یادداشت

سربازان ترکیه برای ورود به بغداد آماده می‌شوند

با توافقات جدید، مقدمات استقرار سربازان ترک در آینده نزدیک در بغداد فراهم شد. در چارچوب سازوکار برنامه‌ریزی شده، گفته می‌شود که آنکارا نیروهای اعزامی به بغداد را آماده کرده است.

سازش‌نامه جدید میان ترکیه و عراق

روابطی که ترکیه در چارچوب «پروژه راه توسعه» با عراق برقرار می‌کند به تدریج به سمت حوزه نظامی پیش می‌رود. روابط ایجاد شده مبتنی بر تشکیل جبهه‌های مختلف علیه جنبش آزادی کوردستان است. توافقی که آنکارا و بغداد چند روز پیش به امضا رساندند و آن را «متن توافق» نامیدند، راه را برای سربازان ترک برای اعزام نیروهای خود به بغداد باز کرد. اکنون حضور نظامی اشغالگران ترک که در حال تخلیه روستاها هستند، بهانه‌ای رسمی یافته است. فواد حسین وزیر امور خارجه عراق از حزب دمکرات کوردستان ‌(پ‌د‌ک)، اعلام کرد که عراق وارد روند جدیدی شده است و درباره این وضعیت صحبت کرد.

از اتاق عملیات مشترک تا فرماندهی مشترک

اقدامات دیپلماتیک، سیاسی و نظامی که پیش از این در چارچوب «اتاق عملیات مشترک» علیه جنبش آزادی کوردستان در باشور کوردستان و عراق انجام می‌شد، با توافق دو دولت وارد مرحله جدیدی شده است. در عراق مرکز هماهنگی مشترک بین دو نیرو در بغداد و بعشیقه ایجاد شد و اجرای سیاست‌های توافق شده، آغاز شد. 

بر این اساس و بر اساس بند چهارم این توافق، ارتش ترکیه فرماندهی حرکت مشترک را برعهده خواهد داشت و در چارچوب طرح ایجاد مرکز امنیتی مشترک در بغداد، آماده استقرار در پایتخت عراق می‌شود.

با بندهای ۵ و ۶، اقدامات زیر برنامه‌ریزی شده است

علاوه بر این و در ماده ۵ این قرارداد، تشکیل کمیته نظامی و در ماده ششم، به اشتراک گذاری اطلاعات بین طرفین تعریف شده است. هر دوی این بندها، چارچوب واقعی سیاست الحاق آنکارا را برجسته می‌کند. ارتش ترکیه از طریق این بندها تلاش می‌کند انتقال نظامی، ساخت پایگاه‌های جدید، تخلیه روستاها و غارت باشور کوردستان را که ماه‌هاست انجام می‌دهد، در چارچوب قوانین بین المللی قرار دهد.

البته دولت ترکیه نگران تغییرات در دولت عراق است و بنابراین مدت اعتبار این قرارداد یک سال تعریف شده است.

اعضای «اتاق عملیات مشترک»

«اتاق عملیات مشترک» که تغییرات زیادی را در این زمینه ایجاد خواهد کرد، متشکل از اعضای زیر است: هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، ابراهیم کالین مستشار میت، فواد حسن وزیر امور خارجه عراق، رِِبَر احمد وزیر کشور اقلیم کوردستان، وزیر دفاع عراق ثابت عباسی، معاون رئیس سرویس اطلاعاتی عراق وکاس محمد حسین الحدیثی. این اتاق تحت فرماندهی قاسم ارجی مشاور امنیت ملی عراق کار می‌کند.

 نتیجه دلخواه

با توجه به حضور نظامی ترکیه در شهر بعشیقه موصل که خلاف قوانین بین المللی است، دولت ترکیه این حضور نظامی را با بیانیه‌ای دیپلماتیک و گفتن اینکه «آن را تحویل دولت عراق می‌دهیم» رسمیت می‌دهد. البته اینکه خاک عراق «به عراق واگذار خواهد شد»، موضوع جالب دیگری است! همچنین با این بیانیه مسئولیت قرارگاه بعشیقه نیز به بغداد واگذار شد که گاه و بیگاه مورد هدف نیروهای شیعه قرار می‌گیرد.

کانال‌هایی مانند هابرتورک و سی‌ان‌ان که روزها برنامه‌های تبلیغاتی درباره این معامله انجام می‌دهند نیز در برخی ارزیابی‌های خود داده‌های جالب توجهی را نشان می‌دهند. در این راستا تلاش می‌شود تا نشان داده شود که دولت ترکیه به جای خروج از بعشیقه، نیروهای بیشتری را در آنجا مستقر خواهد کرد. همچنین گفته می‌شود که این وضعیت بیشتر توسعه می‌یابد و دولت ترکیه همان مدل را در مناطقی که در سوریه و روژاوا اشغال کرده است، اجرا خواهد کرد.

سربازان ترک به بغداد می‌روند

دولت السودانی در ازای وعده‌هایی در مورد نیازهای اقتصادی و انرژی، سر خود را در برابر سیاست‌های آنکارا خم کرده و با توافق‌های جدید، زمینه استقرار نیروهای ترکیه در بغداد را در آینده نزدیک فراهم کرده است. در چارچوب سازوکار برنامه‌ریزی شده، گفته می‌شود که آنکارا نیروی اعزامی به بغداد را آماده کرده است. همچنین گفته می‌شود نیروهای اعزامی به بغداد با هماهنگی فیدان وزیر امور خارجه کار خواهند کرد.

دولت السودانی رسماً در طرح‌های اشغالگرانه شرکت کرد

دولت السودانی که قبلاً از طریق برخی کانال‌ها گزارش شده بود با دولت ترکیه ارتباطی نداشته یا در برنامه‌های آنها دخالتی نداشته است، در نشست آنکارا رسما اعلام کرد با دولت اردوغان ارتباط دارد. دولت السودانی با «متن توافق» جایی برای اظهار نظر باقی نگذاشت و زمینه را برای ورود عراق به یک فرآیند حساس و بحرانی فراهم کرد.

سخنگوی اشغالگران: پ‌د‌ک

فواد حسین وزیر امور خارجه عراق از حزب دمکرات کوردستان عراق بلافاصله پس از توافق با هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، در مقابل دوربین‌ها حاضر شد و در دفاع از اشغالگری ترکیه سخنرانی کرد. فواد حسین که اعلام کرد که چگونه «خدمتی» را به باشور کوردستان و عراق ارائه کرده است، عملا همه دستاوردهای خلق باشور کوردستان را به ترکیه تسلیم می‌کند. پ‌د‌ک از ماه‌ها قبل و از ابتدای سال جاری برای اشغالگری ترکیه، در سطح داخلی و بین المللی لابی می‌کند؛ هنوز هم از مسعود بارزانی رهبر آن گرفته تا فواد حسین وزیر امور خارجه‌اش، این کار را بدون وقفه ادامه می‌دهد.

«واکنش منفعلانه» نیروهای سیاسی شیعه

از سوی دیگر، نگرش «منفعلانه» احزاب سیاسی شیعه نسبت به اشغالگری ترکیه از نظر افکار عمومی عراق رضایت بخش نیست. «موضع مخالف» محافل سیاسی عراق که تنها از طریق بیانیه‌ها نشان داده می‌شود، بیش از پیش موضوع بحث و جدل قرار گرفته است. پایتخت عراق از نظر سیاسی فضایی پویا دارد و شخصیت‌های سیاسی این کشور که توده‌های خلق را نسبت به حمله ترکیه بی‌تفاوت نگه می‌دارند بحران بزرگی را ایجاد خواهند کرد که این موضوع نیز محل بحث است.