روسیه بعد از آنکه ایران را از مرزهای سوریه با اسرائیل تحت فشار قرار داد، اکنون تلاش میکند ایران را در مرزهای سوریه با عراق نیز تحت فشار قرار دهد. در مقطعی که سخن از رقابت، اختلاف و معاهدات مخفیانه بین روسیه و اسرائیل به صورت جسته و گریخته منتشر میشود، نیروهای طرفدار روسیه در مرکز شهر بوکمال مستقر شدهاند و در مسیر زمینی تهران به دریای مدیترانه مراکز خود را احداث کردهاند، به نظر میرسد توازن قوا در سوریه به گونهای دیگر در حال تغییر است.
در کنار نیروهای لشکر پنجم سوریه که از حمایت نیروهای روسی برخوردار است، مراکز بسیاری در نقاط مرزی سوریه با عراق توسط نیروهای روسی در شهر بوکمال تقویت و احداث شدهاند. مرکز دیدهبان حقوق بشر سوریه SOHR در این باره اعلام کرده است که نیروهای وابسته به روسیه از ۱۷ دسامبر دست به گسترش و تقویت نیروهای خود زده و برخی از نقاطی را که تحت کنترل نیروهای وابسته به ایران مانند جنبش النجبا، حزب الله عراق و الابدال بوده است به دست گرفتهاند.
مرکز دیدهبان حقوق بشر سوریه در آن زمان اعلام نمود که استقرار نیروهای وابسته به ایران، در جریان پیمان مخفیانهای بین روسیه و ایران بوده است که تا کنون مفاد آن فاش نشده است. همچنین این مرکز اعلام کرد که این اقدام بعد از گشایش معبری برای نیروهای روسی در مرکز شهر بوکمال انجام شده است. در خاتمه سال ۲۰۱۷، نیروهای حکومت دمشق همراه با گروههای طرفدار ایران بعد از نبرد با تبهکاران داعش با حمایت هواپیماهای روسیه، شهر بوکمال را در مرز عراق به کنترل درآوردند. اما بعد از مدت کوتاهی، رسانهها اعلام کردند که نیروهای لشکر چهار از شهر بوکمال عقبنشینی کرده و شهر تحت کنترل نیروهای ایرانی و وابسته به ایران قرار گرفته است.
از ان زمان تا کنون، در شهر بوکمال بیثباتی و تنشها همچنان ادامه یافتهاند. دهها حمله هوایی هواپیماهای ناشناس علیه گروههای ایرانی یا وابسته ایران صورت گرفته و در مواقعی هواپیماهای ائتلاف بینالمللی بر ضد داعش یا هواپیماهای اسرائیلی متهم این حملات شناخته شدهاند.
شهر بوکمال از اهمیت استراتژیک مهمی برخوردار بوده و مانند پلی برای ایران محسوب میشود، زیرا تنها راه زمینی به سوی ایران، عراق و سوریه محسوب میشود که این شهر را به این کشورها پیوند زده و از نظر ایرانیها به عنوان دروازهای برای رسیدن به دریای مدیترانه دیده میشود. روسیه نیز با استقرار نیروهای ایرانی و وابسته به آن در شهر بوکمال، رصد و کنترل نیروهای ایرانی را آغاز کرد، اما پیش از آن نیز روسیه وارد جنوب سوریه شده بود که نیروهای ایرانی در ان حضور داشتند.
طبق گزارشهای منتشر شده فراوانی، از آنجا که روسیه تلاش میکند حضور نیروهای ایرانی را در این منطقه تضعیف کند، درصدد ایجاد تنش در مناطق جنوبی سوریه است. ناطران سیاسی براین باورند که روسیه این اقدامات را در چارچوب پیمانی که با امریکا و روسیه بسته است انجام میدهد.
در سال ۲۰۱۸ رسانههای اسرائیلی اعلام کردند که بعد از چند ماه ارتباط دیپلماتیک روسیه و اسرائیل در راستای دور کردن ایران و حزبالله از مرزهای شمالی اسرائیل، دو کشور به تفاهمی دست یافتهاند. طبق گزارش روزنامه اورشلیم پست، در ۲۸ مه ۲۰۱۸، اسرائیل و روسیه به تفاهمی دست یافتهاند که در جریان آن باید به نیروهای حکومت دمشق اجازه داده شود که جنوب سوریه تا نواحی منتهی به مرز اسرائیل تحت کنترل ارتش سوریه قرار گرفته و همزمان اجازه ندهند که ایران و حزبالله بر این مناطق کنترل داشته باشند.
در سپتامبر ۲۰۱۸ بعد از روی دادن تنشهایی بین تل آویو و مسکو به دلیل سقوط هواپیمای روسی، سخنگوی وزارت دفاع روسیه، سرهنگ ایگور کوناشنکف اطلاعاتی را در مورد همکاریهای روسیه با آمریکا فاش کرد. سرهنگ ایگور کوناشنکف در این باره اظهار داشته بود که تمامی نیروهای طرفدار ایران با سلاحهای سنگین خود از تپههای گولان باید به فاصله ۱۴۰ کیلومتری به سوی شرق سوریه عقبنشینی کنند، و این نیز مسافتی امن برای امنیت اسرائیل است. سرهنگ ایگور کوناشنکف اظهار داشته بود که هزار و ۵۰ نظامی و ۲۴ موشک و سیستم موشکی و ۱۵۴ واحد سلاح سنگین و دیگر ادوات نظامی از این منطقه عقبنشینی کردهاند.
در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۹، آمریکا، روسیه و اسرائیل در بیتالمقدس نشستی را برگزار کردند و در این نشست در رابطه با تامین امنیت اسرائیل به توافق دست یافتند. همراه با این اقدامات هم اکنون نیز در جنوب سوریه تنشهایی در جریان بوده و گزارشهایی از اختلاف بین روسیه و ایران منتشر میشود، خصوصا که بعد از آنکه لشکر ۴ که مورد حمایت ایران است، شاهد تاسیس لشکر پنجم سوریه بوده است که تحت حمایت روسیه قرار دارد. ناظران سیاسی براین باورند که در سال جدید، نشانههای برهم خوردن توازن نیروهای منطقهای در سوریه میتواند با صف آراییهای جدید این نیروها هر چه بیشتر علنی شده و محدودیت ایران در سوریه را بیش از پیش به نمایش بگذارد.
منبع: ANHA