‌گرا برای جنگ با پ‌ک‌ک و تغییر ساختار جمعیتی بالا زده است. اسکان اعضای داعش در منطقه «برواری بالا» در متینا تنها بخشی از این طرح است که از چند مرحله تشکیل شده است. در این زمینه، آنها می‌خواهند یک منطقه حائل متشکل از تبهکاران داعش از دهوک تا هولیر، بَتیل، دِرکار، باتوفا، کانی‌ماسی، دِرَلوک، شِلادزه و دینارته ایجاد کنند. با این کار تلاش می‌شود تا منطقه‌ای مشابه منطقه ایجاد شده توسط اسلام‌گرایان تندرو در مناطق عفرین و سرکانی روژاوا، بین باکور کوردستان و باشور کوردستان ایجاد شود.

بارزانی در بغداد به چه کسی و چه گفت؟

آخرین اقدام پ‌دک که همه راه‌ها را برای بهبود روابط با دولت مرکزی عراق و عدم سقوط از قدرت امتحان کرد، سفر مسعود بارزانی به بغداد بود. بارزانی با آنیل بورا اینان سفیر ترکیه در عراق، سودانی نخست وزیر عراق، نوری مالکی، هادی عامری، عمر حکیم که در بغداد تاثیرگذار هستند و همچنین بسیاری از احزاب شیعه و سنی پشت میز مذاکره نشست. در ۱۷ دیداری که داشت؛ گفته می‌شود که عملیات اشغالگری جدید جمهوری ترکیه، تنش بغداد-هولیر و انتخابات مورد بحث قرار گرفت. در حالی که گفته می‌شود بارزانی از همه احزاب عراقی برای برگزاری انتخابات پارلمانی اقلیم در سال ۲۰۲۵ درخواست کرده است، خاطرنشان می‌شود که این درخواست متعلق به جمهوری ترکیه است. آنکارا به پ‌دک گفته است: «برنامه‌ای که برای عملیات تابستان امسال تعیین کردیم ممکن است تمدید شود. اگر با این شرایط وارد انتخابات شوید، شکست خواهید خورد. برگزاری آن همراه با انتخابات عمومی عراق سودمندتر خواهد بود.» در حالی که گفته می‌شود بارزانی بر اساس این درخواست‌ها مذاکراتی را در بغداد آغاز کرده است، اما گفته می‌شود برخی از خواسته‌های دولت مرکزی را پذیرفته است. در ادامه این دیدارها، هم بارزانی و هم هادی عامری، یکی از چهره‌های تاثیرگذار در بغداد، این دیدارها را «مثبت» دانستند و این نیز سوال «بارزانی‌ها این بار روی میز بغداد چه چیزی گذاشتند؟» را مطرح کرد.

پ‌ک‌ک و تقویم تابستانی

از سوی دیگر، این واقعیت که اقدام کردن پ‌ک‌ک به انجام عملیات و حملات متقابل علیه تقویم «فصل تابستان» که توسط دولت اردوغان برای عملیات‌های جدید تعیین شده بود، این واقعیت را برای همه طرف‌ها آشکار کرد که برنامه‌ها آنطور که می‌خواستند نمی‌تواند پیش برود. در حالی که استراتژی‌ها و تاکتیک‌های توسعه‌یافته از لحاظ نظامی نشان‌دهنده وضعیت جدیدی برای ارتش ترکیه در میدان‌های جنگ است، اما یادآوری می‌کند که رفتن به عمق کوه‌های کوردستان هزینه‌های سنگینی را به همراه خواهد داشت و پیامدهای سیاسی و نظامی آن را نیز به همراه خواهد داشت.

نقش بغداد در نقشه‌ی الحاقی ترکیه

سکوت دولت مرکزی عراق و همچنین نیروهای سیاسی اقلیم در مورد مستقر شدن ترکیه در منطقه، بار دیگر توجهات را به سمت روابط ترکیه و عراق معطوف کرد که همچنان به عنوان یک معما باقی مانده است. اگرچه از طریق برخی نهادهای رسمی گفته می‌شود که آخرین رویه‌های دولت ترکیه پذیرفته نمی‌شود، اما فعالیت میدانی خلاف گفته‌ها را نشان می‌دهد. محتوای توافقات آنکارا و بغداد تحت عنوان «امنیتی» از جمله ایجاد مرکز هماهنگی مشترک بین دو طرف و ساخت پایگاه‌های نظامی جدید بین دو کشور، اظهارات عراق را رد می‌کند. با این حال، اطلاعات مربوط به ایجاد ۲۷ پاسگاه مرزی در مرزهای دهوک و هولیر با ترکیه، از جمله پ‌دک، دریچه متفاوتی را به روی نقش بغداد در سیاست‌های اشغالگری باز می‌کند. اولین گام، ایست بازرسی جاده‌ای توسط ارتش ترکیه در شهرهای کانی‌ماسی و بامَرنه از توابع دهوک و استقرار ۳۰۰ تبهکار داعشی در منطقه بَرواری بالا در همان منطقه بود. دولت ترکیه روش‌هایی را برای استقرار در مکان‌هایی که زمینه سیاسی و حقوقی را برای آن فراهم کرده است، امتحان می‌کند. می‌خواهند باشور کوردستان به یک پادگان نظامی تبدیل شود و گزینه‌هایی مانند استقرار یگان‌های گارد مرزی عراق، نیروهای ویژه وابسته به پ‌دک و یا تبهکاران داعش در مکان‌هایی که ارتش اشغالگر نمی‌تواند وارد آن شود.

نیروهای بین‌المللی: ندیدم، نشنیدم، نمی‌دانم

سکوت قدرت‌هایی مانند سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا در برابر اقدامات نظامی ارتش ترکیه در منطقه نشان می‌دهد که قدرت‌های بین‌المللی غافل نیستند. در حالی که یک پایگاه ناتو در باشور کوردستان توسط ترکیه در حال ایجاد است، بدیهی است که آمریکا و انگلیس که قدرت سیاسی تعیین‌کننده در عراق دارند، لحظه به لحظه از این فعالیت نظامی آگاه هستند. در واقع قدرت‌های مورد بحث که قبلا سازوکارهای حقوقی بین‌المللی را با بیان اینکه سیاست‌های روسیه در کریمه و اوکراین و سیاست‌های اسرائیل در سرزمین‌های فلسطین الحاقی است عملی کرده بودند، در قبال سیاست الحاقی جمهوری ترکیه در کوردستان نقش سه میمون بازی می‌کنند.