۴۱ سال است که حاکمیت ارضی عراق نقض می‌شود
ترکیه از سال ۱۹۸۴ روز به روز اشغالگری خود را در خاک عراق افزایش می‌دهد. اکنون با عمق ۴۰ کیلومتر وارد خاک عراق شده است. این وضعیت به طور گسترده‌ای حاکمیت عراق را نقض می‌کند.
یادداشت
عراق به دلیل استفاده اسرائیل از حریم هوایی خود، جلسات و نشست‌هایی را آغاز کرد و حتی پارلمان عراق را نیز درگیر این موضوع کرد. در این چارچوب، عراق کشورهای عربی را در ترکیه گرد هم آورد، اما این سوال پیش می‌آید که آیا دولت ترکیه خود راه حل است، در حالی که خودش نیز خاک عراق را اشغال کرده است؟
از سال ۲۰۱۷ تاکنون، شنگال صدها بار بمباران شده و ده‌ها تن از پیشاهنگان جامعه ایزدی به شهادت رسیده‌اند، اما دولت عراق سکوت کرده است. این نشان‌دهنده سکوت گسترده‌ای در برابر حملات ترکیه به مناطق کوردها، به ویژه شنگال است که از اهمیت بالایی برای جامعه ایزدی برخوردار است و همچنین از نظر استراتژیک نیز ویژگی‌های خاص خود را دارد.
پایگاه زلیکان در بعشیقه که سربازان ترکیه در آن مستقر هستند و حدود ۱۰ کیلومتر با مرکز استان موصل فاصله دارد، نیز دلیل سکوت عراق است. این پایگاه به طور غیرقانونی در خاک عراق قرار دارد و حضور آن مستقیما نقض حاکمیت عراق است. با وجود اینکه بسیاری از طرف‌های عراقی خواستار تخلیه و تحویل این پایگاه شده‌اند، اما دولت ترکیه توجهی نکرده است.
صدها روستای باشور کوردستان به دلیل اشغالگری ترکیه تخلیه و سوزانده شده‌اند. این امر خسارات زیادی به شهروندان و محیط زیست وارد کرده است، اما باز هم پاسخ جدی از سوی دولت عراق و حکومت اقلیم کوردستان وجود ندارد.
وضعیت کنونی بین دولت ترکیه و نیروهای کورد، به ویژه در مورد صلح و جامعه دموکراتیک، تاکنون در عمل یک‌طرفه به نظر می‌رسد. با وجود اینکه گریلا آتش‌بس اعلام کرده و گام‌های مثبتی برای یک راه‌حل سیاسی پایدار برداشته است، دولت ترکیه تاکنون هیچ پاسخ مثبتی به این تلاش‌ها نداده است. برعکس، دولت ترکیه حملات خود را به شدت در مناطق حفاظتی مدیا ادامه می‌دهد، که این امر وضعیت را پیچیده‌تر کرده و پیشروی روند را به تاخیر می‌اندازد.
گریلا با اعلام آتش‌بس و نشان دادن اراده برای گفتگو، قصدی برای حل و فصل نشان داد. اما دولت ترکیه این فراخوان را بدون پاسخ می‌گذارد و به جای جستجوی راه‌های گفتگو، عملیات نظامی خود را افزایش می‌دهد.
با وجود آتش‌بس گریلا، حملات ترکیه به مناطق حفاظتی مدیا به شدت ادامه دارد. این حملات نه تنها منجر به تلفات جانی و خسارات مادی می‌شوند، بلکه فضای اعتماد و گفتگو را نیز از بین می‌برند.
جامعه دموکراتیک و صلح پایدار تنها با گفتگو و مذاکرات هر دو طرف امکان‌پذیر است. وقتی یک طرف برای صلح تلاش می‌کند و طرف دیگر با حملات پاسخ می‌دهد، این امر تمام فرصت‌ها را برای ایجاد یک جامعه دموکراتیک و صلح با عزت مسدود می‌کند. این موضع دولت ترکیه، تلاش‌ها برای حل مسئله کورد از طریق راه‌های دموکراتیک را بی‌اثر می‌کند.
ترکیه و عراق در زمان صدام حسین، رئیس رژیم بعث، در سال ۱۹۸۴ از طریق طارق عزیز، وزیر خارجه وقت، توافق‌نامه‌ای با نخست‌وزیر ترکیه امضا کردند که به نیروهای ترکیه اجازه می‌داد تا عمق ۵ کیلومتری وارد خاک عراق شوند. اما این توافق تنها برای یک سال بود، یعنی در سال ۱۹۸۵ منقضی می‌شد. هیچ توافق‌نامه دیگری بین دو طرف وجود ندارد که به ترکیه اجازه دهد عمیق‌تر به خاک عراق نفوذ کند. با این وجود، اشغالگری ترکیه از ۵ کیلومتر فراتر رفته و اکنون به ۵۰ کیلومتر رسیده است.
سکوت عراق در برابر اشغالگری ترکیه سوالات زیادی را ایجاد می‌کند. هنگامی که اسرائیل از حریم هوایی عراق استفاده می‌کند، عراق به سرعت اقدام می‌کند و نشست‌ها برگزار می‌کند، اما در برابر اشغالگری ترکیه و نقض‌های جدی آن که ۴۱ سال به طول انجامیده است، سکوت می‌کند. این ممکن است به دلایل متعددی باشد، از جمله توافق‌نامه‌هایی که اخیرا بین دو طرف امضا شده‌اند. در برابر این توافق‌نامه‌ها که از بندهای بسیاری تشکیل شده بودند، عراق تنها از ترکیه خواست که سهم آب آن آزاد شود، اما تاکنون ترکیه هیچ گامی در جهت سهم بین‌المللی خود برنداشته است، کاهش آب باعث شده تا صدها روستای جنوب عراق تخلیه و مردم آنها آواره شوند.
به نظر می‌رسد وضعیت کنونی عراق نشان می‌دهد که حاکمیت ارضی آن به طور گسترده‌ای توسط ترکیه نقض می‌شود، اما دولت عراق به دلایل مختلف در برابر این وضعیت سکوت می‌کند. این سکوت نه تنها به حاکمیت ارضی عراق آسیب می‌رساند، بلکه تاثیر منفی بر امنیت منطقه و مردم آن دارد.
