هیئت تحریر الشام (HTS) در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ با «عملیات شکستن تهاجم» در ۸ دسامبر ۲۰۲۴ دمشق را تصرف کرد و به حکومت ۶۱ ساله رژیم بعث پایان داد. جولانی، رئیس هیئت تحریر الشام، در روز تصرف دمشق در مسجد اموی سخنرانی کرد و وعده «زندگی مشترک» و «در آغوش گرفتن تنوعات» را داد. اما از ۸ دسامبر ۲۰۲۴ تا ۱۰ می ۲۰۲۵، در طول پنج ماه حکومت هیئت تحریر الشام، تنها فشار، شکنجه، کشتار جمعی و درد برای مردم سوریه به ارمغان آمد.

کارنامه حکومت هیئت تحریر الشام با داده‌ها

پنج ماه سلطه هیئت تحریر الشام در سراسر سوریه شاهد کشتارهای فرقه‌ای، شکنجه سیستماتیک و فشار اقتدارگرایانه بوده است.

کشتار جمعی و اعدام: از ۸ مارس ۲۰۲۴ تا ۱۰ می ۲۰۲۵، در حملات هیئت تحریر الشام به علویان، دروزی‌ها و مسیحیان، دست‌کم هزار و ۵۰۰ غیرنظامی کشته شده‌اند. سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه (SOHR) گزارش داد که در این مدت، به‌ویژه در حومه لاذقیه، حما، طرطوس و دمشق، بیش از ۴۰۰ جوان علوی و دروزی به‌ویژه در حملات هیئت تحریر الشام کشته شده‌اند. برای مثال، در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۴، در حمله به تجمع اعتراضی در حمص، یک زن جوان علوی کشته شد.

در آوریل ۲۰۲۵، در حمله شبانه گروه‌های مسلح هیئت تحریر الشام به منطقه جبله در لاذقیه، بر اساس داده‌های سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه، ۱۵۰ غیرنظامی کشته و ۲۰۰ نفر ربوده شدند. در می ۲۰۲۵، در حمله به جامعه دروزی در منطقه صحنایا در دمشق، ۸۰ غیرنظامی کشته شدند.

این کشتارهای هیئت تحریر الشام نشان می‌دهد که شعار «زندگی مشترک» صرفا یک فریب است. سابقه القاعده این سازمان و ایدئولوژی جهادی آن به وضوح نشان می‌دهد که این سازمان سیاست پاکسازی فرقه‌ای را دنبال می‌کند.

بازداشت و شکنجه: هیئت تحریر الشام بیش از ۵ هزار نفر را در مراکز بازداشتی که در دمشق، حلب و ادلب ایجاد کرده، نگهداری می‌کند. در این مراکز ۸۰۰ نفر بر اثر شکنجه کشته شده‌اند و بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ زندانی به شدت مجروح شده‌اند. دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در گزارش‌های سال ۲۰۲۵ خود تصریح کرده است که هیئت تحریر الشام شکنجه را به عنوان یک روش سیستماتیک در مراکز بازداشتی به کار می‌گیرد.

در مراکز دمشق ۴۰۰ نفر و در مراکز حلب ۲۵۰ نفر بر اثر شکنجه کشته شده‌اند. اقدامات شکنجه هیئت تحریر الشام کمتر از روش‌های رژیم اسد در زندان صیدنایا نیست. این سازمان از طریق ارعاب و خشونت تلاش می‌کند کنترل را اعمال کند.

ربودن: هیئت تحریر الشام در جریان عملیات‌های امنیتی ۴ هزار غیرنظامی را ربوده است. اکثریت ربوده‌شدگان علوی و دروزی هستند و از ۴۵ درصد آن‌ها هنوز هیچ اطلاعی در دست نیست. ربودن به عنوان بخشی از استراتژی ارعاب و سرکوب گروه‌های اجتماعی کم‌شمار توسط هیئت تحریر الشام انجام می‌شود. این تاکتیک روشی قدیمی برای این سازمان است که در ادلب آن را اجرا می‌کرد. اما پس از تصرف دمشق، این اقدامات را گسترده‌تر کرده و شکنجه‌های شدیدتری را اعمال کرده است.

آواره کردن: بر اثر فشارهای هیئت تحریر الشام، بیش از ۳۰۰ هزار نفر فرار کرده و خانه‌های خود را ترک کرده‌اند. بر اساس گزارش‌های وضعیت بشردوستانه سازمان ملل در سال ۲۰۲۵، به‌ویژه گروه‌های اجتماعی کم‌شمار هدف قرار گرفته‌اند. سیاست‌های تبعیض‌آمیز هیئت تحریر الشام منجر به یک بحران بزرگ انسانی شده است. این نشان می‌دهد که این سازمان تلاش می‌کند وضعیت جمعیتی منطقه را تغییر دهد.

خشونت علیه زنان: واحدهای «پلیس اخلاق» هیئت تحریر الشام در دمشق و حلب بیش از ۲ هزار زن را مجبور به پوشاندن سر خود کرده‌اند؛ و علیه ۴۰۰ زن خشونت اعمال کرده‌اند. میزان زنانی که آواره شده‌اند، ۶۰ درصد از کل مهاجرت را تشکیل می‌دهد؛ ۱۸۰ هزار زن مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. از نظر روانی نیز میزان خودکشی در میان زنان ۴۰ درصد افزایش یافته است. در دمشق، یک زن برای فرار از تهدید شکنجه هیئت تحریر الشام خودکشی کرد.

مشخص بود که فشار هیئت تحریر الشام بر زنان در ادلب سیستماتیک است. فشارهای هیئت تحریر الشام علیه زنان نشان می‌دهد که این سازمان تلاش می‌کند ایدئولوژی جهادی خود را تحمیل کند. جولانی ادعا می‌کند که از مشارکت زنان در آموزش حمایت می‌کند، اما اقدامات او در میدان و سخنانش با هم همخوانی ندارد. زنان به طور جدی در عرصه عمومی از نظر آزادی محدود شده‌اند.

فشار بر جوانان: هیئت تحریر الشام با ادعای «طرفدار رژیم» یا «مخالف»، به جوانان حمله کرده است. تا می ۲۰۲۵، بیش از هزار جوان بازداشت شده‌اند و ۲۰۰ نفر بر اثر شکنجه کشته شده‌اند. گزارش‌های سال ۲۰۲۵ دیده‌بان حقوق بشر سوریه نشان داد که هیئت تحریر الشام به طور سیستماتیک جوانان را بازداشت و شکنجه می‌کند.

در دانشگاه دمشق، آموزش مختلط پایان یافت و دانشجویان تهدید شدند. هدف قرار دادن جوانان نشان می‌دهد که هیئت تحریر الشام می‌خواهد نسل‌های جدید را سرکوب کند و به این ترتیب یک مکانیسم کنترل طولانی‌مدت ایجاد کند.

نسل‌کشی علویان و دروزی‌ها

اقدامات فرقه‌ای هیئت تحریر الشام در کشتارهای جمعی علیه جوامع علوی و دروزی دیده شد. در ۲۵ دسامبر ۲۰۲۴، علویان در حمص، طرطوس، لاذقیه و بانیاس تظاهرات اعتراضی علیه هیئت تحریر الشام برگزار کردند. در نتیجه تیراندازی هیئت تحریر الشام، ده‌ها نفر کشته و زخمی شدند. در آوریل ۲۰۲۵، در روستاهای علوی‌نشین حما، هیئت تحریر الشام ۱۵ جوان را به طور دسته‌جمعی در میدان روستا به قتل رساند، خانه‌ها را به آتش کشید و بیش از ۴۰۰ غیرنظامی را کشت.

هیئت تحریر الشام همچنین جاده‌های دمشق-درعا و دمشق-سویدا را بست، کاروان‌های نظامی را به محله‌های دروزی‌ها فرستاد و با فتوای جهادی، دروزی‌ها را «کافر» اعلام کرد. این کشتارها با سیاست پاکسازی فرقه‌ای هیئت تحریر الشام و به طور سیستماتیک علیه گروه‌های اجتماعی کم‌شمار ادامه یافت.

تبعیض علیه ملت‌های کم‌شمار باورداشتی و اتنیکی

هیئت تحریر الشام خدمات اساسی را فقط در محله‌های عرب سنی ارائه می‌داد؛ و نسبت به مناطق علوی، دروزی و مسیحی بی‌توجه بود. تا می ۲۰۲۵، بیش از ۲۰۰ هزار نفر با تشنگی و گرسنگی مواجه بودند. در لاذقیه ۷۰ کودک بر اثر تشنگی و گرسنگی جان باختند (گزارش‌های ۲۰۲۵ سازمان ملل).

سیاست‌های تبعیض‌آمیز هیئت تحریر الشام نشان می‌دهد که این سازمان استراتژی تغییر ساختار جمعیتی سوریه را دنبال می‌کند. این اقدامات نشان می‌دهد که شعار «زندگی مشترک» این سازمان دروغین است و ملت‌های کم‌شمار به طور سیستماتیک از سیستم کنار گذاشته می‌شوند.

نارضایتی‌های بین‌المللی و تلاش‌های هیئت تحریر الشام برای بهبود چهره خود

جولانی، رئیس هیئت تحریر الشام، برای مشروعیت بخشیدن به خود در عرصه بین‌المللی، از عبارات «زندگی مشترک» و «آزادی باورداشتی» استفاده کرد. اما اقدامات در میدان تایید کرد که این سخنان صرفا یک نقاب است. شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد کشتارهای هیئت تحریر الشام را «جنایت جنگی» توصیف کرد. این سازمان با وجود نارضایتی‌های جامعه بین‌المللی، سیاست‌های خود را تغییر نداد؛ این نشان می‌دهد که هیئت تحریر الشام از ایدئولوژی جهادی خود دست نکشیده و صرفا برای مشروعیت بخشیدن به خود از سخنان تاکتیکی استفاده می‌کند.

حکومت تاریک هیئت تحریر الشام و آینده سوریه

از ۸ دسامبر ۲۰۲۴ تا ۱۰ می ۲۰۲۵، پنج ماه حکومت هیئت تحریر الشام برای مردم سوریه تنها مرگ، شکنجه و فشار به ارمغان آورد. دست‌کم هزار و ۵۰۰ غیرنظامی کشته شدند، ۵ هزار نفر شکنجه شدند و ۳۰۰ هزار نفر آواره شدند. کشتارهای فرقه‌ای هیئت تحریر الشام، اردوگاه‌های شکنجه و اقدامات اقتدارگرایانه آن نشان داد که این حکومت حتی از رژیم اسد نیز ظالم‌تر است.