فعالیت‌هایی که از ۲ سال پیش به عنوان بخشی از یکصدمین سالگرد معاهده‌ی لوزان آغاز شده بود، روز به روز گسترده‌تر می‌شود. به منظور سازماندهی این اقدام و فعالیت‌ها، ۵۶ نهاد کوردستانی تحت رهبری کنگره ملی کورد (KNK) و کنگره جامعه دموکراتیک کوردستان-اروپا (KCDK-E) در نوامبر ۲۰۲۱ در کمیته جای گرفته‌اند. نهادهای کورد، آشوری، سریانی، کلدانی و ایزدی در این کمیته تدارکاتی نمایندگی دارند. این کمیته شامل احزاب سیاسی و نهادهای کوردها از روژاوا، روژهلات، باشور، باکور و ۴ بخش از کوردستان در اروپا و و دوستان کوردها است.

ما با اعضای کمیته مقدماتی، خیرالدین اوزتکین و سَوگی کویونجو در مورد این فعالیت‌ها صحبت کردیم.

"خلق‌ها نیست انگاشته شدند، قتل‌عام‌ها مشروع نشان داده شدند"

کویونجو و اوزتکین در بیانیه مشترک خود گفتند: معاهده لوزان بین امپراتوری عثمانی و کشورهای پیروز امضا شد. در این قرارداد که علیرغم خلق‌ها امضا شد، خلق‌ها نیست انگاشته شدند. با امضای این قرارداد بین قدرت‌های حاکم، خلق‌ها نادیده گرفته شدند. ما امیدواریم که این فعالیت‌ها علیه لوزان در صدمین سالگرد آن منجر به آزادی شود. قبل از سال ۱۹۲۳، کوردها قتل‌عام شدند. اما پس از سال ۱۹۲۳ این قتل‌عامها وجهی بین‌المللی به خود گرفت. دولت ترکیه با دریافت پشتیبانی کشورهای اروپایی دست به قتل‌عام زد. با تایید کشورهای بین‌المللی به این قتل‌عام‌ها مشروعیت بخشیده شد.

بیشتر فعالیت‌ها در کاخ رومینه (RUMINA PALACE) برگزار می‌شوند

۱۰۰‌امین کمیته لوزان با بیانیه‌ای در نوامبر ۲۰۲۱ اعلام کرد که سال ۲۰۲۳ صدمین سالگرد معاهده لوزان است و این قرن یک قرن از دست رفته برای کوردها بوده و تصمیم گرفت که یک سری فعالیت‌ها را انجام دهد. در این زمینه در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۲ کنفرانسی در کاخ رومینه برگزار شد که در آن معاهده لوزان به امضا رسید. سَوگی کویونجو با بیان اینکه اولین فعالیت سال ۲۰۲۳ با پذیرایی از نوروز در ۲۲ مارس آغاز شد، تاکید کرد که کنفرانس‌هایی که برگزار می‌کنند در کاخ رومینه خواهد بود که مفهوم نمادین مهمی را دربر دارد. کویونجو گفت: بیشتر فعالیتها در کاخ رومینه برگزار می‌شود. مکانی با اهمیت تاریخی است. عهدنامه لوزان که طی آن کوردستان به ۴ بخش تقسیم شد در این کاخ به امضا رسید. به عنوان خلق‌ها نیست انگاشته‌شده، ما اتحاد خود را در این کاخ باز خواهیم یافت.

فراخوان برای خلق‌ها

خیرالدین اوزتکین با تاکید بر اینکه همه خلق‌هایی که در مزوپوتامیا (بین‌النهرین) و خاورمیانه زندگی می‌کنند باید در فعالیت‌هایی که برای صدمین سالگرد پیمان لوزان برگزار می‌شود شرکت کنند و افزود: ما فراخوانی برای خلق‌های مزوپوتامیا، کوردها، ارمنی‌ها، آشوری‌ها، سریانی‌ها، ترکمن‌ها، یونانی‌ها و عرب‌های مقیم اروپا داریم. ما با فعالیتهایی که انجام خواهیم داد، باید کاری کنیم که نسل‌کشی که در صدمین سالگرد لوزان رخ داد، توسط تمام جهان به رسمیت شناخته شود. قتل‌عام خلق‌های تحت ستم در خاورمیانه باید تشهیر شوند. بیایید تا با هم قتل‌عام‌های انجام شده پس از معاهده لوزان را تشهیر کنیم.

فعالیت و اقداماتی از سوی شهرداری لوزان

سَوگی کویونجو، یکی از اعضای کمیته و همزمان یکی از اعضای شورای شهر لوزان است. وی تاکید کرد که علاوه بر نهادهای کوردی، شهرداری لوزان نیز مجموعه‌ای از فعالیتها را برای صدمین سالگرد این معاهده برگزار خواهد کرد. وی با بیان اینکه شهرداری لوزان با اهمیتی تاریخی به یادبود این معاهده می‌پردازد، گفت: شهرداری لوزان مجموعه‌ای از اقدام و فعالیتها را در چارچوب صدمین سالگرد لوزان برگزار خواهد کرد. به عنوان شهرداری، تقریباً ۱۲ کنفرانس جداگانه برگزار خواهد کرد. دومین اقدام نیز افتتاح نمایشگاهی خواهد بود که توسط موزه تاریخ برگزار می‌شود. این نمایشگاه از ماه آوریل افتتاح شده و تا اکتبر دایر خواهد بود. نمایشگاهی تاریخی خواهد بود. ماموریت تاریخی لوزان را با چشم‌اندازی ارائه خواهد کرد که آن را از دید لوزان بررسی خواهد کرد و بیشتر به توضیح وقایع پس از معاهده‌ی لوزان برای خلق‌های بومی ساکن سوئیس خواهد پرداخت. سومین فعالیت نیز برنامه‌ای دو روزه است که در ماه سپتامبر از سوی یک گروه تئاتر شناخته شده در اروپا برگزار خواهد شد.

برنامه فعالیت و اقدام‌ها

برنامه مراسم صدمین سالگرد به شرح زیر است:

• ۱۴ آوریل در کاخ رومینه: "لوزان ۱۹۲۳: کوردها کجا بودند؟"
• 21 آوریل: "ژن، ژیان، ئازادی"
• ۲۵ آوریل: "لوزان بعد از ۱۰۰ سال"
• ۲۶ آوریل: "کدام راه‌حل‌های صلح‌آمیز و درگیری‌ها"
• افتتاح نمایشگاه نقاشی بین ۲۸ آوریل تا ۲۱ مه. (این نمایشگاه که ۶ ماه است تدارکات آن صورت می‌گیرد، شامل آثار ۱۶هنرمند از چهار بخش کوردستان و اروپا می‌باشد.)
• جشنواره فرهنگ کوردی از ۲۴ تا ۲۵  ژوئن برگزار خواهد شد. در این جشنواره به غیر از هنرمندان کرد، هنرمندانی از سایر خلق‌های ساکن در جغرافیای مزوپوتامیا شرکت خواهند کرد.
• ۲۲ جولای برگزاری راهپیمایی مرکزی با شعار "در ۱۰۰امین سالگرد، ۱۰۰ هزار کورد تا لوزان"
• ۲۲ جولای نمایش مستند-سینما
• بین ۲۲-۲۳ جولای برگزاری کنفرانس ۲ روزه کوردی که در آن نمایندگان احزاب و نهادهای سیاسی از ۴ بخش کوردستان و اروپا شرکت خواهند کرد.
• بین ۱۰ تا ۲۴ جولای اعلامیه نهایی کنفرانس کورد با بیانیه مطبوعاتی در مقابل کاخ رومینه اعلام می‌شود.