توصیف شخصیتی که ترکیه او را از نزدیک می‌شناسد و جای خالی او به این زودی‌ها پر نخواهد شد، آسان نیست و انسان نگران است که آیا می‌تواند حق او را ادا کند یا خیر. سری ثریا اوندر با هویت هنری، سیاسی، دانش و بینش فرهنگی، تسلط بر کلمات، قدرت تفسیر و شوخ‌طبعی‌اش، شخصیتی جامع با ویژگی‌های بسیار منحصر به فرد است که به زندگی معنا بخشید.

پیش از هر چیز، او از بطن طبقه فقیر برخاسته، به قول خودش «در سطح یتیمی» بزرگ شده، از اساس سوسیالیست بوده، در جوانی به خاطر عقایدش زندانی شده، از شکنجه‌گاه‌ها عبور کرده و در سال‌های پایانی عمرش بر کرسی معاونت ریاست مجلس تکیه زده، یکی از معدود افراد این‌چنینی است. هر کاری را که شروع کرد، در آن استاد شد، وارد زندگی هر انسانی شد و بر او تاثیر گذاشت.

او به یکی از طرف‌های مسئله کورد، که یکی از سنگین‌ترین مسائل ترکیه است، تبدیل شد. او از میراث مقاومت بابا اسحاق آمده بود، به عنوان آخرین نماینده مردم ترکمن، همیشه در کنار مردم کورد که در وضعیت استعماری قرار داشتند، ایستاد. او بدون ترس و نگرانی در هر مکانی حقیقت را بیان کرد، هرگز از پرداخت هزینه‌ها شانه خالی نکرد، از خیابان‌ها تا مجلس، پیش‌داوری‌ها را در همه جا شکست و شخصیتی مبارز، شجاع و پیگیر صلح بود.

او با وجود مشکلات جدی سلامتی، به خود توجهی نکرد، صلح خلق‌ها را در راه آرمان خود مقدم شمرد، برای این منظور تلاش کرد و بدین ترتیب اثر خود را بر بسیاری از کارهایی گذاشت که جای خالی‌شان پرشدنی نیست. او در فرآیندهای حل مسئله کورد، نقشی کلیدی و فعال ایفا کرد. او به طور جدی در منبع کار قرار گرفت، بر مسائل مسلط بود، دارای آگاهی اجتماعی و تاریخی بود، بالاترین قدرت نمایندگی را در گفتگوها و مذاکرات نشان داد، بار صلح را بر دوش کشید و به یکی از ستون‌های اصلی تبدیل شد.

بدشانسی سری ثریا اوندر این بود که در میهنی مانند ترکیه زندگی می‌کرد. صاحبان قدرت که کشور را اداره می‌کنند، یک ارزش انسانی بزرگ را از دست دادند. عمر او را در زندان‌ها تحلیل بردند. با وجود همه چیز و با همه کس، او میراث مقاومتی را که بیشتر از همه با آن شناخته می‌شد، ادامه داد و برای صلح گام برداشت. او موسیِ مبارزه برای صلح شد. در ترکیه، یکی از سخت‌ترین مسائل اساسی، صلح کورد است که او این بار سنگین را بر دوش کشید. او نه تنها دست خود، بلکه تمام بدن بیمار و خسته‌اش را برای بهای صلح در این راه گذاشت.

در تورات، داستان حضرت موسی به تفصیل روایت شده است. مبارزه با فرعون، سختی‌های سازماندهی مردمش، تلاش و خواست آزادی از بردگی، خروج از مصر، ۴۰ سال سرگردانی در صحرا... با وجود همه اینها، عمر خود را صرف رسیدن به سرزمین موعود کرد. راستش را بخواهید، داستان سری ثریا اوندر نیز تا حدودی شبیه این ویژگی‌هاست. او در مواجهه با یک مسئله دشوار که برای بسیاری از مردم هزینه‌های سنگین مادی و معنوی و دردهای بسیار بزرگی به همراه داشت، پیشگام شد. در برابر یک باند جنایتکار که رئیس جمهور تورگوت اوزال و بسیاری از فرماندهان نظامی را از میان برداشت، فقط کسی مانند سری می‌توانست بایستد. او مانند حضرت موسی دست نکشید، تلاش کرد به صلحی که وعده داده بود برسد و متاسفانه بدون دیدن تحقق صلح از این جهان رفت.

سری ثریا در سطح شهید آغازین و فدایی صلح جایگاهی داشت. او در شخصیت خود، حتی در آستانه مرگ، مردم را از هر طبقه و فکری به هم نزدیک کرد. او دل به صلح داد، بار صلح را بر دوش کشید. او با هر کسی که ارتباط برقرار کرد، با مردم از هر طبقه‌ای همدردی کرد، که این بزرگترین ویژگی او بود. او به یک وضعیت اجتماعی گسترده تبدیل شد. اکنون زمان صیانت از یاد اوست. وظیفه دوستان و دوستداران اوست که بیش از پیش در راه صلح گام بردارند، پرچمی را که سری ثریا اوندر بر جای گذاشته است، برافرازند و امیدهای او را محقق کنند.

فضای غم و اندوه سنگینی که سری ثریا اوندر از خود به جای گذاشت، بر تمام جامعه سنگینی کرد. او به عنوان کسی که در وجدان جامعه جای داشت، از میان ما رفت و مردم ترکیه نیز فرزند خوب خود را از دست دادند. با وجود همه چیز، او با وجدانی آسوده رفت. به قول خودش «من به زندگی معنا بخشیدم» و با آرامش به پایان رسید.

اکنون نوبت آن رسیده است که امیدهای صلح به هدف خود برسند و یک مشکل مزمن پایان یابد. برای بزرگداشت سری ثریا اوندر، هرکس هر کاری از دستش برمی‌آید باید برای تحقق صلح انجام دهد. سری ثریا باید با انصاف و وجدان مورد ارزیابی قرار گیرد و با موفقیت آراسته شود. هرچند فقدان سری ثریا خلأ بزرگی ایجاد کرده است، اما اکنون در شخصیت معنوی سری ثریا قطعی شده است که صلح برقرار خواهد شد.

ما همگی از درگذشت سری ثریا غمگین هستیم، در میان یک فقدان بزرگ قرار داریم. سر خانواده، بستگان، دوستان و مردم ما سلامت باد. روحش شاد، جایگاهش بهشت ​​باد. با این گفته که «سری از این جهان رفت»، او همیشه در قلب مردم خواهد بود.