با خروج اجباری رهبر خلق کورد از سوریه و استرداد وی به ترکیه، توطئه بین‌المللی علیه اوجالان در جزیره امرالی مدت بیست و دو سال است که ادامه دارد. چنگیز یورکلی از وکلای رهبر خلق کورد اعلام نمود که به دلیل تحمیل انزوا بر اوجالان در عرصه سیاسی، اقتصادی، بهداشتی و بسیاری دیگر از عرصه‌های سیاسی بحران عمیق شده است و در این باره اظهار داشت: از طریق انزوا تلاش می‌کنند اوجالان را به تسلیمیت بکشانند. اما موضع بیست و دو ساله اوجالان سیاست‌های انزوا را در هم شکسته است.

توطئه بین‌المللی علیه رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان در ۹ اکتبر ۱۹۹۸ با اخراج وی از سوریه آغاز و در ۱۵ فوریه ۱۹۹۹ با استرداد اوجالان به ترکیه ادامه پیدا کرد. توطئه بین‌المللی که بیست و دو سال قبل آغاز شده بود، هم اکنون نیز امرالی ادامه دارد. بعد از آنکه اوجالان به زندان فوق امنیتی گروه F جزیره امرالی فرستاده شد، در ۳۱ ماه می ۱۹۹۹ دادگاهی ویژه وی در جزیره امرالی آغاز شد. اوجالان در نشست نخست دادگاه امنیتی شماره دو انکارا تز خود مبنی بر جمهوری دمکراتیک را منتشر کرد. اوجالان در مجموع در ۹ نشست دادگاهی حضور یافته و در دادگاه وی در ۲۹ ژوئن ۱۹۹۹ خاتمه یافت. در خاتمه جلسات دادگاهی اوجالان، اوجالان به مجازات اعدام محکوم شد. مجازات وی در ۲۹ ژوئن، یعنی همزمان با سالگرد بدار آویختن شیخ سعید پیران اعلام شد.

اما بعد از مدتی ترکیه بر اساس قوانین اتحادیه اروپا مجازات اعدام  اوجالان را لغو  و مجازات حبس ابد را بر وی را تحمیل کرد. این تغییرات قانونی از سوی حزب م.ه.پ نیز که آن زمان در حکومت ائتلافی حضور داشت، امضا شده بود. بعد از لغو مجازات اعدام، این بار در زندان امرالی سیاست‌های انزوای مطلق اعمال شده و با چنین سیاست‌هایی تلاش می‌شد تا اوجالان کاملا ایزوله شود. در چارچوب این سیاست‌ها، اوجالان سالیان درازی نتوانسته بود که با افراد خانواده و وکلای خود دیدار داشته باشد. اما با تمامی این فشارها، اوجالان همواره بر دمکراتیک شدن در ترکیه و خاورمیانه اصرار کرده و روز بروز بر ابعاد تز جمهوری دمکراتیک افزود.

 بعد از آنکه ائتلاف سه حزب DSP-ANAP-MHP خاتمه یافت و آ.ک.پ به قدرت رسید، اوجالان بار دیگر تلاش‌های خود را در این باره از سر گرفته و در ۱۵ اگوست سال ۲۰۰۹ برای خاتمه دادن به مسئله کورد نقشه راهی را در ۱۵۶ صفحه منتشر کرد. اما آ.ک.پ که توجهی به نقشه راه نداشت، به عنوان حاکمیت و میراثدار حکومت‌ها پیش از این بر سیاست‌های جنگی خود همچنان اصرار می‌کرد. از طرق گروه فتح‌الله گولن عملیات ک.ج.ک را سازماندهی کردند؛ صدها نفر از سیاستمداران، وکلای اوجالان و روزنامه‌نگاران دستگیر شدند.

بعد از مدتی طولانی که اوجالان نتوانسته بود که دیداری را با وکلای خود و خانواده خود داشته باشد، در سپتامبر ۲۰۱۲ زندانیان پ.ک.ک و پاژک دست به اعتصاب غذا شدند. در روز ۶۸ اعتصابات دولت عقب‌نشینی کرده و با پیامی از سوی اوجالان اعتصاب غذا خاتمه پیدا کرد. بعد از آن، در سال ۲۰۱۳ فرایند راه حل آغاز شد. هر چند تفاهمنامه دولما باغچه به امضا رسیده بود، اما حاکمیت آ.ک.پ در سال ۲۰۱۵ این فرایند را خاتمه داده و فرایند جنگ دوباره آغاز شد.

اوجالان در ۲ اگوست از حزب کارگران کوردستان درخواست نمود که نیروهای مسلح خود را از داخل مرزهای ترکیه خارج کنند. در ۱ سپتامبر بار دیگر و بعد از آن پ.ک.ک چهار بار به طور یکطرفه دیگر اعلام آتش‌بس نمود و دو گروه از کوه‌ها و اروپا به عنوان نمایندگان حس نیت و سفرای صلح به ترکیه بازگشتد. اما اعضای گروه‌های صلح نیز دستگیر شده و آتش‌بس‌های اعلام شده نیز لغو و ارتش عملیات نظامی خود را ادامه می‌دهد.

اوجالان سالیان درازی است که در انزوای سنگین به سر می‌برد و به بهانه خراب بودن کشتی، وضعیت نامساعد هوا و حضور پرسنل در تعطیلات، اجازه نمی‌دهند که وکلا و خانواده وی به امرالی عزیمت کرده و با وی دیدار داشته باشند. طی سال‌های اخیر نیز به بهانه مجازات بیشتر، اجازه نداده‌اند که وکلا و خانواده وی به امرالی عزیمت کنند. اوجالان از حق داشتن تماس تلفنی، رادیو، تلویزیون، نامه، کتاب برخوردار نبوده و تحت نظارت‌های چنان شدیدی است که هیچ کس از سرنوشت وی اطلاعی ندارد. و وی نمی‌تواند از حقوق زندانیان سیاسی دیگر برخوردار گردد.

زندن امرالی به شیوه‌ای ویژه طراحی و ایجاد شده است. در این زندان تمامی معیارها و موارد حقوقی و حقوق قانونی خارج از زندان باقی مانده‌اند. ده‌ها کیلومتر منطقه ممنوعه اعلام شده است. اوجالان بعد از آنکه دستگیر و به امرالی فرستاده شده، از تمامی حقوق خود بی‌بهره ماند. حقوقی که تمامی زندانیان سیاسی دیگر از آن برخوردارند، به اوجالان داده نمی‌شود. هزاران درخواست برای دیدار با وی به دادستانی ارائه شده و در نهایت درخواست‌ها رد شده‌اند. طی هشت سال گذشته و بعد از دوم ماه می وکلا نخستین بار موفق به عزیمت به امرالی شده‌اند. همچنین وکلای اوجالان پس از ۴ سال توانستند از امرالی ملاقات کنند. سالیان درازی است که انزوایی شدید بر امرالی اعمال می‌شود. اوجالان و سه زندانی دیگر همراه با وی حق برخورداری از تماس تلفنی، نامه، روزنامه را نداشته و مانع از دیدار خانواده و وکلا با وی می‌شوند. امرالی با تکنولوژیهای استثایی اقتدارگرایانه اداره می‌شود.

امرالی جایی است که هیچ ارتباطی با حقوق در آنجا ممکن نیست. در آنجا حقوق در متوقف شده است. دولت و اقتدار بر اساس برخورد کورد با امرالی، با امرالی برخورد می‌کنند. در برخی از مقاطع  شدت برخورد با امرالی سخت و در مواقعی نیز کمی نرمتر می‌شود.

 این نوع برخورد سیاست ویژه انزوا است. در خلال دوره‌ای که فرایند راه‌حل در جریان بود دولت اجازه حضور وکلا در امرالی را نداد. همراه با دیدار هیات اعزامی با اوجالان، وکلا قادر به ارتباط با وی نبودند. بعد از آنکه دولت و حکومت فرایند راه حل را خاتمه دادند، خانواده‌های سه زندانی دیگر نیز که به امرالی انتقال یافته بودند، دیگر قادر به ملاقات با زندانیان خود نشدند. انزوایی که با سیستم امرالی علیه اوجالان آغاز شد به تمامی زندان‌های ترکیه نیز بسط پیدا کرد. در مقابل این مسئله دستگیر شدگان به اعتصاب غذا دست زده و بار دیگر درهای امرالی گشوده شد. اوجالان بار دیگر پیامی را برای دست‌یابی به راه حلی دمکراتیک و صلح‌طلبانه و شکوهمند منتشر کرد. از همان روزی که اوجالان را در زندان امرالی به بند کشیده‌اند، وی تا کنون در تمامی فرصت‌های پیش آمده پیام‌های صلح‌آمیز و راه‌حل دمکراتیک خود را منتشر کرده است.

در رابطه با تحمیل انزوای بر امرالی و نقش رهبر آپو، چنگیز یورکلی از اعضای دفتر حقوقی سده اظهار می‌دارد:

اوجالان در مخالفت با سیاستهای نیروهای هژمونی که بیش از یکصد سال است در خاورمیانه فرهنگ، تاریخ و ارزش‌های اجتماعی آن را هدف نابودی خود قرار داده‌اند، دست به مبارزه زده است و بیشتر این سیاست‌ها را خنثی کرده است. یورکلی در این رابطه بر این باور است که: سیاست‌های نیروهای فرادست است که خلق‌ها را به جنگ با خلق‌های دیگر وا می‌دارد. خلق‌ها را دچار تقسیم و انشعاب کرده و وحشگیری را توسعه می‌دهند. در مقابله با خلق کورد سیاست‌های انکار، فشار و سرکوب و نابودی را به پیش می‌برند. آقای اوجالان در مقابل چنین وضعیتی بپاخاسته و مانع از تداوم سیاست‌های امحا و انکار شده است. به همین دلیل بوده است که نیروهای بین‌المللی نیز علیه اوجالان به توطئه بین المللی دست زده‌اند. سیاست‌هایی که در امرالی اعمال می‌شوند تلاش می‌کنند که آقای اوجالان را تسلیم واداشته و از میان بردارند. تلاش می‌کنند تا در بعد معنوی تاثیرات اوجالان را خنثی کنند. حق دیدار وکلا، دیدار خانواده، حق برخورداری از تماس تلفنی و حق اظهار نظر از اقای اوجالان را بگیرند. از سال ۲۰۱۴ تا کنون آقای اوجالان تنها ۶ بار با خانواده خود دیدار کرده است. در ۶ سال اخیر ۵ بار با وکلای خود دیدار کرده است. در ۲۲ سال اخیر از زمان حضور در امرالی، تا کنون تنها یکبار اجازه داده‌اند از حق تماس تلفنی برخوردار شود. اجازه نداده‌اند که هیچ کسی به امرالی نامه‌ای ارسال کند. از ۲۷ آوریل ۲۰۲۰ تا کنون ارتباط با امرالی کاملا قطع شده است و هیچگونه اطلاعی از وی در دست نیست. اما تداوم مبارزه وی و خلق کورد نشان می‌دهد که در طول ۲۲ سال اخیر تمامی تلاش‌های اعمال شده در امرالی خنثی شده‌اند.

یورکلی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت که تمامی تلاش‌ها برای اعاده حقوق اوجالان و زندانیان سیاسی دیگر بدون پاسخ مانده و پیگیری حقوق وی بدون پاسخ مانده و علیه دستیابی وی به حقوق خود تمامی منافذ حقوقی و سیاسی را بسته‌اند. تمامی امور رسمی به شیوه‌ای فرمالیته صورت گرفته و خودسرانه و فراقانونی تصمیم‌گیری می شود. یورکلی در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد که آخرین بار به شیوه‌ای غیر قانونی مجازات جدیدی را در زندن علیه وی اعمال کرده و در این باره افزود: ما به عنوان وکیل آقای اوجالان نمی‌توانیم به پرونده وی دسترسی داشته باشیم. پرونده را به ما نشان نمی‌دهند. به طور یکطرفه‌ پرونده‌ها را آماده می‌کنند.

زندانیان دیگر امرالی حصر را نپذیرفته و زندانبانان آنها را هم حصر کرده‌اند

یورکلی با اشاره به تبعید زندانیان سیاسی دیگر به جزیره امرالی گفت:"حتی انتقال زندانیان دیگر هم به پایان دادن به حصر نیانجامیده است. برعکس زندانیان دیگر را هم در حصر قرار داده‌اند. به دلیل وضع موجود امرالی زندانیان دیگر نیز تحت تدابیر حصر و انزوا قرار گرفته‌اند. آقای اوجالان تا ۱۷ نوامبر سال ۲۰۰۹ خود به تنهایی در جزیره امرالی حضور داشت. بعد از آن ۵ زندانی دیگر به امرالی فرستاده شدند. در مارس زندانیان امرالی را تغییر دادند. دو نفر از زندانیان با نام چتین آرکاش و نصر‌الله کوران را در دسامبر ۲۰۱۵ بدون هیچ دلیلی به زندان سیلویری فرستادند. اکنون همراه با آقای اوجالان، حامیلی ییلدریم، عمر خیری کونار و ویسی آکتاش در زندان امرالی هستند. زندانیان در این زندان از تمامی حقوق اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خود بی‌بهره هستند. در این زندان هر یک از زندانیان در یک سلول جداگانه به سر می‌برند. هر زندان از حیاط جداگانه‌ای برای هواخوری برخوردار است. در طول هفته ۵ روز و هر روز یک ساعت می‌توانند تحت تدابیر امنیتی در حیاط هواخوری مشترک حضور داشته باشند. نمی‌توانند از حق دیدار با خانواده، وکلا و تلفن استفاده کنند. در ۲۲ سال گذشته، تنها یک بار در ۲۷ آوریل سال ۲۰۲۰ توانسته‌اند از تلفن استفاده کنند.

لازم است جامعه بار سنگین بر دوش زندانیان را بردارد

یورکلی در بخش دیگری از سخنان خود افزود که در سال ۲۰۱۹ بعد از آنکه هیاتی از کمیته منع شکنجه حقوق بشر اتحادیه اروپا از وزارت دادگستری ترکیه دیدار کرد، وزیر اظهار داشت که هیچگونه ممانعتی برای دیدار با اوجالان وجود ندارد و در این رابطه افزود: اما در عمل چنین مسئله‌ای روی نمی‌دهد. دیدارها ممنوع می‌شوند. زندانیان بار دیگر برای پایان دادن به ممنوعیت‌ها و انزوا دست به اعتصاب غذا می‌زنند. این وظیفه جامعه است که بار دشوار زندانیان را که در شرایط دشواری به سر می‌برند، به دوش بگیرد.

یورکلی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش دادگاه حقوق بشر اتحادیه اروپا و کمیته منع شکنجه اتحادیه اروپا اشاره کرده و در این باره اظهار داشت: سازماهای بین‌المللی از مسئولیت‌های خود شانه خالی می‌کنند. از نقش و وظیفه خود برای پایان دادن به موانع اطلاعی ندارند. سازمان‌های مذکور با موضع‌گیری خود علیه اوجالان، در واقع از توطئه بین‌المللی حمایت می‌کنند. در سال ۲۰۰۵ دادگاه حقوق بشر اتحادیه اروپا این حکم را صادر کرد که اوجالان عادلانه محاکمه نشده است. اما حکومت حکم صادره را اجرا نکرد و این حکم نیز اجرایی نشد.

گزارش‌های کمیته منع شکنجه اتحادیه اروپا  نمی‌تواند بر حکومت تاثیر گذار باشد

از سال ۱۹۹۹ تا کنون کمیته منع شکنجه اتحادیه اروپا CPT در رابطه با وضعیت امرالی گزارش‌هایی را آماده کرده است و در این باره بیانیه‌هایی را منتشر کرده است. در تمامی گزارش‌های منتشر شده اعلام نموده است که باید مکانیزم‌های انزوا خاتمه پیدا کنند. اما برای عملی شدن این مکانیزم‌ها هیچگونه فشاری را بر دولت ترکیه اعمال نمی‌کند. اعلان می‌کنند، اما هیچگونه فشاری را بر دولت اعمال نمی‌کنند. در ۲۲ سال گذشته تمامی رویه‌های غیر قانونی بکار گرفته شده‌اند. انزوای تحمیل شده بر اوجالان غیر قانونی و خارج از حقوق است.

یورکلی در خاتمه سخنان خود اظهار داشت که انزوای تشدید شده در تمامی زندان‌ها گسترش یافته و در ادامه خاطرنشان ساخت که برای آنکه اوجالان نتواند از حق تماس تلفنی  برخوردار شود، این قانون را بر تمامی زندان‌های ترکیه تحمیل کرده‌اند و حقوق زندانیان پایمال شده است. سکوت در مقابل نقض حقوق آقای اوجالان باعث شده است که حقوق تمامی زندانیان در تمامی زندان‌ها و همچنین شهروندان پایمال شود. علت تحمیل انزوای مطلق بر اوجالان نیز برای احیای شونیسم و میلیتاریسم بوده است. این اقدام دولت باعث می‌شود تا افکار جامعه هر چه بیشتر مسموم شده و وحشیگری در میان جامعه افزایش پیدا کند. باید همه در مقابل این روند صدای خود را طنین‌انداز کند. این خواست اصلی در مرحله کنونی است. هر گاه  ابعاد و زوایای انزوای اوجالان در میان جامعه به خوبی درک شود و این مسئله مورد بحث و بررسی قرار گیرد، آن زمان می‌توان گفت که راه برای خاتمه بحران گشوده می‌شود.

آقای اوجالان علیرغم انزوای مطلق برای حل مسئله کورد گام‌های بزرگی را برداشته است. مشهودترین گام وی اقدامات وی در فاصله سالهای ۲۰۱۳-۲۰۱۵ بودند. اما این فرایند در ۵ آرویل ۲۰۱۵ از سوی حکومت تخریب شد و بار دیگر درهای امرالی بسته شد. به همین دلیل نیز بحران‌های اقتصادی، سیاسی و بحران‌های دیگر در ترکیه روی دادند. باید آقای اوجالان بتواند صدای خود را به جامعه برساند و کانال‌های گفتگو با وی گشوده شوند. تا تمامی شهروندان بتوانند آزادانه اظهار نظر کنند، آزادانه زندگی کنند و بتوانند در مقابل انزوای تحمیل شده بر وی صدای خود را طنین‌انداز کنند.

منبع: MA