تاریخ فقط روایتی نیست که فاتحان نوشته‌اند. تاریخ واقعی، چگونگی رستاخیز کسانی را که سعی در نابودی آنها داشتند، از خاکسترها روایت می‌کند. گاهی برای تغییر جریان یک رودخانه، کوه‌ها سرنگون می‌شوند، اما آب همچنان راه خود را پیدا می‌کند. مردم کورد نیز مانند همان آبی هستند که علیرغم بزرگترین نسل‌کشی‌ها، تبعیدها و سیاست‌های نابودی در تاریخ، هر بار راه خود را پیدا کرده‌اند. آنها حتی در تاریک‌ترین حلقه‌های انکار، ظلم و آسیمیلاسیون نیز از جستجوی آزادی دست نکشیده‌اند.

این مقاله مبارزه مردم کورد علیه تلاش برای نابودی سیستماتیک آنها، فرآیندهای تاریخی از عثمانی تا به امروز، مقاومتی که جنبش آزادی در کوهستان‌ها توسعه داده است و ۱۰ سال گذشته را به طور عمیق بررسی خواهد کرد. مقاومت رهبر آپو در برابر انزوای مطلق در امرالی، تاریخ جدیدی که در روژاوا نوشته شده است و آینده مردم کورد از جمله عناوین اصلی این مطالعه خواهد بود.

تاریخ برای کوردها همیشه با خون و قیام نوشته شده است. و هر قیام، آغاز یک بیداری جدید، یک راهپیمایی جدید برای آزادی بود.

مبارزه مردم کورد برای موجودیت: ریشه‌های تاریخی

کوردها یکی از خلق‌های باستانی مزوپوتامیا هستند. علیرغم اینکه یکی از خلق‌هایی بودند که کشاورزی، شهرنشینی و تولید را در این سرزمین‌ها آغاز کردند، در تاریخ مدرن همواره خواهان نابودی آنها بوده‌اند.

در دوره امپراتوری عثمانی، کوردها با میر‌نشین‌های خود، مدیریتی خودمختار داشتند. میرنشین‌هایی مانند بوتان، سوران و بابان، موجودیت سیاسی مردم کورد را نمایندگی می‌کردند. اما سیاست مرکزگرایی عثمانی باعث شد که کوردها نه به عنوان مردمی قابل مدیریت، بلکه به عنوان یک تهدید دیده شوند.

با فرمان ۱۸۳۹، میر‌نشین‌های کورد شروع به انحلال کردند. این روند منجر به قیام بزرگ کوردها به رهبری یزدان‌شیر علیه عثمانی در سال ۱۸۵۵ شد. زمانی که یزدان‌شیر و مبارزانش شکست خوردند، حکومت خودمختار کوردها به طور کامل از بین رفت.

سال‌های اولیه جمهوری: دولت-ملت ترک و انکار کوردها

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تأسیس شد، کوردها را به رسمیت نشناخت. پارادایم جدید دولت-ملت، هیچ هویتی غیر از ترک را نمی‌پذیرفت.

در سال ۱۹۲۵، قیام شیخ سعید سرکوب شد و پس از آن، زبان کوردی با قانون «تکرر سکون» ممنوع شد.

در سال ۱۹۳۰، قیام آگری به طرز خونینی سرکوب شد.

با قتل‌عام درسیم در سال‌های ۱۹۳۷-۱۹۳۸، هزاران کورد کشته و هزاران نفر دیگر تبعید شدند.

این روند، قصد داشت احتمال وجود کوردها با هویتشان را به طور کامل از بین ببرد. هدف، حذف کوردها از صحنه تاریخ بود.

کودتای ۱۹۸۰ و رستاخیز مبارزه آزادی کوردستان

کودتای نظامی ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰، همانطور که هدفش وارد کردن ضربه بزرگ به همه جنبش‌های چپ-سوسیالیست ترکیه بود، در عین حال وارد کردن ضربه بزرگ به جنبش آزادی کوردستان نیز بود. اما این کودتا، آغازی برای فرآیندی دیگر برای مردم کورد بود: درک مبارزه جدیدی که با پیشگامی ایدئولوژیک رهبر آپو جوانه زد.

مقاومت زندان آمد در سال ۱۹۸۲، نقطه عطفی بزرگ برای مردم کورد بود.

مبارزه مسلحانه پ‌ک‌ک در سال ۱۹۸۴ آغاز شد.

در دهه ۱۹۹۰، گریلاهای آزادی به نیروی بزرگی در کوهستان‌ها تبدیل شدند.

اما دولت برای سرکوب این جنبش، ده‌ها روش غیرانسانی مانند سوزاندن روستاها، قتل‌های «فاعل مجهول»، ناپدید کردن اجباری و غیره را توسعه داد.

در سال ۱۹۹۹، رهبر آپو با یک توطئه بین‌المللی به ترکیه تحویل داده شد و در امرالی زندانی شد. اما این به معنای پایان مبارزه نبود، بلکه به معنای آغاز یک فرآیند استراتژیک کاملاً جدید بود.

مبارزه بزرگ مردم کورد در ۱۰ سال گذشته

انقلاب ۲۰۱۲ روژاوا و مقاومت کوبانی

زمانی که جنگ داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۲ آغاز شد، کوردها در روژاوا خودمدیریتی اعلام کردند و این یکی از بزرگترین دستاوردها در عصر مدرن بود. اما در سال ۲۰۱۴، داعش با حمله به کوبانی قصد نابودی کوردها را داشت. مبارزان کورد، گریلاهای زن و مرد، مقاومتی را نشان دادند که در تاریخ جهان ثبت شد. پیروزی کوبانی، جایگاه کوردها را در عرصه بین‌المللی تقویت کرد.

مقاومت ۲۰۱۵ قره‌قوزاق-تشرین:

حمله داعش به خط قره‌قوزاق و تشرین تهدیدی بزرگ برای کوردها بود. زیرا این مناطق هم از نظر نظامی و هم از نظر ایدئولوژیک اهمیت زیادی داشتند. سقوط قره‌قوزاق به معنای حمله به میراث ایدئولوژیک رهبر آپو بود. اما نیروهای کورد با جنگی بزرگ، بقایای داعش را عقب راندند. این روند نشان داد که کوردها نه تنها نیرویی مقاومت‌گر، بلکه نیرویی پیروز نیز هستند.

اشغال ۲۰۱۸ عفرین و مقاومت ۲۰۱۹ روژاوا:

ترکیه با اشغال عفرین قصد داشت انقلاب روژاوا را تضعیف کند. اما کوردها با تقویت خودمدیریتی در مناطق مختلف روژاوا به حفظ موجودیت خود ادامه دادند.

مقاومت بزرگ گریلاهای آزادی در متینا، زاپ و آواشین در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۳:

دولت ترکیه در ۱۰ سال گذشته عملیات‌های بزرگی علیه گریلاهای کورد انجام داده است. اما نیروهای گریلا با توسعه تاکتیک‌های جنگی جدید در کوه‌ها، همه حملات را خنثی کردند.

با جنگ‌های تونلی تاکتیک‌های جنگی کلاسیک را برهم زدند.

با یگان‌های حرکت سریع، خطوط تدارکاتی دشمن را هدف قرار دادند.

با فناوری و روش‌های جنگی جدید مقاومت گریلاها را بازسازی کردند.

امروز مبارزه مردم کورد نه تنها بمنظور آزادی یک جغرافیا، بلکه مبارزه برای ساخت جهانی جدید است. و این مبارزه روز به روز بزرگتر می‌شود.

مقاومت امرالی: انزوای تحمیلی بر رهبر آپو و مبارزه آزادی

تحویل دادن رهبر آپو به ترکیه در سال ۱۹۹۹ با یک توطئه بین‌المللی، از نظر مبارزه آزادی مردم کورد نقطه عطفی بزرگ بود. اما رهبر آپو و جنبش کورد تسلیم نشدند، برعکس، مقاومت در امرالی باعث شد که مبارزه کورد از نظر ایدئولوژیک و سیاسی به مرحله جدیدی تکامل یابد.

شرایط انزوای تحمیلی بر رهبر آپو در امرالی، فراتر از اسارت جسمانی رهبر یک خلق، با هدف سرکوب افکار او بود. اما نتیجه معکوس داشت. پارادایم جدیدی که در امرالی متولد شد، باعث شد که جنبش آزادی کورد نه تنها به عنوان یک مبارزه مسلحانه، بلکه به عنوان یک جنبش جامعه‌ساز توسعه یابد.

رهبر آپو در سال‌هایی که در امرالی بود، مفاهیمی مانند کنفدرالیسم دموکراتیک، ملت دموکراتیک و ژنئولوژی را توسعه داد. اینها نه تنها برای کوردها، بلکه برای همه مردم خاورمیانه الگویی برای آزادی بودند. اما پس از سال ۲۰۱۵، سیاست انزوا علیه رهبر آپو تشدید شد.

پس از سال ۲۰۱۵، دیدارهای وکلا قطع شد.

در سال ۲۰۱۹ برای مدتی دیدارها فراهم شد، اما دوباره انزوا تشدید شد.

از سال ۲۰۲۱ به بعد، هیچ اطلاعی از وضعیت رهبر آپو دریافت نشد.

این سیاست انزوای مطلق، یکی از بزرگترین حملات به اراده مردم کورد بود. اما مردم کورد با شعار «آزادی برای رهبری، جایگاه سیاسی برای کوردستان» مبارزه بزرگی را علیه انزوا آغاز کردند. امروز مقاومت امرالی نه تنها نمادی از آزادی یک فرد، بلکه نمادی از راهپیمایی آزادی یک خلق شده است.

جایگاه استراتژیک کوردها در روژاوا و خاورمیانه

انقلاب ۲۰۱۲ روژاوا، یکی از بزرگترین دستاوردهای عصر مدرن برای مردم کورد بود. سیستمی که در روژاوا ساخته شد، نه تنها یک مقاومت نظامی، بلکه یک مدل اجتماعی جدید مبتنی بر آزادی زنان بود. اما این انقلاب توسط نیروهای منطقه‌ای و جهانی به عنوان یک تهدید تلقی شد. به ویژه ترکیه از سال ۲۰۱۶ حملات اشغالگرانه‌ای را برای نابودی خودمدیریتی در روژاوا آغاز کرد:

۲۰۱۶: اشغال جرابلس و باب

۲۰۱۸: اشغال عفرین

۲۰۱۹: اشغال سرِکانی و گرِسپی

ترکیه با این اشغال‌ها قصد داشت دستاوردهای روژاوا را نابود کند. اما کوردها از طریق مقاومت و دیپلماسی، مبارزه علیه این حملات را افزایش دادند. امروز سیستم خودمدیریتی دموکراتیک در روژاوا همچنان پابرجاست و کوردها به انجام بزرگترین تحول انقلابی خاورمیانه ادامه می‌دهند.

مقاومت بزرگ گریلاهای آزادی در ۱۰ سال گذشته

۱۰ سال گذشته برای جنبش آزادی کورد هم دوره بزرگترین حملات و هم بزرگترین مقاومت‌ها بوده است. نیروهای گریلا در کوهستان‌ها جنگ بزرگی را به راه انداختند و کانسپت نابودی توسط دولت ترکیه را خنثی کردند.

دولت ترکیه پس از سال ۲۰۱۵، استراتژی جنگی جدیدی را توسعه داد: هدف قرار دادن گریلاها از طریق پهپادها، استفاده از سلاح‌های شیمیایی، حملات به مناطق حفاظتی مدیا با انجام عملیات‌های فرامرزی.

اما گریلاهای آزادی هم در برابر این حملات، تاکتیک‌های جنگی خود را توسعه دادند:

جنگ‌های تونلی: گریلاها با انتقال سنگرهای جنگی خود به زیر زمین، حملات هوایی دشمن را خنثی کردند.

یگان‌های حرکت سریع: به جای جنگ‌های سنگری کلاسیک، با یگان‌های حرکتی خطوط تدارکاتی دشمن را هدف قرار دادند.

جنگ فناوری: گریلاها با استفاده از فناوری‌های جنگی مدرن، حملات دشمن را خنثی کردند.

مقاومت‌های زاپ، آواشین و متینا در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۳، به یکی از حساس‌ترین جنگ‌های جنبش آزادی کورد تبدیل شد. دولت ترکیه برای نابودی گریلاها از همه روش‌های جنگی استفاده کرد. اما نیروهای گریلا با شکست این حملات به مقاومت خود ادامه دادند. این جنگ بار دیگر ثابت کرد که جنبش آزادی نه تنها یک نیروی دفاعی، بلکه یک نیروی انقلابی است.

جایگاه و آینده کوردها در عرصه بین‌المللی

امروز مردم کورد نه تنها در جغرافیای خود، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز به بازیگر بزرگی تبدیل شده‌اند. ایالات متحده آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و کشورهای منطقه مجبور شده‌اند که نقش کلیدی کوردها در خاورمیانه را بپذیرند. اما مبارزه کوردها همچنان ادامه دارد. زیرا کوردها هنوز به جایگاهی درخور دست نیافته‌اند. دولت ترکیه و نیروهای منطقه‌ای، برای نابودی دستاوردهای مردم کورد به حملات خود ادامه می‌دهند. حقوق بین‌الملل، حقوق کوردها را به طور رسمی به رسمیت نشناخته است.

اما مدل کنفدرالیسم دموکراتیکی که جنبش آزادی کورد توسعه داده است، به عنوان یک پیشنهاد راه‌حل جدید در برابر پارادایم دولت-ملت برجسته می‌شود. امروز کوردها نه تنها در جغرافیای خود، بلکه در سراسر جهان مدلی برای آزادی مردم ارائه می‌دهند.

نتیجه: بزرگترین مقاومت تاریخ و راهپیمایی به سوی آزادی

تاریخ مردم کورد، تاریخ رستاخیز علیرغم نسل‌کشی‌هاست. از دوران عثمانی تا جمهوری، از کودتای ۱۹۸۰ تا توطئه امرالی ۱۹۹۹، در هر فرآیندی، خواهان نابودی کوردها بودند. اما کوردها هر بار با مقاومت و مبارزه موفق به موجودیت‌یابی خود شدند.

امروز مردم کورد در آستانه آزادی ایستاده‌اند: انقلاب در روژاوا ادامه دارد. گریلاها مقاومت را در کوهستان‌ها افزایش می‌دهند. مردم کورد در چهار بخش وطن برای کسب جایگاه مبارزه می‌کنند.

این مبارزه نه تنها برای کوردها، بلکه برای مردم خاورمیانه و همه بشریت منبع امید جدیدی است. زیرا کوردها آزادی را نه فقط برای خود، بلکه برای همه ستمدیدگان می‌خواهند؛ و این مبارزه قطعا به پیروزی خواهد رسید.