اگر قرار است مسئله کورد حل شود و اتحاد کورد-ترک برقرار گردد، نگه داشتن رهبر آپو در امرالی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا مشکلات تاریخی حل خواهد شد، یا از افراد انتقام گرفته می‌شود؟ نگه داشتن رهبر آپو به عنوان گروگان، به صلح و راه‌حل کمک نمی‌کند.»
رهبر آپو با برداشتن یک گام تاریخی، به موجودیت و مبارزه مسلحانه پ‌ک‌ک پایان داد. او این گام را که آینده مردم کورد و تغییرات در ترکیه را تعیین می‌کند، در شرایط بازداشت خود برداشت. رهبر آپو به عنوان پیشرو و مذاکره‌کننده اصلی مردم کورد در بازداشت به سر می‌برد. این یک وضعیت عادی نیست. حالت طبیعی این است که طرفین در شرایط آزاد و برابر با یکدیگر مذاکره کنند.
در حالی که ائتلاف عدالت و توسعه (آکپ) و حزب حرکت ملی‌گرا (م‌ه‌پ) باید به طور آشکار و شجاعانه به این مشکل تاریخی بپردازند، هنوز بسیار از آنچه انتظار می‌رود، فاصله دارند. م‌ه‌پ مشتاق‌تر و پیشروتر به نظر می‌رسد. اظهارات باغچلی مثبت‌تر است، اما آکپ به جای برداشتن گام، به دنبال انداختن بار مسئولیت بر دوش امرالی است. با محاسبات دقیق، در تلاشند تا روند را به تاخیر بیندازند و وقت‌کشی کنند. از یک سو می‌گویند اجازه ندهیم روند مختل شود و از سوی دیگر روند را طولانی می‌کنند.
آکپ این بار در موقعیت مطلوب‌تری قرار دارد. زیرا بخش بزرگی از اپوزیسیون، از جمله حزب جمهوری‌خواه خلق (ج‌ه‌پ)، از راه‌حل و روند حمایت می‌کنند. آکپ با گنجاندن ج‌ه‌پ، اجماع ملی را فراهم خواهد کرد. اما با کنار گذاشتن ج‌ه‌پ و اعمال فشار بر آن، سعی می‌کند آن را از روند خارج کند. این تلاش‌ها فضا را متشنج کرده و روند را به خطر می‌اندازد. اردوغان از یک سو می‌گوید روند را با دقت و حساسیت پیش می‌بریم و از سوی دیگر گام‌هایی برمی‌دارد که آن را به خطر می‌اندازد.
روشنفکران و نیروهای دموکراسی ترکیه آن‌طور که باید از این روند حمایت نمی‌کنند. نمی‌توانند از تاثیرات نگاه غالب رها شوند. آنها محتاط و ترسو هستند. تحت فشار حکومت آکپ قرار گرفته‌اند. گفتن اینکه هنوز به خود نیامده‌اند و نقش خود را ایفا نمی‌کنند، اشتباه نیست. به طور کلی، یک رویکرد انتظار و نظارت دیده می‌شود. نباید فراموش کرد که دموکراسی و صلح با انتظار و خودبه‌خود به دست نمی‌آید. برای این کار مبارزه و سازماندهی لازم است.
موضع افرادی مانند فاتح اَرباکان نیز به جنگ خدمت می‌کند. اگر از ارباکان بپرسند، خواهد گفت که جنگ‌طلب نیستم. اما ناسیونالیسم و نگاه ملت غالب از هر طرف او تراوش می‌کند. می‌گوید: «اوجالان نمی‌تواند آزاد شود. برای این کار باید رضایت مادران شهدا گرفته شود و غیره.» اما کوردها هم مادرانی دارند. ده‌ها هزار نفر جان باخته‌اند. هزاران روستا سوخته، زندان‌ها پر از کوردهاست، اینها را کجا بگذاریم؟ آیا فقط مادران سربازان قربانی هستند؟ علاوه بر این، این یک رویکرد سیاسی جدی و صادقانه نیست. این انداختن توپ به زمین دیگران است. آیا آن مادران فرزندان خود را سرباز کردند و به میدان جنگ فرستادند؟ تصمیم‌گیرندگان جنگ مادران سربازان نبودند، بلکه قدرت، یعنی تصمیم‌گیرندگان سیاسی بودند. ساختارهای سیاسی باید مسئولیت این را بر عهده بگیرند، سهم خود را بپذیرند و خودانتقادی کنند. فاتح ارباکان برای اینکه کوردها به حقوق خود برسند چه کردند؟ باید از خودشان بپرسند برای توقف جنگ و توسعه دموکراسی چه مبارزه‌ای انجام دادند؟
کسانی هستند که با پیش کشیدن مادران سربازان، می‌خواهند فضای انتقام‌جویی و درگیری را شعله‌ور کنند. مشکلات تاریخی و اجتماعی این‌گونه حل نمی‌شود. برعکس، کسانی که سیاست را هدایت می‌کنند و ادعای پیشاهنگی دارند، مسئولیت‌پذیرند و مردم را نیز روشن می‌کنند. مردم را برای توسعه صلح و فضای دموکراتیک آموزش می‌دهند و آماده می‌کنند. زبان و رویکرد مورد استفاده در اینجا منفی و مشکل‌ساز است. افرادی مانند ارباکان باید به مردم خود توضیح دهند که چگونه مسئله کورد را حل خواهند کرد و برنامه‌های راه‌حل خود را ارائه دهند.
آیا نگه داشتن رهبر آپو در زندان، استفاده از او به عنوان اهرم فشار و گروگان علیه کوردها صحیح است؟ ارباکان و همه محافل اپوزیسیون و حکومت باید این سؤال را از خود بپرسند. آیا آنها قبول می‌کنند که نماینده و مذاکره‌کننده اصلی خودشان در گروگان و بازداشت باشد و سپس بر سر میز مذاکره و توافق بنشینند؟ واضح است که خواهند گفت این قابل قبول نیست. اما وقتی نوبت به کوردها می‌رسد، از این دفاع می‌کنند. این رویکرد اخلاقی و عادلانه نیست. هنوز هم کوردها را پایین‌تر می‌بینند. نگاهی بسیار برتری‌طلبانه و متکبرانه نشان داده می‌شود.
کسانی که سنگینی و سوزانندگی مسئله کورد را درک نمی‌کنند و احساس نمی‌کنند، حفظیات خود را تکرار می‌کنند. آنها از سیاست‌هایی که صد سال است امتحان شده و نتیجه‌ای نداشته‌اند، دست نمی‌کشند. کسانی هستند که از این وضعیت سود می‌برند. اما کسانی که سؤال نمی‌کنند و سطحی‌نگر هستند نیز بسیارند. همچنین، ابعاد حقوقی موضوع نیز بررسی نمی‌شود و مورد توجه قرار نمی‌گیرد. حماسه‌سرایی در اولویت است. رهبر آپو مجازات تعیین شده را گذرانده است. به طور عادی باید آزاد شود. دادگاه حقوق بشر اروپا ده سال پیش حکم صادر کرد. از ترکیه خواسته بود که با وضع مقررات قانونی، حق امید را به رسمیت بشناسد. شورای اروپا نیز در این مورد به ترکیه هشدار داد و خواستار رعایت احکام شد. علاوه بر این، در قانون اساسی ترکیه نیز آمده است که معاهدات بین‌المللی که طرف آنهاست، بر قانون داخلی ارجحیت دارند. همانطور که دیده می‌شود، رهبر آپو از نظر قانونی نیز باید آزاد شود.
گذشته از این، اگر قرار است مسئله کورد حل شود و اتحاد کورد-ترک برقرار گردد، نگه داشتن رهبر آپو در امرالی چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ آیا مشکلات تاریخی حل خواهد شد، یا از افراد انتقام گرفته می‌شود؟ نیروهای سیاسی در ترکیه، چه در قدرت و چه در اپوزیسیون، مجبورند به این مشکل جدی‌تر نگاه کنند. با نگه داشتن رهبر آپو به عنوان گروگان در برابر مردم کورد، نمی‌توان به صلح و راه‌حل خدمت کرد. یک طرف آن‌طور که می‌خواهد کار می‌کند و طرف دیگر در یک سلول با دست و پا بسته نگه داشته می‌شود. این وضعیت عادلانه نیست. این وضعیت به صلح و راه‌حل کمک نمی‌کند. رهبر آپو برای راه‌حل، گام‌های بزرگتری را سریع‌تر از آنچه انتظار داشتند برداشت. باید گام‌های مناسبی در این راستا برداشته شود و رهبر آپو به محیط کاری آزاد خود دست یابد.
منبع: یِنی اوزگور پولیتیکا
